مقایسه عملکرد کمی و کیفی ژنوتیپ‌های برتر آویشن کوهی (Thymus kotschynus) در شرایط آب و خاک لب شور
محورهای موضوعی : گیاهان دارویی
عباس پورمیدانی
1
,
علی اشرف جعفری
2
,
راضیه عظیمی
3
1 - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی قم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم. ایران.
2 - استاد پژوهش، بخش تحقیقات مرتع موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران. ایران.
3 - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات گیاهان دارویی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران. ایران
کلید واژه: آویشن, ترکیب اسانس, تیمول, شوری, گیاهان, دارویی, ,
چکیده مقاله :
این تحقیق با هدف معرفی مناسب‌ترین اکسشن در گونه Thymus kotschynus جهت توسعه کشت در شرایط لب شور در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی پردیسان قم اجرا گردید. بذور 4 اکسشن منتخب و برتر به همراه شاهد (T.vulgaris) در دی ماه 1396 در جی-فی پات کشت و فروردین سال بعد نشاء‌های گلدانی در زمین اصلی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب و تجزیه اسانس به روش کروماتوگرافی گازی انجام گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات نشان داد، اثر جمعیت، سال و اثر متقابل سال در جمعیت بر عملکرد اندام هوایی، درصد اسانس و عملکرد اسانس در سطح احتمال خطای 1 یا 5 درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگین اثر متقابل سال و جمعیت مشخص نمود، بیشترین عملکرد اندام هوایی در شاهد با 3496 و جمعیت 5 به میزان 3405 تن در هکتار (در سال دوم آزمایش) بود. پس از جمعیت شاهد در سال اول، بیشترین درصد اسانس در جمعیت‌های 70 و 54 و در سال دوم آزمایش به ثبت رسید. همچنین بیشترین عملکرد اسانس با 30 کیلوگرم در هکتار در جمعیت‌های 5 و 54 مشاهده شد. هر چند عملکرد اسانس هر دو به میزان معنی‌داری کمتر از شاهد بود. کموتیپ‌های کارواکرول در اکسشن‌های 5 و 22، تیمول در اکسشن 54 و ژرانیول در اکسشن 5 شناسایی شدند. در مجموع اکسشن‌های 5 (قزوین 1) و 54 (نقده) می‌توانند برای توسعه کشت در شرایط آب و خاک لب شور مورد توجه قرار گیرند.
This research was carried out with the aim of introducing the most suitable accession in Thymus kotschynus species for the development of cultivation in saline conditions at Pardisan Qom Medicinal Plant Research Station. The seeds of the top 4 accessions along with the control (T.vulgaris) were planted in January 2016 in JF pots, and in April of the following year, potted seedlings were planted in the main field in the form of a randomized complete block design in three replications. Essential oil extraction was done by water distillation method and essential oil analysis was done by gas chromatography method. The results of composite variance analysis of traits showed that the effect of population, year and the interaction of year in the population on aerial organ performance, essential oil percentage and essential oil performance were significant at the error probability level of 1 or 5%. Comparison of the average interaction effect of year and population revealed that the highest yield of aerial parts was in the control with 3496 and population 5 at the rate of 3405 tons per hectare (in the second year of the experiment). After the control population in the first year, the highest percentage of essential oil was recorded in the populations of 70 and 54 and in the second year of the experiment. Also, the highest yield of essential oil with 30 kg per hectare was observed in populations 5 and 54. Although the performance of both essential oils was significantly lower than the control. Carvacrol chemotypes were identified in accessions 5 and 22, thymol in accession 54 and geraniol in accession 5. In total, accessions 5 (Qazvin 1) and 54 (Naqadeh) can be considered for the development of cultivation in saline water and soil conditions.