شناخت عوامل کلیدی موثر بر توسعه نیافتگی منطقه ای با استفاده از روشMIC MAC (مورد مطالعه: استان خراسان شمالی)
محورهای موضوعی : کاربرد GIS&RS در برنامه ریزیاسماعیل عیسی زاده 1 , زهرا فیروزه 2
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیت مدرس تهران
2 - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران
کلید واژه: استان خراسان شمالی, توسعه نیافتگی, نرمافزار MICMAC,
چکیده مقاله :
برنامههای توسعه برای ساخت آینده‌ای بهتر و یا به تعبیری شکلدهی به ساخت اجتماعی واقعیت آینده کشورها انجام میشود. بخش بسیار مهم این برنامه، مربوط به توسعه منطقه‌ای است. استان خراسان شمالی با وجود اینکه دارای پتانسیل رشد و توسعه بوده ولی به عنوان یک استان توسعه نیافته و محروم تلقی میشود. از این رو فراهم نمودن زمینه برخورداری از خدمات مختلف اقتصادی، رفاهی و زیربنایی، تسهیلات اجتماعی، فرهتگی و بهداشتی از اساسی‌ترین شاخص‌های برنامه‌ریزی در هر واحد برنامه‌ریزی به ویژه شهرستان‌ها است. هدف از مقاله حاضر تعیین شناخت عوامل کلیدی موثر بر توسعه‌نیافتگی شاخص‌های اقتصادی، آموزشی، درمانی و زیربنایی استان خراسان شمالی بود. تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی و روش انجام آن توصیفی و تحلیلی بوده و روش جمع آوری اطلاعات به دو روش مطالعات کتابخانه‌ای و پژوهش میدانی صورت گرفت. به منظور رتبه‌بندی شهرستان‌های خراسان شمالی از لحاظ توسعه نیافتگی شاخص‌های اقتصادی، آموزشی – فرهنگی، بهداشتی – درمانی و زیربنایی، از مدل میک مک و نرم افزارهای Excel و Spss و برای ترسیم و تهیه نقشه‌ها از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در میان شهرستان‌های استان خراسان شمالی در بخش اقتصادی اسفراین، توسعه یافته‌ترین شهرستان و مانه و سملقان در پایین‌ترین رتبه توسعه یافتگی قرار داشتند. در بخش شاخص آموزشی – فرهنگی شهرستان گرمه، توسعه‌یافته ترین و بجنورد توسعه نیافته‌ترین شهرستان بود. همچنین در بخش شاخص بهداشتی – درمانی شهرستان بجنورد، توسعه‌یافته‌ترین و مانه و سملقان توسعه‌نیافته‌ترین و در نهایت در شاخص زیربنایی شهرستان شیروان توسعه‌یافته‌ترین و مانه و سلمقان توسعه‌نیافته ترین شهرستان استان خراسان شمالی از نظر دسترسی به شاخص‌های زیربنایی می‌باشد.
Development programs are carried out to build a better future, or in other words, to shape the social construction of the future reality of countries. A very important part of this program is related to regional development. Although North Khorasan province has potential for growth and development, it is considered as an underdeveloped and deprived province. Therefore, provision of various economic, welfare and infrastructural services, social facilities, variety and health is one of the most basic planning indicators in each planning unit, especially in the cities. The purpose of this article was to identify key factors affecting the underdevelopment of economic, educational, medical and infrastructure indicators in North Khorasan province. The research is applied research and its method is descriptive and analytical, and the data collection method was done by library studies and field research. In order to rank the cities of North Khorasan in terms of underdevelopment of economic, educational-cultural, health-treatment and infrastructural indicators, Mic Mac model and Excel and Spss software were used, and Geographical Information System (GIS) was used to draw and prepare maps. The results of the research showed that among the cities of North Khorasan province in the economic sector of Esfrain, the most developed city and Mane and Samalghan were in the lowest development rank. Garme city was the most developed and the most underdeveloped city in terms of educational and cultural indicators. In terms of access to infrastructure indicators, Bojnord city is the most developed and Mane and Samlaqan are the least developed in terms of the health index, and Shirvan is the most developed and Mane and Salamqan are the least developed in the infrastructure index of North Khorasan province.
_||_