تحلیل فقهی تقابل ادله احترام به والدین با ادله دفاع مشروع فرزند در برابر تهاجم پدر
محورهای موضوعی : فقه و حقوق جزا و جرم شناسی
1 - دکتری، گروه فقه و حقوق جزا، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران،
2 - استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران.
کلید واژه: دفاع مشروع, احترام والدین, تهاجم, قتل, تعدی,
چکیده مقاله :
از جمله امور ضروری و مطلوب نزد تمام انسان ها،دفاع از خود هنگام مواجهه با خطر است که شرع نیز بر آن صحه گذاشته و به عنوان دفاع مشروع آن را پذیرفته است.
خطر مذکور اگر توسط والدین به فرزند متوجه شود ادله ی دفاع مشروع با ادله ای که احترام پدر و مادر را توسط فرزندان لازم می دانند تعارض پیدا می کند چرا که در برخی از مراتب دفاع ممکن است فرزند ناچار به اسائه ادب یا تعرض یا جرح و ضرب مهاجم شود و این امور با احترام والدین سازگار نمی باشد.
جهت رفع این تعارض، عده ای ادله ی دفاع مشروع را مقدم دانسته و دلائلی بیان کرده اند و متقابلاً عده ای ادله احترام والدین را مقدم دانسته و با ارائه ادله ای آن را تاکید نموده اند.
پس از بررسی ادله طرفین این نتیجه حاصل شده که با استناد به ارتکاز متشرعه و شهرت و کثرت ادله احترام والدین، لزوم حفظ حرمت والدین و تقدم آن بر ادله ی دفاع مشروع قابل قبول می باشد.
One of the necessary and desirable things for all human beings is self-defense when facing danger, which Sharia has also approved and accepted as a legitimate defense.
If the mentioned danger is realized by the parents to the child, the evidences of legitimate defense will collide with the evidences that consider it necessary for the children to respect their parents, because in some levels of defense, the child may be forced to show courtesy or attack or injure and Zarb is an aggressor, and these things are not compatible with the respect of parents.
In order to resolve this conflict, some have given priority to the evidence of legitimate defense and have given reasons, and on the other hand, some have given priority to the evidence of respect for parents and have emphasized it by presenting evidence.
After examining the arguments of the parties, it has been concluded that by citing the concentration of the law and the popularity and abundance of the evidences of respect for parents, the need to preserve the honor of parents and its precedence over the evidences of legitimate defense is acceptable.
1- قرآن کریم
2- نهج البلاغه
3- ابن منظور،محمد بن مکرم،لسان العرب،1414ق، ج2،نشر دار الصادر،بیروت
4- القیومی المقری، أحمد بن محمد بن علی، مصباح المنیر،1412ق، ج1،نشر مکتبه العصریه- دمشق
5- جعفری لنگرودی،محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، 1377ش،نشر گنج دانش، چاپ 37
6- حر عاملی،محمد بن حسن،وسائل الشیعه، بی تا،ج15و28و29، نشر موسسه آل البیت لإحیاء التراث،قم
7- روحانی،صادق، فقه الصادق(ع)،1382ش،ج26،نشر دار الکتب الاسلامیه، تهران
8- سبزواری،سید عبد العلی،مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام،1413ق،ج28، نشر دار التفسیر، قم
9- شیخ طوسی،محمد بن حسن بن علی بن حسن، تهذیب الاحکام، 1364ش،ج6،نشر دار الکتب الاسلامیه، تهران
10- شهید أول، محمد بن مکی، اللمعه الدمشقیه فی الفقه الامامیه، 1410ق،ج2،نشر دار التراث الدار الاسلامیه،بیروت
11- عوده،عبدالقادر، التشریع الجنائی مقارناً بالقانون الوضعی،بی تا، ج2،نشر دار الکاتب العربی، بیروت
12- عطار، عبدالله، التجاوز و الدفاع الشرعی، 1412ق، نشر دار الکاتب العربی، بیروت
13- فتال نیشابوری،محمد بن أحمد،روضه الواعظین و بصیرة المتعظین، 1375ش، انتشارات رضی،قم، چاپ أول
14- کاظمی خراسانی، محمد علی، کتاب الصلاة (تقریر درس میرزای نائینی)، 1411ق،ج2،نشر موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین،قم
15- کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الفروع الکافی (تصحیح علی أکبر غفاری)،1367ش،ج2، نشر دار الکتب الاسلامیه، تهران
16- مظفر، محمد رضا، اصول فقه، 1383ش،ج1، نشر موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین،قم، چاپ پنجم
17- موسوی خمینی، روح الله، تحریر الوسیله،1368ش، ج1، انتشارات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، قم
18- نجفی،محمد حسن، جواهر الکلام فی الشرح شرایع الاسلام،1412ق، ج42،نشر دار الإحیاء التراث العربی،بیروت
19- هندی،فاضل، کشف اللثام، بی تا،ج11، نشر موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین،قم