• صفحه اصلی
  • واکاوی قالب شناسی حواله با رویکرد به دیدگاه صاحب عروه

اشتراک گذاری

آدرس مقاله


کد مقاله : 541395 بازدید : 142 صفحه: 111 - 126

10.22034/ijrj.2018.541395

20.1001.1.26455013.1397.14.52.6.8

نوع مقاله: پژوهشی

واکاوی قالب شناسی حواله با رویکرد به دیدگاه صاحب عروه

محورهای موضوعی : حقوق خصوصی

سید علی جبار گلباغی ماسوله 1 , عباسعلی سلطانی 2 , محمد تقی فخلعی 3

1 - استادیار فقه و حقوق، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
2 - دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
3 - استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

تاریخ دریافت : 1397/04/25 تاریخ پذیرش : 1397/04/25 تاریخ انتشار : 1397/04/01

کلید واژه: حواله, قالب شناسی حواله, نقد عقد بودن حواله,

چکیده مقاله :

بررسی ادبیات مکتوب فقه شیعه به وضوح از این واقعیت گزارش می دهد که گاه، قالب شناسی برخی از اعمال فقهی حقوقی، محل اختلاف دانشیان فقه شیعه می باشد. حواله یکی از معاملات معینی است که در روابط اقتصادی و معاملات تجاری عصر کنونی، کاربرد چشمگیری دارد. در سده ی اخیر، دانشیان فقه شیعه، تفسیرهای متفاوتی درباره ی قالب شناختی حواله، ارائه می دهند؛ مشهور فقیهان شیعه، حواله را عقدی با یک ایجاب و یک قبول می دانند و در برابر، برخی دیگر از دانشیان فقه شیعه که صاحب عروه، رهبری آنان را عهده دار است، به مخالفت با دیدگاه مشهور فقیهان شیعه بر می خیزند و از ایقاع خواندن حواله، سخن می گویند. اینکه مبانی هر یک از دو دیدگاه مذکور چیست و چه نقدی متوجه ی هر یک از دو دیدگاه می باشد، مهمی است که نوشتار حاضر به بیان و بررسی آن، اهتمام دارد و از این گذر نمایان می گردد که عمل فقهی حقوقی حواله، از چنان ظرفیتی بر خوردار است که حسب اراده ی متعاملان، می توان آن را در هر یک از دو قالب عقد و ایقاع واقع ساخت.

چکیده انگلیسی:

The written literature of the Shiite jurisprudence shows that some jurisprudential conducts are disputable among scholars of jurisprudence with regard to formidable uses of assignment for various commercial and economical transactions in the contemporary world. The famous scholars of jurisprudence know that assignment is a contract including proposal and acceptance while others consider it as a unilateral right. This article deals with the criteria and criticism of these two points of view and clarifies that assignment meets the capacity of being contract based on transactors' will to be utilized as a proposal and acceptance or unilateral right.

منابع و مأخذ:


  1. إبن إدریس حلی، محمد بن منصور، ( 1410)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
    2.
  2. إبن حمزه طوسی، محمد بن علی، ( 1408)، الوسیلة إلی نیل الفضیله، کتابخانه مرعشی نجفی، قم.
    3.
  3. إبن زهره حلبی، سید حمزه بن علی، ( 1417)، غنیه النزوع إلی علمی الأصول و الفروع، مؤسسه امام صادق(ع)، قم.
    4.
  4. اردبیلی، احمد بن محمد، ( 1403)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
    5.
  5. اشتهاردی، علی­پناه، ( 1417)، مدارک العروه، دار الأسوه، تهران.
    6.
  6. بحرانی، یوسف بن احمد، ( 1405)، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
    7.
  7. حسینی روحانی، سید صادق، ( 1412)، فقه الصادق(ع)، قم، دار الکتاب ­مدرسه امام صادق(ع).
    8.
  8. حسینی عاملی، سید جواد بن محمد، ( 1419)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
    9.
  9. حلّی، یحیی بن سعید، ( 1405)، الجامع للشرایع، مؤسسه سید الشهداء العلمیه، قم.
    10.
  10. حلّی، یحیی بن سعید،  ( 1394)، نزهه الناظر فی الجمع بین الأشباه و النظائر، منشورات رضی، قم.
    11.
  11. سبزواری، محمد باقر بن محمد مؤمن، ( 1423)، کفایه الأحکام، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
    12.
  12. سلار دیلمی، حمزه بن عبد العزیز، ( 1404)، المراسم العلویه و الأحکام النبویه فی الفقه الإمامی، منشورات الحرمین، قم.
    13.
  13. شهید ثانی، زین الدین بن علی، ( 1410)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، داوری، قم.
    14.
  14. شهید ثانی، زین الدین بن علی، ( 1413)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، مؤسسه معارف اسلامی، قم.
    15.
  15. شیخ طوسی، محمد بن حسن، ( 1407)، الخلاف، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
    16.
  16. شیخ طوسی، محمد بن حسن، ( 1387)، المبسوط فی فقه الإمامیه، المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه، قم.
    17.
  17. طباطبائی حائری، سید علی بن محمد، ( 1418)، ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل، مؤسسه آل البیت(ع)، قم.
    18.
  18. طباطبائی حکیم، سید محسن، (1430)، مستمسک العروه الوثقی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
    19.
  19. طباطبائی مجاهد، سید محمد، (بی­تا)، المناهل، مؤسسه آل البیت(ع)، قم.
    20.
  20. طباطبائی یزدی، سید محمد کاظم، ( 1419)، العروه الوثقی فیما تعم به البلوی ( محشی )، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
    21.
  21. طبرسی، فضل بن حسن، (1410)، المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، مجمع البحوث الإسلامیه، مشهد.
    22.
  22. علامه حلی، حسن بن یوسف، (1420)، تحریر الأحکام الشرعیه علی مذهب الإمامیه، مؤسسه امام صادق(ع)، قم.
    23.
  23. علامه حلی، حسن بن یوسف، ( 1414)، تذکره الفقهاء، مؤسسه آل البیت(ع)، قم.
    24.
  24. علامه حلی، حسن بن یوسف، ( 1413)، قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
    25.
  25. فیض کاشانی، محمد محسن بن مرتضی، (بی­تا)، مفاتیح الشرایع، کتابخانه مرعشی نجفی، قم.
    26.
  26. قطّان حلّی، محمد بن شجاع، ( 1424)، معالم الدین فی فقه آل یاسین، مؤسسه امام صادق(ع)، قم.
    27.
  27. کاشف الغطاء، حسن بن جعفر، (1422)، أنوار الفقاهه ـ­کتاب الحواله، مؤسسه کاشف الغطاء، نجف.
    28.
  28. محقق حلی، جعفر بن حسن، ( 1408)، شرایع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، مؤسسه اسماعیلیان، قم.
    29.
  29. محقق کرکی، علی بن حسین، ( 1414)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، مؤسسه آل البیت(ع)، قم.
    30.
  30. مفید، محمد بن محمد، (1413)، المقنعه، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
    31.
  31. موسوی خویی، سید ابوالقاسم، (1409)، مبانی العروه الوثقی، مدرسه دار العلم­ ­لطفی، قم.
    32.
  32. موسوی سبزواری، سید عبد الأعلی، ( 1413)، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، مؤ سسه المنار، قم.
    33.
  33. نجفی، محمد حسن، (بی­تا)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الإسلام، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
    34.

 

 

_||_

  1. Allameh Helli, H. (1993). Tadhkarat Al-Foqaha. Qom: Aal Al-bayt Publication.
    2.
  2. Allameh Helli, H. (1999). Tahrir Al-Ahkam Al-Shareiyyah Ala Mazhab Al-Imamiyyah. Qom: Imam Sadiq Institute Publication. 
    3.
  3. Allameh Helli, H. (1992). Qawaed Al-Ahkam Fi Marefat Al-Halal va Al-Haram. Qom: Islamic Publication Office.
    4.
  4. Ardabili, A. (1982). Majma Al-Faeidah Va Al-Burhan Fi Sharh Eirshad AL-Adhhan. Qom: Islamic Publication Office.
    5.
  5. Bahrani, Y. (1984). Al-Hadaeiq Al-Nazirah Fi Ahkam AL-Etrah Al-taherah. Qom: Islamic Publication Office.
    6.
  6. Eshtehardi, A. (1996). Madarek Al-Orwah. Tehran. Dar Al-Uswah Publication.
    7.
  7. Feiz Kashani, M. M. (No date). Mafatih Al-Shraye. Qom: Marashi Najafi Library. 
    8.
  8. Helli, Y. (1973) .Nozhat Al-Nazier Fi Jame Bayn Al-Ashbahe va Al-Nazaeir. Qom: Razi Publication.
    9.
  9. Helli, Y. (1984). Al-Jamie Lilsharaye. Qom: Seyyed Al-Shohada Institute Publication.
    10.

10. Hoseini Aameli, S. J. (1998). Miftah Al-Kiramah Fi Sharh Qavaeid Al-Allamah. Qom: Islamic Publication Office.  

11. Hoseini Rouhani, S. S. (1991). Fiqh Al-Sadiq. Qom: Dar Al-Ketab & Imam Sadiq School Publication.     

12. Ibn Edris Helli, M. (1989). Al-Saraeir Al-Havi Lel Tahrir Al-Fatavi. Qom: Islamic Publication Office.

13. Ibn Hamzeh Tousi, M. (1987). Al-Vasilah Eila Naylel Al-Fazilah. Qom: Marashi Najafi Library.

14. Ibn Zuhrah Halabi, S. H. (1996).Gunyah Al-Nozoue Eila Elmai Al-Usoul Va Al-Foroue. Qom: Imam Sadiq Institute Publication.

15. Kashef Al-Ghata, H. (2001). Anwar Al-Fiqaht. Najaf: Kashef Al-Ghata Institute.

16. Mousawi Khouei, S. A. (1988). Mabani Al-Orwat Al-Wouthqa. Qom: Dar Al-Eilm School Publication & Lotfi.

17. Mousawi Sabzewari, S. A. (1992). Muhadhdhb Al-Ahkam Fi Bayan Al-Halal va Al-Haram. Qom: Al-Minar Institute.

18. Mufid M. (1992). Al-Muqneah. Qom: Islamic Publication Office.  

19. Muhqqeq Helli, J. (1987). Sharaye Al-Islam Fi Masaeil Al-Halal va Al-Haram. Qom: Eismaeiliyan Institute.

20. Muhqqeq Karaki, A. (1993). Jamie Al-Maqasid Fi Sharh Al-Qawaeid. Qom: Aal Al-bait Institute Publication.

21. Najafi, M. H. (Not date). Jawahir Al-Kalam Fi Sharh Sharaye Al-Islam. Beirut: Dar Eihya Al-Torath Al-Arabi Publication.

22. Qattan Helli, M. (2003). Maealem Al-Din Fi Fiqh Aal Yasin. Qom: Imam Sadiq Institute Publication. 

23. Sabzevari, M. B. (2002). Kifayah Al-Ahkam. Qom: Islamic Publication Office.

24. Sallar Deilami, H. (1983). Al-Marasim Al-Alawiyyah Va Al-Ahkam Al-Nabawiyyah Fi Al-Fiqh. Qom: Al-haramain Publication.

25. Shahid Thani, Z. (1989). Al-Rozah Al-Bahiyyah Fi Sharh Al-Lomah Al-Dimashqiyyah. Qom: Davari Publication.

26. Shahid Thani, Z. (1992). Masalik Al-Afham Eila Tanqih Sharayie Al-Islam.  Qom: Islamic Maarif Institute Publication.

27. Sheikh Tousi, M. (1986). Al-Khilaf. Qom: Islamic Publication Office.

28. Sheikh Tousi, M. (1966). Al-Mabsout Fi Fiqh Al-Imamiyyah. Tehran: Mortazawi Publication.

29. Tabatabaei Haeri, S. A. (1997). Riyaz Al-Masael Fi Tahqiq Al-Ahkam Bel Dalayel. Qom: Aal Al-bait Institute Publication.

30. Tabatabaei Hakim, S. M. (2011). Mustamsak Al-Orwat Al-Wouthqa. Beirut: Dar Eihya Al-Torath Al-Arabi Publication.  

31. Tabatabaei Mujahid, S. M. (Not date). Al-Manahil. Qom: Aal Al-bait Institute Publication. 

32. Tabatabaei Yazdi, S. M. K. (1998). Al-Al-Orwat Al-Wothqa Fima Taommo Bihi Al-Balwa. Qom: Islamic Publication Office. 

33. Tabarsi, F. (1989). Al-Moetalif Min Al-Mukhtalif Baina Aeimmat Al-Salaf. Mashhad: Majma Al-Bohouth Al-Islamiyyah Publication.

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

مقالات مرتبط

حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400

صفحه اصلی| عضویت/ ورود| درباره سند| تماس با ما|
[English] [العربية] [en] [ar]