بررسی پیشایندها و عوامل زمینه‌ساز درون فردی اعتیاد در مبتلایان به سوء مصرف مواد در شهر تبریز
محورهای موضوعی : روان شناسیتورج هاشمی 1 , الهام تقی زاده جدیکار 2 , نعیمه محب 3
1 - استاد گروه روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
2 - دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی عمومی، واحد تبریز، دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
3 - استادیار ،گروه روانشناسی بالینی، دانشکده پزشکی، علوم پزشکی تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی, تبریز، ایران
کلید واژه: پژوهش کیفی اعتیاد, شخصیت, آسیب‌پذیری روان‌شناختی, بی‌کفایتی رفتاری, ناکارآمدی,
چکیده مقاله :
اعتیاد و سوء مصرف مواد از نگرانی‌های نظام‌های سلامت در همه کشورها است و تحقیقات در زمینه نقش عوامل فردی در بروز آن بویژه در بزرگسالان محدود است و لذا این مطالعه با هدف تعیین پیشایندها و عوامل زمینه‌ساز درون فردی در ابتلا به اعتیاد در شهر تبریز انجام شد. پژوهش حاضر از نوع کیفی مبتنی بر پدیدارشناسی بود. جامعه مورد پژوهش شامل مراجعه‌کنندگان به مراکز و کلینیک‌های ترک اعتیاد شهر تبریز در سال 1400 بود. از این جامعه، تعداد 17 نفر با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و تحت مصاحبه نیمه‌ساختاریافته قرار گرفتند. برای استخراج داده‌ها از روش کدگذاری استراوس و کوربین استفاده شد و نسبت به کدگذاری باز، محوری و انتخابی اقدام گردید. از مجموع 265 کد اولیه، تعداد 37 کد باز، 6 کد محوری و 2 کد انتخابی استخراج گردید. کدهای محوری عبارت بودند از: احساس درماندگی، نوجویی و نیاز به تحریک، مسئولیت گریزی، عدم استقلال فردی، پذیرش و تسلیم و ضعف مهارت های فردی و کدهای انتخابی نیز عبارت بودند از: آسیب‌پذیری فردی و روان‌شناختی و بی-کفایتی رفتاری و ناکارآمدی. مبتنی بر یافته‌ها می‌توان بیان داشت در شکل‌گیری و تداوم اعتیاد نقش عوامل درون‌فردی برجسته بوده و روندهای تحولی در سال‌های اولیه زندگی نیز در شکل‌گیری این عوامل کارساز است. از این رو، برای پیشگیری از آسیب-پذیری‌های روان‌شناختی و فردی که زمینه‌ساز اعتیاد هستند، توجه ویژه به سالم‌سازی بسترهای تحولی در مراحل اولیه رشد روانی-اجتماعی امری ضروری می‌نماید.
Addiction and substance abuse is the major concerns of health systems in all countries. Studies on the role of social, family, and personal factors of addiction, especially in adults, is limited. Therefore, this study was conducted with a qualitative method, aimed to determine individual and personality factors in the development and continuation of addiction from the point of view of addicted people in Tabriz city. This study was conducted with a qualitative method based on phenomenology. The study population included all people who referred to counseling centers and addiction treatment clinics in Tabriz city in 2021. Using purposeful sampling, 17 subjects were selected and interviewed by semi-structured interviews. After conducting the interviews, using Strauss and Corbin's coding method, and open, central and selective coding was done. From 265 primary codes, 37 open codes, 6 central codes and 2 selective codes were extracted. The central codes were: Feeling helpless, novelty-seeking, avoiding responsibility, lack of individual independence, acceptance and submission, and weakness of personal skills, and the selective codes were: personal and psychological vulnerability and behavioral incompetence and inefficiency. Individual and personality factors in the development and continuation of addiction are influenced by the developmental processes in the early years of life, therefore in order to prevent individual and psychological vulnerabilities that are the basis of addiction, it is necessary to pay special attention to the improvement of developmental settings in the early stages of psycho-social development.