مفهوم‌شناسی عقد ضمان با رویکرد رفع تعارض ماده‌ی 698 قانون مدنی و 403 قانون تجارت
محورهای موضوعی : حقوق خصوصیراضیه امینی 1 , حسین ناصری مقدم 2 *
1 - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2 - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
مبحث ضمان که در دو سطح از قوانین؛ قانون مدنی و قانون تجارت، نمود دارد یکی از مباحث اساسی فقه مدنی بوده که در باب نقل یا تضامن همواره چالش‌هایی را در پی داشته است و اختلاف نظر فقها در این مورد، در قوانین موضوعه کشور نیز نمود پیدا کرده و تعارضی بین مواد قانونی بوجود آورده است. تحلیل و بررسی این موضوع و کشف ماهیت ذاتی عقد ضمان در فقه اسلامی می‌تواند راهگشای حل تعارض این دو ماده‌ی قانونی باشد. این مقاله درصدد است با بررسی آراء فقهای بزرگ امامیه و اهل سنت و ارزیابی ادله با روش تحلیلی به حل تعارض بپردازد، از نتایج بحث اینکه علاوه بر رد اجماع، دلایلی که فریقین برای اثبات نظر خود ارائه داده بودند قوی و مُثبِت رأی آنها نبود؛ لذا می‌توان گفت ماهیت و ذات عقد ضمان، نه اقتضای نقل ذمه را دارد و نه ضم ذمه را، بلکه مقتضای ذاتی این عقد، ایجاد تعهد است؛ با این تفاصیل پذیرش هر یک از این دو رأی در ضمن عقد و توافق بر آنها می‌تواند صحیح باشد. از منظر حقوقی نیز ضمان بحث مدنی است و در قانون تجارت مفاد آن تکمیل شده است و اختصاص به قانون تجارت ندارد بلکه تکمله‌ای بر مواد قانون مدنی است.
Discussion of guarantor that appears in two levels of laws; civil law and trade law, is one of the civil essential discussions of civil jurisprudence about transferring or partnership always entails to challenges and there are jurists' differences in positive laws and it creates opposition among law clauses. Analyzing this subject and discovering intrinsic nature of guarantor's contract can solve conflict of these two law clauses. This article aims to solve opposition by analytical way to check great Imamiah and Sunnite jurist's ideas and evaluate reasons. In addition to rejecting consensus, one of the discussion results is this fact that reasons which Farighin presented to prove their ideas are strong and weren't established their verdicts; hence one can say that nature and essence of guarantor's contract has not suitability of charge transferring nor attachment has charge, but intrinsic necessity of this contract is creating charge; nevertheless, accepting each of these two verdicts while contracting and agreement, can be correct. From legal view, guarantor is civil discussion and its content is completed in trade law and doesn’t devote to trade law, but is complement of civil law.