آثار ابتلائات روانی زوجه در برخورداری وی از مهریه

محورهای موضوعی : حقوق خصوصی

سید حسن عابدیان کلخوران ¹

1 - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/05/12 تاریخ پذیرش : 1399/04/19 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: اختلالات روانی, مهریه, زوجه, علم زوج,

چکیده مقاله :

از آنجا که اختلالات روانی صرفاً به معنی جنون نیستند و معنی عامی دارند که شامل جنون هم می شوند و به دلیل اینکه نسبت به جنون زوجه تحقیقات زیادی به عمل آمده اما نسبت به سایر اختلالات روانی زوجه و حقوق وی، بررسی چندانی به عمل نیامده، از این رو در این مقاله یکی از حقوق مهم زوجه که استحقاق مهریه است، نسبت به زوجه های مبتلا به اختلالات روانی مورد بررسی قرار می گیرد. در این مقاله صور برخورداری زوجه مبتلا به اختلالات روانی نسبت به مهریه بررسی شده است. نتیجه ای که به دست آمد نشان می دهد که نوع اختلال روانی زوجه تأثیری در استحقاق یا عدم استحقاق وی نسبت به مهریه ندارد، بلکه آنچه که در این راستا تأثیرگذار است علم زوج نسبت به ابتلاء زوجه به اختلالات روانی است یعنی در صورت جهل زوج به اختلال روانی زوجه و با تحقق تدلیس در حق زوج، وی خیار فسخ ناشی از تدلیس دارد، در این صورت نوع اختلال روانی زوجه صرفاً در تعیین میزان خسارتی که زوج می تواند از مدلس مطالبه کند، نقش دارد.

چکیده انگلیسی:

Because mental disorders do not simply mean madness and they have a general meaning which encompasses insanity and because many studies have been performed about the madness of wife, but other mental disorders of wife and her right were not investigated so much, this study undertakes to examine one of the important rights of wife which is entitlement to dowry in relation to the psychiatric disorders of the wife. The results show that the type of mental disorder has no impact on the entitlement or lack of entitlement to the dowry. But what is important in this regard is the husband's knowledge about the development of disorder in the wife, that is, in case of the ignorance of the husband about the mental disorder of the wife and with the realization of the right of misrepresentation for the husband, he is entitled to termination right because of misrepresentation. In this case, the kind of mental disorder of the wife only plays a role in determining the amount of damage that husband can claim from the one who misrepresented.

منابع و مأخذ:

 1- استوار، جان،(1377)، بیماری­های جدید تمدن، ترجمه دادستان،تهران، چاپ چهارم.       

‌2- امامی‌، حسن،(۱۳۷۳)، حقوق‌مدنی‌، نشر بینا، تهران‌ ، چاپ دوم.

 3- بازگیر، یدالله، (1384)، علل نقض آرای محاکم در دیوان عالی کشور، انتشارات ققنوس،تهران، چاپ دوم.

4- پور افکار، نصرالله، (1382)، فرهنگ جامع روانشناسی، فرهنگ معاصر، تهران، چاپ اول.

5-تیمز، فیلیپ، (1391)، کتاب بهداشت روان، مترجمان: دکتر حمیده جهانگیری، دکتر علیرضا نوروزی، دکتر هاراطون داویدیان، نشر فرجاد، تهران، چاپ سوم. 

6- حر عاملی، محمد بن حسن،(1413)، وسائل الشیعه فی تحصیل مسائل الشریعه، دارالاحیائ التراث العربی، بیروت.

7- حلی، حسن بن یوسف، (1406)، تذکرة الفقهاء، چاپ صبحی سامرائی، بیروت .

8-  خمینی، روح الله، (1376)، تحریرالوسیله، دارالعلم، قم، چاپ دهم.

9- زحیلی‌، وهبه ‌مصطفی، (‌ ۱۴۰۴/۱۹۸۴ )، الفقه‌الاسلامی ‌و ادلّته‌، انتشارات ابرار، دمشق، چاپ سوم.

10- ساروک، کاپلان، (1390)، خلاصه روان پزشکی، ترجمه: دکتر پورافکار، انتشارات راد، تهران، چاپ پنجم. 

11-  طوسی، محمدبن حسن،(1412)، الاستبصار، دار الاضواء، بیروت.

12- عاملی­جبعی، زین‌الدین‌بن‌علی‌شهیدثانی‌،(1413)، مسالک‌ الافهام­‌الی­‌تنقیح‌­شرائع­الاسلام‌،دارالعلم،قم،چاپ­نهم.

13- عوده‌، عبدالقادر، (1419)،التشریع ‌الجنائی ‌الاسلامی‌ مقارناً بالقانون ‌الوضعی‌، دارالتراث، قاهره،چاپ دوازدهم.

10- قهرمانی افشار، نیوشا، (1390)، جنون و آثار آن در مسؤولیت کیفری، نشر نوین، تهران، چاپ دوم.

14- کاپلان، سرگی، (1370)، خلاصه روان پزشکی، ترجمه: پورافکاری، انتشارات گویا، تهران، چاپ سوم.

15- کاتوزیان، ناصر، (1389) ، حقوق خانواده، نشر بینا، تهران، چاپ چهارم.

16- کالات، جمیز، (۱۳۹۰)، روانشناسی فیزیولوژی، ترجمه سید یحیی محمدی، نشرروان، تهران، چاپ سوم.
17- کاوه، محمد، (1391)، آسیب شناسی بیماری های اجتماعی، نشر جامعه شناسان، تهران، چاپ سوم.  

18- کلینی، محمد بن یعقوب، (1415)، اصول کافی، بیروت، چاپ دهم.

19- کوکرین، ریموند، (1376)، مبانی اجتماعی بیماری­های روانی، ترجمه نجاریان، نشر بینا، تهران، چاپ پنجم.

20- معظمی، داوود، (۱۳۹۰)، مقدمات نورو سایکولوژی، سمت، تهران، چاپ پنجم.

21- معین، (1378)، فرهنگ لغت، نشر نو، تهران، چاپ هفتم.

22- مفید، محمد بن محمد بن نعمان، (1415)، کتاب النکاح، انتشارات دارالضوء، بیروت، چاپ سوم.

23- نجفی، محمد حسن، (1415)، جواهرالکلام، دارالعلم، قم، چاپ سوم.

24- نراقی، ملااحمد، (1412)، مستندالشیعه فی­احکام الشریعه، دارالاحیاء­التراث، بیروت، چاپ چهارم.

Ameli Jabi, Z. (1993). Masalik al-afham ila tanqih sharae al-Islam. (9^th ed). Qom: Darul-Elm.

Bazgir, Y. (2005). The reasons behind violations of court judgments in the Supreme Court (2^nd ed). Tehran: Phoenix Publications.

Helli (Allameh), H. (1999). Tazkeratol foghaha. Beirut: Sameraee.

Hilli, H. (2009). Tahrir al-Ahkam. (10^th ed). Mashhad: Al-Beyt Institute.

Horr Ameli, M. (1409 AH). Wasael al-shia. Beirut: Dar al-Ahya’ al-Torath.

Imami. H. (1994). Civil law. (2^nd ed). Tehran: Bina Publications.   

Kalat, J. (2001). Psychology of physiology (S. Y. Mohammadi, Trans) (3^rd ed). Tehran: Nashr Rawan Publications.

Kaplan, S. (1991). A brief introduction to psychiatrics (Pourafkari, Trans.) (3^rd ed). Tehran: Gooya Publications.

Katoozian, N. (1992). Civil law. (5^th ed). Tehran: Negah Bineh Publication

Kaveh, M. (1992). The pathology of social diseases. (3^rd ed). Tehran: Sociologists Publications.  

Khomeini, R. (1998). Tahrir ol vasileh. (3^rd ed). Qom: Dar ol elm

Koleini, M. (1995). Osule kafi (10^rd ed). Beirut: Darolelm.

Kuokrin, R. (1998).Socialfoundations ofmental illness (Najjarian, Trans.)(5^rd ed) .Tehran: Bina.                                         

Moazzemi, D. (2001). An introduction to neuropsychology. (5^th ed). Tehran: SAMT. 

Moeen, M. (2000). Dictionary. (7^th ed). Tehran: Nashre No.

Mofid, M. (1995). Kitab al-nikah. (3^rd ed). Beirut: Dar al-Zo’ Publications. 

Najafi, M.(1995). Javaher ol kalam. (3^th ed) Qom: Daar ol elm.

Naraqi, M. (1992). Mustanad al-shia fi ahkam al-sharia. (4^th ed). Beirut: Dar al-Ahya’ al-Torath.

Ostovar, J. (1998). New diseases of civilization (4^th ed). Tehran: Dadsetan translation.

Pourafkar, N. (2003). A comprehensive dictionary of psychology. (1^st ed). Tehran: Contemporary Culture.

Qahramani Afshar, N. (2001). Insanity and its effects on the criminal liability. (2^nd ed). Tehran: Novin Publications

Saruk, K. (2012). Summaryof psychiatry. (5^nd ed) (Pourafkar, Trans.). Tehran: Rad

Thames, P. (2002). Mental health handbook (3^rd ed.) (H. Jahangirgi,A. Nourozi, H. Davidian, Trans.). Tehran: Farjad. 

Tusi, M. (1996). Al-Istebsar. (3^rd ed). Beirut: Dar al-Adhva.

Udeh, A. (1999). Al-tashri al-jina’i al-Islami muqarenan bil qanun al-wazi’ie. (12^th ed). Cairo: Dar al-Torath.

Zoheyli, W. (1984). Al-fiqh al-Islami wa adilah. (3^rd ed). Damascus: Abrar Press.