ارائه شاخص هایی برای ارزیابی تخریب محیط زیست و کمیابی مواد و انرژی

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

مجتبی سمنانی‌رهبر ¹ , شهام انوشه ²

1 - دانشیار ـ دانشگاه امام حسین (ع) ـ دانشکده علوم و مهندسی ـ گروه مهندسی شیمی
2 - دانشگاه امام حسین (ع) ـ دانشکده علوم و مهندسی ـ گروه مهندسی شیمی

تاریخ دریافت : 1389/01/16 تاریخ پذیرش : 1389/08/30 تاریخ انتشار : 1389/10/01

کلید واژه: مواد, تخریب, کمیابی, انرژی, نرخ اشباع اکولوژیک,

چکیده مقاله :

تأثیر و ارتباط متقابل هر فرآیند صنعتی با محیط زیست اطرافش از دیدگاه بالادستی تحت تأثیر منابع طبیعی مورد استفاده و از دیدگاه پایین دستی تحت تأثیر محصولات جانبی و تخریب ناشی از آن است که علاوه بر تخریب محیط زیست، کمبود مواد اولیه و انرژی‌های تجدید‌ناپذیر را در بر خواهد داشت. در این مقاله تخریب محیط زیست که در اثر تخلیه جریانات جرمی واحدی صنعتی ایجاد می‌گردد بررسی گردیده و از شاخصهای نرخ اشباع، درجه، فاکتور و توزیع اکولوژیک برای نشان دادن میزان تخریب استفاده شده است. داده‌ها نشان می‌دهند برای واحدهای صنعتی موجود، نرخ اشباع ایدئولوژیک بیش از یک است که بیانگر آلایندگی محیط زیست توسط آنهاست. بعنوان مطالعه موردی تخریب محیط زیست ناشی از فرآیندهای تولید فولاد ارائه گردیده است. همچنین شاخصی برای کمیابی مواد و انرژی ارائه شده و با توجه به ذخائر مواد اولیه و انرژیهای تجدیدناپذیر فعلی، شاخص کمیابی مواد و انرژی‌ حاصل از ذخایر فسیلی نشان داده شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می‌دهد در صورت افزایش قیمت، می‌توان میزان برداشت از منابع فسیلی انرژی‌ را افزایش داد که این امر کاملاً به اقتصاد جهانی و فناوری‌های جدید وابسته است و می‌تواند یک راه برای جلوگیری از کمبود انرژی‌ محسوب گردد.

چکیده انگلیسی:

The interactions of any industrial process with its environment, are located either upstream due to the rarity of natural resources, or downstream due to the rejection of noxious byproducts. In this paper, the indexes were presented for illustration of environment nuisance as rate of ecological saturation, ecological points and factors. The anaysis results for different discharges of many industrial plants into environment show that rate or ecological saturation is more than one which demonstrates environment pollution by them. As an example, the inventory of the air, water and rejected solids pollutions during the production of one kilogramme of steel was presented Also, the rarity of raw materials and fossil energy reserves were shown by the relative indexes (criterion). Analysis of data shows that if the price of oil (or natural gas) increases, its exploitation can inerese and consequently, prevents the rarity of energy which depends on world economic condition and technology progress

منابع و مأخذ:

[1] Schlauer J., Ullmann's encyclopedia of industrial chemistry, 6^th ed., vol. 1, John Wiley and Sons, New York, 2003.

[2] Crocker B. B., Kirk-Othmer encyclopedia of chemical technology; Air pollution control, vol. 1, 5^th ed., John Wiley, New York, 2004.

 [3] Gaivao A., Jaumotte A. L., Evalution èconomique de la pollution de l`environment par une activité industrielle. Application aux centrals èlectriques, Entropie, No. 121, pp. 5-11, 1985.

[4] Malkin D., Sarbib J. L., Les matierès premières minerals: perspectives mondiales et politiques d`approvisionnement, Etude de politique industrielle, Documentation Français, Paris, 1975.

‍‍[5] سمنانی‌رهبر م. " تحلیل فرآیندها با استفاده از مفهوم اگزرژی "، مجله مهندسی شیمی ایران، شماره 8، 1382.

[6] Akpinar K. E., Hepbasli A., "A comparative study on exergetic assessment of  two ground-source (geothermal) heat Pump systems for residential applications", Building and Environment, Vol. 42, pp. 2004-2013, 2007.

[7] Gong G., Zeng W., Chang S., He J., Li K., "Scheme-selection optimization of cooling and heating sources based on exergy analysis", Applied Thermal Engineering , Vol. 27 , PP. 942-950, 2007.

[8] Legoff P., Hornut M. J., Exergy analysis and exergo-economic optimization of industrial processes, Revue de l`institute français de petrole, vol. 53, no. 1, 1998.

[9] McKetta J., Encyclopedia of chemical processing and design, Marcel dekker, Vol. 31, pp. 183-188, 1990.

[10] Frangopoulos C. A., Von Spakovsky M. R., Global environmic approach for energy systems analysis and optimization. Part 1 and 2, Energy system and ecology, Poland, July 5-9, 1993.

[11] Lyons C. W., Plisga J. G., Standard handbook of Petroleum & natural gas engineering, 2^nd ed., Gulf professional publishing, Massachusset, 2005.

[12] Bradley B. M., Petroleum engineering handbook, 3^rd ed., Society of Petroleum engineers, Texas, 2001.