نوآوری و خلاقیت در اجرای اقدامات مدیریت منابع انسانی در شرکت‌های دانش‌بنیان

محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های مدیریتی، سازمانی و صنعتی، مدیریت خلاقیت و نوآوری، خلاقیت شناسی سازمانی و مدیریتی

گلناز اژدری ¹ , محمد لگزیان ² , علی شیرازی ³ , بی بی مرجان فیاضی ⁴

1 - دانشجوی دکتری مدیریت منابع انسانی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد
2 - دانشیار گروه آموزشی مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد
3 - دانشیار گروه آموزشی مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد
4 - استادیار گروه آموزشی مدیریت، دانشکده مدیریت ، دانشگاه تهران

تاریخ دریافت : 1396/10/23 تاریخ پذیرش : 1397/03/10 تاریخ انتشار : 1397/03/30

کلید واژه: شرکت‌های دانش‌بنیان, مدیریت منابع انسانی در شرکت‌های دانش‌بنیان, مدیریت منابع انسانی در شرکت‌های کوچک و متوسط, نوآوری در اقدامات مدیریت منابع انسانی,

چکیده مقاله :

زمینه: این پژوهش در زمینه مدیریت منابع انسانی در شرکت های دانش بنیان است. پژوهش های متعددی بر نقش مهم اقدامات مدیریت منابع انسانی در شرکت ها تاکید دارند ولی اساس فعالیت های شرکت های دانش بنیان نوآوری و خلاقیت در ارائه خدمات و محصولات است که در مدیریت منابع انسانی این شرکت ها باید به این امر توجه شود. همچنین خلاقیت و نوآوری در اولویت بندی اقدامات جاری مدیریت منابع انسانی از ضروریات مدیریت کارآمد منابع در این شرکت ها می باشد. هدف: هدف این مقاله بررسی اقدامات اولویت دار و جاری مدیریت منابع انسانی در شرکت‌های دانش‌بنیان است. روش: روش این پژوهش آمیخته است که ابتدا با روش دلفی اصلی ترین اقدامات مدیریت منابع انسانی شناسایی شدند و سپس این اقدامات مورد پیمایش قرار گرفتند. نمونه این پژوهش در بخش کیفی مدیران و سیاستگزاران شرکت های دانش بنبان بودند که بیش از 10 سال سابقه کار داشتند و در بخش کمی تعداد 168 نفر از مدیران و کارشناسان مدیریت منابع انسانی در 102 شرکت‌های دانش‌بنیان رده صنعتی در شهر تهران است. یافته ها و نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد که اقدامات جذب و به‌کارگماری، مصاحبه استخدام، برنامه ورود به سازمان، ساختار رده‌بندی و پرداخت کارکنان، پرداخت‌های اقتضایی و موقعیتی و پاداش‌های گروه‌های خاص اغلب این شرکت‌ها اجرا می‌شود. ازآنجاکه در این پژوهش اقدامات مدیریت منابع انسانی به‌ تفکیک بررسی‌شده‌اند، نتایج این پژوهش برای برنامه ریزی در جهت توانمند سازی، بهسازی و آموزش مدیران و تصمیم سازان مدیریت منابع انسانی در شرکت های کوچک و متوسط و برنامه ریزی راهبردی و کلان ملی در جهت توانمند سازی شرکت های دانش بنیان راهگشا است. واژه کلیدی: مدیریت منابع انسانی در شرکت‌های دانش‌بنیان، مدیریت منابع انسانی در شرکت‌های کوچک و متوسط، شرکت‌های دانش‌بنیان، نوآوری در اقدامات مدیریت منابع انسانی

چکیده انگلیسی:

Background: Knowledge in the economies of the countries is of great importance, and knowledge base enterprises as knowledge producers and commercializes have a strong role in the knowledge economy. The executives of knowledge base enterprises are expert people with technical expertise who do not necessarily have much knowledge about management functions. Human resource management is one of the main functions of management, which predicts the failure and success of these companies. Purpose: The purpose of this paper is to investigate the process of human resource management in knowledge base enterprises. The main question is: what processes of human resource management are carried out and prioritized. Also, this paper examines the effect of HR departments and the number of human resources on the performance of human resources management processes. Method: The sample of this research is about 168 managers and experts of human resource management in knowledge base enterprises. Results: The results of this study showed that employing functions, recruitment interviews, application schedules, staff structure and payment, contingency and positional payments, and rewards for specific groups are performed in over 90% of these companies. The results showed that the functions of the staff classification and payment structure, employee benefits and retirement plan, bonus management system, employee communication and health and safety, the existence or absence of a unit of HRM affects them. Conclusion: Since this research explores the functions of HRM in separately, these results are beneficial for researchers as well as for managers of these companies. Also, policymakers use the results of this research to empower these companies in a targeted way. Keyword: HRM in knowledge base enterprises, knowledge base enterprises, SME

منابع و مأخذ:

آرمان مانی، جوشقانی حسن. (1394). طراحی و اعتباربخشی الگوی تحلیل وضعیت نظام مدیریت منابع انسانی. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع).4(7). 71-94.

اسکندری مجتبی. (1383). بررسی وضعیت صنایع کوچک و متوسط در ایران و نقش آن‌ها در اشتغال و تورم. مدیریت فردا،2(7 و 8)  . 141-145.

امید بیدختی علی اکبر، زرگر سید مجتبی. (1390). آسیب شناسی بنگاه‌های کوچک و متوسط و بیان راهبردهای عملی برای حمایت از آن‌ها. فرآیند مدیریت و توسعه. 24( 7 و 8). 125-156.

باقری مسلم، مرادی رودبالی سحر. (1395). طراحی الگوی مدیریت منابع انسانی فرماندهان دفاع مقدس مطالعه موردی: سیره شهید محمدابراهیم همت. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج. 19(71).  81-111.

جعفرپور محمود، بهرام زاده محمدمهدی. (1389). ورود موفق شرکت‌های کوچک و متوسط به تجارت الکترونیک بین بنگاهی (مورد کاوی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی). مطالعات مدیریت صنعتی، 19(8). 97-123.

رسولی  محمدرضا، هدایتی محمدرضا. (1396). نقش خلاقیت و عوامل مؤثر بر آن در کارایی روابط عمومی سازمان تامین اجتماعی. فصلنامه علمی پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی . 2(7). 217 -242.

رضایی نادر، پیوسته اکبر، فرضعلی زاده اکبر. (1395). بررسی نقش مدیریت دانش  در ارتقا خلاقیت و نوآوری کارکنان در سازمان های نظامی(مطالعه موردی در یگان های نظامی نزاجا مستقر در شهر مراغه). فصلنامة علمی، پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی.1(7).  17-48.

سروری اشلیکی زهرا. (1391). ارائه مدل مفهومی از شرکت‌های دانش‌بنیان. کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب‌وکارهای دانش‌بنیان. مازندران.

سیدجوادین سیدرضا، محترم قلاتی رحیم. (1384). مدیریت منابع انسانی در صنایع کوچک ایران: مدل دیسنزو و رابینز. سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت. تهران: irimc.

سیدجوادین سیدرضا، فراحی محمدمهدی. (1391). اثربخشترین اقدامات مدیریت منابع انسانی در سازمانهای موفق. پژوهش های مدیریت در ایران.  16(1). 19-37.

شیرازی علی، حسینی رباط سیده منصوره. (1393). تحلیل تأثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی بر حفظ کارکنان. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول.3(19). 11-18.

گل محمدی عماد، رسوله وندی محمدباقر، حاتمی رضا، ملکشاهی محمدرضا. (1395). اثر اقدمات مدیریت منابع انسانی بر تعهد سازمانی کارکنان. مطالعات مدیریت بر آموزش انتظامی، 34(2). 33-49.

طالبی کامبیز، داوری علی، دهقان نجم‌آبادی عامر. (1392). شناسایی تأثیر سرمایه فکری بر تشخیص فرصت‌های کارآفرینانه در شرکت‌های دانش‌بنیان. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول). 71(22).  19-48.

طبرسا غامعلی، نظرپوری امیر هوشنگ. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای هوشمندی انسانی- ساختاری در سازمان‌های دانش‌بنیان. پژوهش‌ها مدیریت در ایران، 1(17). 111-131.

فارسیجانی حسن، قرچه منیژه، امین بیدختی علی اکبر، نیک سرشت فرامز. (1391). تبیین مدل توانمندسازی راهبردی صادرات شرکت‌های کوچک و متوسط. مطالعات مدیریت راهبردی، 11. 43-70.

فرتوک زاده حمیدرضا، وزیری جواد. (1386). خلق شایستگی در موج چهارم بررسی رویکرد شبکه سازی در صنایع دفاعی دانش‌بنیان. پیام مدیریت، شماره 25 و دوره 4. 179-218.

فرهی علی، ظریف منش حسین، فقیه‌آبادی هادی، مازندرانی رضا. (1393). توسعه فرآیندهای اصلی سرمایه انسانی با بهره‌گیری از فن تحلیل شکاف (موردمطالعه: یکی از مؤسسات بزرگ اقتصادی). پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین. 3(6). 115-138.

محمدی ابوالفضل، ورزشکار احمد. (1387). معرفی الگوی مدیریت منابع انسانی تحقیقات در یک سازمان نظامی. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین. 1(1). 51-78.

مصلح عبدالمجید، اله یاری پورزنجانی احمد. (1393). تأثیر هوش سازمانی بر نوآوری فناورانه در شرکت‌های دانش‌بنیان. فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت (بهبود و تحول73(23). 63-94.

مهارتی یعقوب، ناظمی شمس الدین. (1390). بررسی و تحلیل کارکردهای سازمانی کارآفرینان در موفقیت آن‌ها در صنایع کوچک استان خراسان رضوی. دانش و فناوری، 4(2). 80-110.

مهربانی فاطمه، قبادی صغری، رضاییان علی. (1393). بررسی اثر رابطه بین اقتصاد دانش‌بنیان و بهره‌وری کل عوامل تولید، مطالعه موردی کشورهای توسعه‌یافته، نوظهور و درحال‌توسعه. دو فصلنامه علمی پژوهشی جستارهای اقتصادی ایران. ش31(36).  125 -159.

میرسپاسی ناصر، غلامزاده حسین. (1382). مدیریت منابع انسانی و روابط کار. تهران نشر میر.

ناظمان حمید، اسلامی فر علیرضا. (1389). اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه پایدار، طراحی و آزمون یک مدل تحلیلی با داده‌های جهانی. دانش و توسعه، 33(7). 184-214.

نعمتی سمیه، خائف الهی احمدعلی، مومنی نونا. (1392). طراحی نظام جبران خدمات در سازمان‌های دانش‌بنیان با رویکرد مدل‌سازی ساختاری – تفسیری. پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی. 2(3) . 131-151.

 

Abdullah, N. H., Wahab, E., & Shamsuddin, A. (2010, December). Human resource management practices as predictors of innovation among Johor SMEs. In Science and Social Research (CSSR), 2010 International Conference on (pp. 872-877). IEEE.

Das S. P, Narendra P, Mishra P. (2014). HR Issues In Small & Medium Enterprises - A literature Review. International Journal of Research in Humanities, Arts and Literature 2(5). 183-194.

Abduli, S. (2013). Effective human resource management in small and medium size enterprises in the republic of Macedonia. International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 2(2), 169-183.

Armstrong, M. (2014). Human resource management practice 13th Edition. London: KoganPage.

Barrett, R. & Mayson, S. (2007). Human resource management in growing small firms. Journal of Small Business and Enterprise Development, 14(2), 307-320.

Cardon, M. S. & Stevens, C. E. (2004). Managing human resources in small organizations: What do we know? Human resource management review, 14(3), 295-323.

CGA, H. C. B. (2010). External environmental analysis for small and medium enterprises (SMEs). Journal of Business & Economics Research, 8(10), 19.

Chaudhary, S., & Singh, D. (2014). HRM in SMES in India and Across the World. Asian Journal of Research in Business Economics and Management, 4(8), 194-199.

Chandrakumara, A. (2013). Human Resources Management Practices in Small and Medium Enterprises in Two emerging economies in Asia: Indonesia and South Korea. 26th Annual SEAANZ Conference Proceedings. Sydney: Small Enterprise Association of Australia and New Zealand.

Combee, G. J. (2010). Human Resource Management in small size ambidextrous organizations (Master's thesis, University of Twente (

Diehr, G., & Wilhelm, S. (2017). Knowledge marketing: How can strategic customers be utilised for knowledge marketing in knowledge-intensive SMEs?. Knowledge Management Research & Practice, 15(1), 12-22.

Dunn, P. Short, L. E. & Liang, K. (2008). Human resource management importance in small business. Small Business Institute Journal, 2(1(.

Dyer, L. & Reda, B. (2010). Making Sense of Selection: Reactions to RH Practices in Small Organizations. Entrepreneurial Practice Review, 1(2), 4-12.

Fabi, B. Raymond, L. & Lacoursière, R. (2009). Strategic alignment of HRM practices in manufacturing SMEs: a Gestalts perspective. Journal of Small Business and Enterprise Development, 16(1), 7-25.

Gamage, A. S. (2014). Recruitment and selection practices in manufacturing SMEs in Japan: An analysis of the link with business performance. Ruhuna Journal of Management and Finance, 1(1), 37-52.

Gamage, A. S. & Takayuki, S. (2013). The Role of HRM in Developing SMEs in Sri Lanka. The Meijo Review, 14(3), 133-151.

Harney, B. (2015). HRM and SMEs: Contextualizing significance, neglect and meaning in an international context. In International Human Resources Management (pp. 109-122). Springer, Cham.

Hooi, L. W., & Ngui, K. S. (2014). Enhancing organizational performance of Malaysian SMEs: the role of HRM and organizational learning capability. International Journal of Manpower, 35(7), 973-995.

Karartı, T. (2014). Concvergence or Divergence? Analysis of Human Resource Practices in SME Turkey.

Kauanui, S. K. Dang, S. & Cotleur, C. A. (2006). Impact of Training on Firm Performance: A Look at Manufacturing SMEs in Viet Nam. MHR Dept. California State Polytechnic University, Pomona, 3801.

Khan, N. R. Awang, M. & Zulkifli, C. M. (2013). Small and medium enterprises and human resource practices in Pakistan.

Krishnan, T. N., & Scullion, H. (2017). Talent management and dynamic view of talent in small and medium enterprises. Human Resource Management Review, 27(3), 431-441.

Lai, Y., Saridakis, G., & Johnstone, S. (2017). Human resource practices, employee attitudes and small firm performance. International Small Business Journal, 35(4), 470-494.

L’Écuyer, F., & Raymond, L. (2017). Aligning the e-HRM and Strategic HRM Capabilities of Manufacturing SMEs: A “Gestalts” Perspective. In Electronic HRM in the Smart Era (pp. 137-172). Emerald Publishing Limited.

Maletić, R. & Ceranić, S. (2010). Small and medium enterprises as development factor of agribusiness in Republic of Serbia. Applied Studies in Agribusiness and Commerce–APSTRACT Agroinform Publishing House, Budapest. Available at: http://ageconsearch. Umn. edu/bitstream/91130/2/7_Maleti 20Small_Apstract. pdf.

Mejri, K., MacVaugh, J. A., & Tsagdis, D. (2018). Knowledge configurations of small and medium-sized knowledge-intensive firms in a developing economy: A knowledge-based view of business-to-business internationalization. Industrial Marketing Management.

Mohammed, H., & Harney, B. (2017, January). Insights from the periphery: A systematic literature review of HRM in SMEs. In Academy of Management Proceedings (Vol. 2017, No. 1, p. 14527). Academy of Management.

Moorthy, M. K. Tan, A. Choo, C. Wei, C. S. Ping, J. T. Y. & Leong, T. K. (2012). A study on factors affecting the performance of SMEs in Malaysia. International journal of academic research in business and social sciences, 2(4), 224.

Muogbo, U. S. (2013). The impact of strategic human resource management on small and medium sized enterprises (A study of some selected paint manufacturing firms in Anambra State Nigeria). Global Journal of Management and Business Studies, 3(3), 323-340.

Omolo, J. W. Oginda, M. N. & Otengah, W. A. (2013). Influence of human resource management practices on the performance of small and medium enterprises in Kisumu Municipality, Kenya. International Journal of Business and Social Science, 4(1).

Othman, S. Z. & Dahlan, M. HR practices and readiness for change among Malaysian SME’s employees. Conference on Business Management Research. 432-441.

Psychogios, A., Szamosi, L. T., Prouska, R., & Brewster, C. (2016). A three-fold framework for understanding HRM practices in South-Eastern European SMEs. Employee Relations, 38(3), 310-331.

Rauf, M. A. (2007). HRM sophisticication ans SME performance: a case of readymade garment manufacturers and exporters in Lahore, Pakistan (Master's thesis, University of Twente (.

Raymond, L. & St-Pierre, J. (2010). Strategic Capabilities for the Internationalization of Manufacturing SMEs: A Configurational Approach. Entrepreneurial Practice Review, 1(2), 13-35.

Raziq, A. (2014). Strategic planning and high performance human resource management practices in Pakistani SMEs. Management & Marketing Journal, 12(2(

Roman, N. A. (2017). A Comprehensive Review of E-HRM in Service SMEs in Jordan. International Business Research, 10(5), 116.

Schenk, H. W. E. (2017). The prevalence and focus of formalised Human Resource Management practices in a sample of SMEs in the marketing and retail sector of South Africa. The Retail and Marketing Review, 13(2), 40-54.

Sawant, H., & Jain, K. K. (2017). Issues related to knowledge in knowledge intensive organisations-a literature review. International Journal of Knowledge Management Studies, 8(3-4), 299-315.

Urbano, D. & Yordanova, D. (2008). Determinants of the adoption of HRM practices in tourism SMEs in Spain: an exploratory study. Service Business, 2(3), 167-185.

Young, F. Y. F. (2009). The Impact of Human Resource Management on Small and Medium Enterprise Success in Hong Kong. The Open Area Studies Journal, 2, 31-38.

Zain, M. & Kassim, N. M. Management of Change in SMEs in Times of Turbulence.(2013). International Journal of Humanities and Social Science, 110-119.

Zakaria, N. Zainal, S. R. M. & Nasurdin, A. M. (2011). Investigating the role of human resource management practices on the performance of SME: A conceptual framework. Journal of global management, 3(1), 74-92.

Zheng, C. O'Neill, G. & Morrison, M. (2009). Enhancing Chinese SME performance through innovative HR practices. Personnel Review, 38(2), 175-194.