فتح کوره های فارس از ورود مسلمانان تا پایان دوره خلفای راشدین (13ه.ق.- 41 ه.ق.)

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

جلیل خوشحال ¹ , میرزا محمد حسنی ² , حسن شادپور ³

1 - دانشجوی دکتری تخصصی تاریخ اسلام، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.
2 - استادیار پایه 6 گروه تاریخ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استادیار گروه تاریخ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/07/08 تاریخ پذیرش : 1398/09/18 تاریخ انتشار : 1398/06/01

کلید واژه: فتوحات اسلامی, کوره های فارس, استخر, دارابگرد, گور,

چکیده مقاله :

فارس از مهمترین ایالات ایران، در عصر خلیفه دوم عمربن خطاب (13ه.ق.- 23ه.ق.) مورد توجه و از دو سوی بحرین و بصره مورد هجوم قرار می گیرد و به تدریج پنج کوره فارس توسط مسلمانان فتح می شود. منابع اسلامی تاریخ های مختلفی را برای فتوح و همچنین نام فاتحان کوره ها ارایه می دهند که نشان دهنده شورش های مختلف ساکنان این کوره ها پس از هربار فتح بوده است. هدف این پژوهش، بررسی سیر فتوح در فارس و اختلاف گزارش های نویسندگان اسلامی در ارایه سال فتوح و نام فاتحان در زمان خلفای راشدین است. سوال پژوهش چنین است: دلیل وجود گزارش های متفاوت نویسندگان اسلامی در ذکر سال فتح کوره های پنج گانه فارس و همچنین نام فاتحان کوره های مزبور از زمان خلیفه دوم تا پایان دوره خلفای راشدین چیست؟ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و تاریخی انجام یافته است. این نتیجه حاصل شد که با فروپاشی شاهنشاهی ساسانی و تغییر ساختار درونی حکومت و بی نظمی و فروپاشی تشکیلات حکومتی به علاوه باج و خراج سنگین و سوءرفتار عاملان خلافت در کوره ها و همچنین قساوت و بی رحمی برخی از فاتحان در فتح کوره ها، به همراه اختلافات داخلی بین اعراب مسلمان و رقابت های قبیله ای در جهت دستیابی به قدرت بیشتر موجب شد اهالی کوره های فارس شورش کنند و متغاقبا در سال های مختلف و توسط سرداران و فاتحان متفاوت سرکوب شوند و در نتیجه گزارش های متفاوتی از سال فتح و فاتحان در منابع ثبت شوند.

چکیده انگلیسی:

Fars was the most important province in Iran that was considered at the time of the second Caliph Omar ibn Khattab and was attacked on both sides of Bahrain and Basra. The five Fars regions conquered by the Muslims gradually. Islamic resources report different years for the conquests and the name of the conquerors of the Fars regions. It represents the insurrections of the inhabitants of these regions after each conquest. The purpose of this research is Study of conquest process in Fars and different reports among Islamic writers in the conquest years and the name of the conquerors of the Fars in the Rashidun caliphs' era. The research question is: What reasons is there for the different reports in the year of conquest and the names of the victors of these furnaces from the time of the second caliph to the end of the Rashidin caliphate? Research methodology is descriptive-analytical. this result was obtained that to the collapse of the Sassanian Empire, change the internal structure of government and disorder and the collapse of government, heavy tribute (Bāj) and tax (Kharāj), misbehavior of caliphate agents in five Fars regions, cruelty and brutality of some conquerors in conquering regions, also internal disagreements among Muslim Arabs, and tribal rivalries to achieve more power, they caused to rebel the people of Fars. They were suppressed by different commanders and conquerors in different years. So, they were registered different reports about the conquest years and the name of the conquerors in the resources.