اقبال به عالمان در مدار سیاست حاکمان بغداد(با تاکید بر قرن چهارم هجری)
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
1 - استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران. saeeid.hamidi56@gmail.com
کلید واژه: بغداد, اقبال, عالمان, حاکمیت سیاسی,
چکیده مقاله :
تمایل نظام های سیاسی به تامین نیازمندیهای حکومتی، پیوسته در طول تاریخ توجه دولتمردان را به دانشمندان جامعه معطوف نموده است. چراکه عالمان تواناییهایی دارندکه دولتها در ساختار قدرت بدانها نیازمندند. از این حیث بررسی ارتباط حاکمان اسلامی با نخبگان، بعنوان موضوعی حائز اهمیت در پژوهش های تاریخی محسوب می گردد. بطوریکه مطالعه در این مهم بدون آگاهی از الزامات دولتی تلاشی کم اثر و گاها بی ثمر خواهد بود. حکمرانان بغداد در قرن چهارم هجری دریافته بودند که ایجاد ائتلاف بین قدرت سیاسی و علما، تنها راه تثبیت خلافت آنان خواهد بود. لذا ضمن استقبال از متکلمین و محدثین، با به خدمت گرفتن توانمندی آنان بدنبال گریز از تشنجات سیاسی بودند. براین اساس پاسخ بدین پرسش که کدامیک از ضروریات سیاسیِ بغداد باعث اقبال خلافت از اندیشمندان شده بود، هدف اصلی این پژوهش توصیفی – تحلیلی است.بررسی منابع کتابخانه ای نشان می دهد؛ لزوم کنترل خلفای رقیب در اندلس، ضرورت مهار قدرت فاطمیان مصر، تظاهر به همراهی با عقائد مذهبیِ غالب، تمایل به تجدید حیات اعتزال و بالاخره بهره مندی از ظرفیت تشیع در مواجه با بحران غیبت جملگی باعث توجه حکّام به عالمان و جلب مشارکت آنان گردید.
The tendency of political systems to meet the needs of the government has consistently attracted the attention of government officials to the scientists of society throughout history. Because scholars have the capabilities that governments need in their power structure. In this regard, the study of the relationship between Islamic rulers and elites is considered as an important topic in historical research. Thus, studying this issue without being aware of government requirements will be an ineffective and sometimes fruitless effort.The rulers of Baghdad in the fourth century AH realized that creating an alliance between political power and ulema would be the only way to establish their caliphate. Therefore, while welcoming theologians and narrators, they sought to escape political convulsions by employing their capabilities. Accordingly, the main purpose of this descriptive-analytical study is to answer the question of which of Baghdad's political necessities made the caliphate popular with thinkers.A review of library resources shows; The need to control rival caliphs in Andalusia, the need to curb Egyptian Fatimid power, to pretend to be in line with dominant religious beliefs, the desire to revive Etzal, and finally to take advantage of the Shiite capacity in the face of the crisis of absenteeism all attracted the attention of scholars.
_||_