بررسی احکام پرداخت بدهی متوفی (tōzišn) و تسویه بدهی بدهکار (pēš-tōzišnīh) در زمان ساسانیان از مادیان هزار دادستان
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
1 - دکترای تخصصی ، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاداسلامی ،تهران ،ایران( hosseini_z90@yahoo.com)
کلید واژه: واژگان کلیدی: «ساسانیان», «مادیان هزار دادستان», «توزش/ پرداخت بدهی», «پیش‌توزشنی/ تسویه بدهی», «مصادره/ گروگیری»,
چکیده مقاله :
مادیان هزار دادستان یا مجموعه هزار فتوی، تنها نسخه خطی ناقص موجود از چندین مجموعه حقوقی دوره ساسانیان در دست است. مقاله حاضر از این نسخه، اصطلاح‌حقوقی توزش (tōzišn) به‌معنی پرداخت بدهی و ادای دین متوفی و جبران خسارت متعهد و پیش‌توزشنی (pēš-tōzišnīh) به‌معنی بازپرداخت و نحوه تسویه بدهکار را بررسی می‌کند؛ و هدف آن، تبیین احکام حقوقی ادای دین متوفی و نحوه تسویه بدهی در جامعة مدنی دورة ساسانیان است. برای این هدف، پرسشی مطرح می‌شود: قانون‌گذاران در صدور احکام توزش و پیش‌توزشنی چه مواردی را برای پرداخت بدهی و تسویه آن پیش‌بینی کردند؟ بااستناد به قوانین موجود درمی‌یابیم که، قانون‌گذاران آگاهانه منازعات احتمالی بازماندگان در پرداخت بدهی متوفی و گریز احتمالی بدهکار از پرداخت و حتی تهیدستی بدهکار را پیش‌بینی کردند و احکامی صادر کردند تا ضمن پرداخت بدهی بدهکار و ادای دین متوفی، وظایف بازماندگان، بدهکار و ضامن مشخص شود و درگیری‌های احتمالی میان خانواده و بستانکار قانونی برطرف شود و با اتخاذ راهکارهای قانونی، هیچ راه گریزی برای انجام نشدن تعهدات وجود نداشته باشد. این مقاله، از نوع نظری و با روش تاریخی تحلیلی صورت پذیرفته‌است. ضمن تفسیر اصطلاحات حقوقی توزش و پیش‌توزشنی، کارکرد اجتماعی آن را در دورة ساسانی باز می‌یابیم. باتوجه به عدم پژوهش مستند در این زمینه، ضرورت پرداختن به‌آن آشکار است.
Mādayān ī hazār dādestestān or Book of a Thousand Judgment is the only manuscript of the imperfect from the legal collection of the Sassanid period. This article is studying a legal term tōzišn means paying the debt and paying the debt of the deceased and compenasting of the warranter and pēš-tōzišnīh the meaning of repayment and how the debtor's debt is settled and its purpose is to explain the legal rules to pay of the debt of the deceased and how to settle the debt in the civil society of the Sassanid period. For this purpose, a question arises: What did the legislators envisage in the issuance of Judgments tōzišn and pēš-tōzišnīh to pay the debt and settle it? Based on the existing laws, we find that, Legislators with awareness predicted possible disputes of survivors in the death of the deceased and the debtor's possible evasion of payment and even the debtor's financial poverty and issued rulings for pay the debt of the debtor and pay the debt of the deceased, duties of survivors, the debtor and guarantor are know; and disagreement is eliminated between the family and the legal creditor and by adopting legal solutions, does not exist way to avoid fulfilling the obligations. This article is theoretical and has been done with historical-analytical method. While interpreting the legal term tōzišn and pēš-tōzišnīh, we find its social function in the Sassanid period. Given the lack of documented research in this area, the need to address it is obvious.
_||_