بازنمایی فرهنگ عامه خراسان با توجه به آراء سیاحان اروپایی در عصر قاجاریه

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

رضا موسی آبادی ¹ , بتول فخراسلام ²

1 - دانشجوی دکترای تخصصی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، ایران

تاریخ دریافت : 1397/08/20 تاریخ پذیرش : 1399/03/26 تاریخ انتشار : 1398/12/01

کلید واژه: اجتماع, سفرنامه, فرهنگ عامه, خراسان,

چکیده مقاله :

در حوزة مطالعات تاریخی، سفرنامه‌ها به دلیل محتوای اجتماعی و فرهنگی خود از اهمیت بسیاری برخوردار هستند، لذا مقالة حاضر در پی تبیین چگونگی و چرایی نگاه سفرنامه‌نویسان و سیاحان اروپایی به فرهنگ عامة مردم خراسان و وضعیت اجتماعی آنان در عصر قاجار میباشد. این مقاله با استفاده از شیوة کتابخانه‌ای و با مراجعه به سفرنامه‌های سیاحان اروپائی و با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی و نقد آراء این سیاحان دربارة انعکاس اوضاع اجتماعی و فرهنگی جامعة خراسان در عصر قاجار پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در یک برآیند کلی، ویژگیهایی مانند سطحی‌نگری، اروپامحوری، نگاه استعماری و تحقیرآمیز که بر بیشتر آراء سفرنامه‌نویسان غربی حاکم بوده است، باعث شده در برخی از موارد، وضعیت اجتماعی و فرهنگی خراسان، توسط سیاحان غربی وارونه و دور از واقعیت نشان داده شود. همچنین آن‌ها گاه کارکردهای چندگانة اوضاع اجتماعی و فرهنگی را در خراسان نادیده گرفته و تنها نقاط ضعف آنها را بزرگنمایی کرده‌اند.

چکیده انگلیسی:

In the context of historical studies, travel logs are important because of their social and cultural content. Therefore, the present article seeks to explain how and why travel writers and European tourists look at the social and cultural status of Khorasan in the Qajar era. Using librarianship method, this article reviews and criticizes the opinions of these travelers about the reflection of the social and cultural situation of the Khorasan community in the Qajar era by referring to European travelogues and descriptive-analytical methods. The results of this research show that in a general outcome, features such as superficiality, Europeanism, colonial and humiliation, dominated by the majority of Western travel journalists, have led, in some cases, to the social and cultural situation of Khorasan by travelers The west is reversed and away from reality. Also, they sometimes ignored the multiple functions of social and cultural conditions in Khorasan and magnified their weaknesses.