نقش زنان درباری مغول در انتقال حکومت به خاندان تولوی

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

زهرا آفرینش خاکی ¹ , رضا شعبانی ² , عبدالحسین کلانتری ³ , غلامحسین زرگری نژاد ⁴

1 - دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران. [e-mail].
2 - استاد گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.(نویسنده مسئول)
3 - استاد جامعه شناسی، دانشگاه تهران، ایران.
4 - استاد تاریخ اسلام دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/06/01 تاریخ پذیرش : 1399/06/28 تاریخ انتشار : 1399/03/01

کلید واژه: "مغول", "زنان", "اوکتای قاآن", "تولوی",

چکیده مقاله :

پس از مرگ چنگیز در سال 624 ق/ 1227م، فرزندان وی به وصیت پدر وفادار ماندند و تحت لوای اوگتای، اتحاد خویش را حفظ کردند. اما مرگ اوگتای در سال 638ق/1240م، نقطه پایانی بر وحدت سیاسی بود. بزرگان مغول، برخلاف وصیت چنگیز و تعهدشان مبنی بر موروثی شدن منصب خان بزرگ در خاندان اوگتای‌قاآن، حکمرانی را به شاخه دیگر منتقل کردند. آن چه در این انتقال قدرت اهمیت دارد، نقش برجسته زنان در پدید آمدن این رویداد سیاسی است. پژوهش حاضر، سعی دارد با تحلیل داده‌های تاریخی که به شیوه کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده است، ضمن بررسی نقش زنان در ساختار سیاسی، اثرگذاری آنان در جایجایی قدرت به خاندان تولوی را که پرسش اصلی این نوشتار می‌باشد را مورد واکاوی قرار دهد. یافته‌های پژوهش حاکی است که عملکرد ناموفق زنانی مانند توراکینا‌خاتون و اغول‌قمیش که قدرت را به اعتبار یاسای چنگیزی به دست آوردند و از سوی دیگر توانایی و مهارت سیاسی سُیورقُیتنی، همسر تولوی و مادر منکوقاآن‌ در درک شرایط سیاسی، بهره‌گیری از ابزار نفوذ و سیاستگذاری‌های هوشمندانه عاملی موثر در به قدرت رسیدن خاندان تولوی بود.

چکیده انگلیسی:

After Chanquiz's death in 624 AH/1227AD, his successors remained loyal to their father's will and under Oqtai's subordination preserved their unity, but after Oqtai's death in 638 lunar year (1240 AD), this political unity was ended. Gradually the temptation of achieving power provoked Chanquiz's successors to enter the arena of competition. Afterwards the political events proceeded in a way that little by little power was evicted from Oquai Qan s clan and Manqu Qan , Toloie's son, achieved the position of thaneship. Investigating the role of women and the rate of their impression in this power removal is the main question of this paper. This research, using a descriptive and analytical sources, examines the role of women and their impact on the transition of power, which is the main question of this article. The findings of this study is the representative of this fact that women 's capacity and potentiality in utilizing intellectual diplomatic layout of Siurqoqtini, Toloie's wife and the recent Monqu Qan's mother , bore an important hand in the transmission of power.