ارزیابی راهبردهای مدیریت کسبوکار الکترونیکی بر اساس مدلسازی ساختاری تفسیری
محورهای موضوعی : بازاریابییوسف رمضانی 1 , ندا زرین نگار 2 , محسن نجفی 3 * , علی خیابانی تنها 4
1 - استادیار گروه مدیریت، مجتمع آموزش عالی گناباد، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت، موسسه آموزش عالی بینالود، مشهد، ایران
3 - استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - گروه مدیریت، دانشگاه بین المللی امام رضا(ع)، مشهد، ایران
کلید واژه: مدیریت کسبوکار الکترونیک, ساعتهای هوشمند, مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) , روش دلفی فازی.,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف ارزیابی راهبردهای مدیریت کسبوکار الکترونیکی در صنعت فروش ساعتهای هوشمند انجام شده است. مطالعه حاضر از نظر روش، از نوع تحقیقات کمی می‌باشد و از حیث هدف، کاربردی است.
جامعه آماری در این پژوهش را، خبرگان و افراد متخصص حوزه کسب وکارهای الکترونیکی و صنعت ساعتهای هوشمند تشکیل میدهند. همچنین روش نمونهگیری در این پژوهش از نوع غیراحتمالی است. بر این اساس 10 نفر از متخصصین که در زمینه فروش و مونتاژ ساعتهای هوشمند فعالیت داشتند به عنوان نمونه انتخاب شدند.
بمنظور جمعآوری دادهها از دو نوع پرسشنامه غربالگری عوامل با روش دلفی فازی و پرسشنامه مقایسه تاثیرگذاری معیارها استفاده شد.
نتایج نشان داد که مدل نهایی شامل 7 سطح است که در آن تفکر سیستمی به عنوان تأثیرگذارترین راهبرد در پایین‌ترین سطح قرار دارد. این مؤلفه به طور مستقیم بر راهبردهای سطح بالاتر مانند استفاده از تجزیه و تحلیل دادهها برای درک ترجیحات و رفتار مشتری، بهبود مدیریت موجودی با استفاده از فناوری IOT و AI و تقویت شبکههای لجستیک و توزیع برای تحویل سریعتر تأثیر می‌گذارد. تحلیل MICMAC نیز نشان داد که اکثر راهبردها از نوع رابط هستند که دارای تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بالایی می‌باشند. این بدان معناست که هر تغییر کوچکی در این راهبردها می‌تواند تغییرات اساسی در کل سیستم ایجاد کند.
This research has been conducted with the aim of evaluating electronic business management strategies in the smart watch sales industry. The present study is a quantitative research in terms of method and practical in terms of purpose.
The statistical population in this research consists of experts and specialists in the field of electronic businesses and smart watches industry. Also, the sampling method in this research is non-probability. Based on this, 10 experts who were active in the field of selling and assembling smart watches were selected as samples.
In order to collect data, two types of factor screening questionnaires were used using the fuzzy Delphi method and criteria comparison questionnaires. The results showed that the final model consists of 7 levels, where system thinking as the most effective strategy is at the lowest level. This component directly affects higher-level strategies such as using data analytics to understand customer preferences and behavior, improving inventory management using IOT and AI technology, and strengthening logistics and distribution networks for faster delivery. MICMAC analysis also showed that most of the strategies are of the interface type, which have a high impact and effectiveness. This means that any small change in these strategies can cause major changes in the entire system.
• احمدیان، ایوب؛ جعفری نیا، سعید. (1398). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل کلیدی موفقیت برنامه‌ریزی استراتژیک در کسب وکارهای الکترونیکی ایران. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 10(38)، 47-68
• روحانی، امیررضا؛ رضوانی، حمیدرضا. ( 1392). رابطه مدل کسب و کار و راهبرد محصول در کسب و کارهای الکترونیکی کوچک و متوسط ایران. فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی. (2)7. 73-45.
• شهریاری، سلطانعلی؛ جعفری نیا، سعید؛ کاربخش، احمد. (1398). مدل راهبردی عملکرد کسب‌وکارهای الکترونیک. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 10(40)، 69-90
• کریم، مهسا؛ سالارزهی، حبیب الله؛ پورانجنار، گلبهار. (1400). تحلیل راهبردی توسعه ظرفیت های کسب و کارهای الکترونیکی نوپا در استان سیستان و بلوچستان. فصلنامه زیست بوم نوآوری، 1(1)، 101-117.
• موحدی، رضا. (1400). تحلیل راهکارهای توسعه کسب و کارهای الکترونیک در تعاونی‌های زنان روستایی. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 259(10)، 1-28
• نبی زاده، امین؛ رضا، و نوبری. (1399). مدیریت کسب و کار و عملکرد مالی. پیاورد سلامت، 14(5)، 435-442.
• نوروزی، حسین؛ خامه چی، حامد؛ نریمانی، فاطمه. (1402). تدوین مدل کسبوکار الکترونیکی در صنعت فناوری اطلاعات در ایران. فصلنامه علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 9(2)، 59-84
• هادوی، علی؛ بختیاری، حسین؛ ترابی، علی. (1401). طراحی نقشه استراتژیک شناختی فازی برای عوامل اصلی موفقیت مدیریت تداوم کسب و کار (مورد مطالعه: صنعت پتروشیمی). فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 16(1)، 37-78
• Alaarj, S., Abidin-Mohamed, Z. and Bustamam, U.S.B.A. (2016), “Mediating role of trust on the effects of knowledge management capabilities on organizational performance”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol. 235, pp. 729-738.
• Alatailat, M., Elrehail, H. and Emeagwali, O.L. (2019), “High performance work practices, organizational performance and strategic thinking”, International Journal of Organizational Analysis, Vol. 27 No. 3, pp. 370-395.
• Altuntaş, B., Akyüz, A. (2019). Attitude and Purchase Intention Towards Smartwatches: An Empirical Research on the Innovative Wearable Technology Field. In Handbook of Research on Managerial Thinking in Global Business Economics (pp. 41-57). IGI Global.
• Baker, J., Holden, R. (2020). User interface design for smart watches: Challenges and best practices. International Journal of Human-Computer Interaction, 36(11), 1036-1045.
• Bölen, M. C. (2020). From traditional wristwatch to smartwatch: Understanding the relationship between innovation attributes, switching costs and consumers' switching intention. Technology in Society, 63, 101439.
• Cao, C., Ye, H. Q., Yuan, X. M. (2016, August). e-Business strategies for software focused supply chain management. In 2006 4th IEEE International Conference on Industrial Informatics (pp. 765-769). IEEE.
• Chen, I. J., و Popovich, K. (2003). Understanding customer relationship management (CRM): People, process and technology. Business Process Management Journal, 9(5), 672-688.
• Choshin, M., Ghaffari, A. (2017). An investigation of the impact of effective factors on the success of e-commerce in small-and medium-sized companies. Computers in Human Behavior, 66, 67-74.
• Gao, J., Siddik, A. B., Khawar Abbas, S., Hamayun, M., Masukujjaman, M., و Alam, S. S. (2023). Impact of E-commerce and digital marketing adoption on the financial and sustainability performance of MSMEs during the COVID-19 pandemic: An empirical study. Sustainability, 15(2), 1594.
• Gowda, M., et al. (2020). Privacy and security challenges in wearable health devices. IEEE Internet of Things Journal, 7(10), 10428-10435.
• Gunasekaran, A., Subramanian, N., و Papadopoulos, T. (2017). Information technology for competitive advantage within logistics and supply chains: A review. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 99, 14-33.
• Hendricks, S., Mwapwele, S. D. (2023). A systematic literature review on the factors influencing e-commerce adoption in developing countries. Data and Information Management, 100045.
• Hernández, B., Jiménez, J., و Martín, M. J. (2009). Key website factors in e-business strategy. International Journal of information management, 29(5), 362-371.
• Isaías, P., Carvalho, L. C., Cassundé Junior, N., و Cassundé, F. R. (2020). e-Business management assessment: framework proposal through case study analysis. Journal of Information, Communication and Ethics in Society, 18(2), 237-254.
• Jelassi, T., Martínez-López, F.J. (2020). Overview of the e-Business Strategy Framework. In: Strategies for e-Business. Classroom Companion: Business. Springer, Cham.
• Jones, P., (2021). Health monitoring capabilities and regulatory challenges in smart watches. Medical Device Regulatory Affairs, 28(4), 223-234.
• Kim, J., Lee, H. (2021). Competitive dynamics and innovation in the smart watch industry. Journal of Business Research, 134, 567-578.
• Melović, B., Šehović, D., Karadžić, V., Dabić, M., و Ćirović, D. (2021). Determinants of Millennials' behavior in online shopping–Implications on consumers’ satisfaction and e-business development. Technology in society, 65, 101561.
• Sahay, A. (2019), “Strategic thinking: my encounter”, IBA Journal of Management and Leadership, Vol. 10 No. 2, pp. 7-14.
• Shah, S. A., et al. (2019). Power management in wearable devices: Trends, challenges, and future directions. Journal of Low Power Electronics and Applications, 9(1), 12-24.
• Sinnaiah, T., Adam, S., و Mahadi, B. (2023). A strategic management process: the role of decision-making style and organisational performance. Journal of Work-Applied Management, 15(1), 37-50.
• Svobodová, Z., و Rajchlová, J. (2020). Strategic behavior of e-commerce businesses in online industry of electronics from a customer perspective. Administrative Sciences, 10(4), 78.
• Thompson, A., و Johnson, M. (2021). Cost and pricing strategies in the wearable tech market. Journal of Marketing Strategy, 29(3), 215-228.
• Ukko, J., Saunila, M., Sore, S., Rantala, T., و Nasiri, M. (2023). Exploring the Effect of E-Business Operations on E-Business Performance: Moderating Effect of Responsiveness to the Supplier. SAGE Open, 13(3), 21582440231191793.
• Yang, W., Wang, L., و Zhang, X. (2023). Online or not online: the impact of business owner’s risk preference on the adoption of e-business. Electronic Commerce Research, 1-20.
• Wang, Y., و Li, M. (2020). Integration and compatibility issues in wearable technology. Journal of Systems and Software, 162, 110526.
Journal of Interdisciplinary Studies in Marketing Management, Vol. 4, No. 2, Summer 2025, pp. 57- 77
Evaluation of E-Business Management Strategies Based on Interpretive Structural Modeling
Yousuf Ramezani1, Neda Zarin Negar2, Mohsen Najafi3*, Ali Khiyabani Tanha4
1. Department of Management, Gonabad Higher Education Complex, Gonabad, Iran.
E-mail: y.ramezani@gonabad.ac.ir
2. Department of Management, Binaloud Institute of Higher Education, Mashhad, Iran. E-mail: zrnngr@yahoo.com
3. Department of Public Administration, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran,
(Corresponding Author). E-mail: mohsen.najafi00@gmail.com
4. Department Management, Imam Reza International University, Mashhad, Iran. E-mail: Ali_khiyabani_t@gmail.com
Article Info | Abstract |
Article type: Research Article
Article history: Received: 31/10/2024 Acceptance: 11/12/2024 Published online: 22/09/2025
Key words: Electronic Business Management, Interpretive Structural Modeling, Smart Watches
| This research has been conducted with the aim of evaluating electronic business management strategies in the smart watch industry. The present study is a qualitative research in terms of method and practical in terms of purpose. The statistical population in this research consists of experts and specialists in the field of electronic businesses and smart watches industry. Also, the sampling method was a non-probability method. Based on this, 10 experts who were working in the field of selling and assembling smart watches were selected as statistical sample.In order to collect data, two types of factor screening questionnaires were applied used using the fuzzy Delphi method and criteria comparison questionnaires. The results showed that the final model consists of 7 levels, where system thinking as the most effective strategy is at the lowest level. This component directly affects higher-level strategies such as using data analytics to understand customer preferences and behavior, improving inventory management using IOT and AI technology, and strengthening logistics and distribution networks for faster delivery. MICMAC analysis also showed that most of the strategies are of the mediating type, which have a high impact on the other factors and are affected from other factors. This means that any small change in these strategies can cause major changes in the entire system.
|
Cite this article: Ramezani, Y., Zarin Negar, N., Najafi, M., & Khiyabani Tanha, A. (2025). Evaluation of e-business management strategies based on interpretive structural modeling. Journal of Interdisciplinary Studies in Marketing Management, 4(2), 57-77.
Publisher: Islamic Azad University, Aliabad Katoul Branch ISSN: 2420-2821 | |
ارزیابی راهبردهای مدیریت کسب وکار الکترونیکی بر اساس مدلسازی ساختاری تفسیری
یوسف رمضانی1، ندا زرین نگار2، محسن نجفی3*، علی خیابانی تنها4
1- گروه مدیریت، مجتمع آموزش عالی گناباد، ایران ایمیل: y.ramezani@gonabad.ac.ir
2- گروه مدیریت، موسسه آموزش عالی بینالود، مشهد، ایران. ایمیل: zrnngr@yahoo.com
3- گروه مدیریت دولتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول). mohsen.najafi00@gmail.com
3- گروه مدیریت، دانشگاه بین المللی امام رضا(ع)، مشهد، ایران. Ali_khiyabani_t@gmail.com
اطلاعات مقاله | چکیده |
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
تاریخ دریافت: 10/08/1403 تاریخ پذیرش: 21/09/1403 تاریخ انتشار: 31/06/1404
کلمات کلیدی: ساعتهای هوشمند، مدیریت کسب و کار الکترونیک، مدلسازی ساختاری تفسیری
| این پژوهش با هدف ارزیابی راهبردهای مدیریت کسبوکار الکترونیکی در صنعت فروش ساعتهای هوشمند انجام شده است. مطالعه حاضر از نظر روش، از نوع تحقیقات کیفی می‌باشد و از حیث هدف، کاربردی است. جامعه آماری در این پژوهش را خبرگان و افراد متخصص حوزه کسب و کارهای الکترونیکی و صنعت ساعتهای هوشمند تشکیل میدهند. همچنین روش نمونهگیری در این پژوهش از نوع غیراحتمالی است. بر این اساس 10 نفر از متخصصین که در زمینه فروش و مونتاژ ساعتهای هوشمند فعالیت داشتند به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور جمعآوری دادهها از دو نوع پرسشنامه غربالگری عوامل با روش دلفی فازی و پرسشنامه مقایسه تاثیرگذاری معیارها استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل نهایی شامل 7 سطح است که در آن تفکر سیستمی به عنوان تأثیرگذارترین راهبرد در پایین‌ترین سطح قرار دارد. این مؤلفه به طور مستقیم بر راهبردهای سطح بالاتر مانند استفاده از تجزیه و تحلیل دادهها برای درک ترجیحات و رفتار مشتری، بهبود مدیریت موجودی با استفاده از فناوری اینترنت اشیا و هوش مصنوعی و تقویت شبکههای لجستیک و توزیع برای تحویل سریعتر تأثیر می‌گذارد. تحلیل MICMAC نیز نشان داد که اکثر راهبردها از نوع رابط هستند که دارای تأثیرگذاری و تأثیرپذیری بالایی هستند. این بدان معناست که هر تغییر کوچکی در این راهبردها می‌تواند تغییرات اساسی در کل سیستم ایجاد کند.
|
استناد: رمضانی، یوسف، زرین نگار، ندا، نجفی، محسن، خیابانی تنها، علی (1404). ارزیابی راهبردهای مدیریت کسبوکار الکترونیکی بر اساس مدلسازی ساختاری تفسیری. مطالعات میان رشتهای مدیریت بازاریابی، 4(2)، 57- 77.
ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلیآبادکتول شاپا الکترونیکی: 2821-2420 | |
مقدمه
امروزه تغییرات حاصل از تحول فناوری اطلاعات که تحت عنوان تحول دیجیتال از آن یاد میشود، تأثیر قابل توجهی بر فضای پیرامون ما گذاشته است (فرهادی و همکاران، 1403). در واقع پیشرفت‌های متعدد در این حوزه در دهه‌های اخیر منجر به دگرگونی‌های شگرف و مهمی در بسیاری از زمینه‌ها از جمله تجارت جهانی، اقتصاد، بانکداری، گمرک و مدیریت کسب وکارها شده است. با گذشت زمان، تجارت سنتی دیگر قادر به پاسخگویی به نیازهای مدرن نخواهد بود. از اینرو، روش‌های تجاری جدید مورد نیاز خواهد بود. بنابراین بهره‌مندی از روش‌های نوین و مدرن مانند تجارت الکترونیک در انجام فرآیندهای تجارت و توسعه کسب وکار می‌تواند نقش مهمی در موفقیت شرکتهای تجاری ایفا کند (چوشین1 و غفاری، 2017). از سوی دیگر رشد قابل توجه کاربران اینترنت، کسب وکارها را به سمت توسعه ظرفیت خود در تجارت الکترونیک و پاسخگویی به تقاضای فزآینده برای مصرف الکترونیک، خدمات الکترونیکی و تجارت الکترونیک سوق داده است. از طرفی این موضوع علاوه بر فرصت‌های بیشماری که ایجاد میکند، ریسک‌ها و چالش‌هایی را نیز به دنبال خواهد داشت که این امر مستلزم مدیریت و برنامه‌ریزی است (یانگ و همکاران 2، 2023). در واقع توسعه اینترنت به عنوان یکی از مهم‌ترین فناوریهای ارتباطی در عصر مدرن دسترسی کاربران به تبادل اطلاعات و خرید‌های آنلاین را فراهم کرده است که همین امر زمینه را برای لزوم گرایش به فروش محصولات اینترنتی در قالب کسب وکارهای الکترونیکی از سوی فروشندگان سنتی آشکار کرده است (نادریدهنوی و همکاران، 1401). کسب وکارهای الکترونیکی مزایایی همچون صرفه‌جویی در هزینه، کاهش هزینه مبادلاتی، افزایش کارایی، تغییر فرآیندهای مدیریت و تاسیس بنگاه‌های اقتصادی، کاهش هزینه کاوش، دسترسی بیشتر و راحت‌تر به اطلاعات، تعدیل قدرت بین تولیدکننده و مصرف‌کننده، کاهش محدودیت ورود به بازار، افزایش رقابت، کاهش سود انحصاری و… را به همراه دارد. بر این اساس و جهت به دست آوردن مزایای کسب وکار الکترونیکی، شرکت‌ها ممکن است تجارت آفلاین خود را به حالتهای آنلاین یا ترکیبی گسترش دهند (گائو3 و همکاران، 2023). بنابراین باید گفت در سال‌های اخیر خرید آنلاین نرخ رشد بالایی را به دست آورده است که با تقاضای قوی مصرف‌کنندگان و افزایش نوع کالاهای موجود مشخص میشود (ملوویچ و همکاران 4، 2021). میتوان گفت پدیده جهانی شدن و توسعه فناوري اطلاعات، موجب پیدایش و توسعه مدلهاي کسب وکار الکترونیک در بسیاري از صنایع تولیدي و خدماتی شده است. به گونه‌اي که مدیران بسیاري از سازمان‌ها، جهت بقا و حفظ مزیت رقابتی، ناچار به مدیریت مدلهاي کسب وکار خود شدهاند (روحانی و رضوانی، 1392). یکی از این صنایع، صنعت ساعتهای هوشمنده است. در حال حاضر داشتن انواع مختلف دستگاههای تکنولوژیک برای استفاده در هر جنبه‌ای از زندگی روزمره از جست وجوی اطلاعات تا ارتباطات امری عادی است. امروزه این فناوری به لطف ابزارهای پوشیدنی مانند ساعتهای هوشمند، کمد لباس‌های مردم را تسخیر کرده و به چیزی تبدیل شده است که مردم می‌توانند آن را بپوشند. ساعت هوشمند یکی از گسترده‌ترین و محبوب‌ترین انواع دستگاههای پوشیدنی هوشمند است و انتظار می‌رود که تأثیر قابل‌توجهی بر زندگی روزمره مردم داشته باشد (بولن5، 2020). ساعت هوشمند، نه تنها دستگاهی است که زمان را نشان می‌دهد، بلکه یک رایانه چندمنظوره با مجموعه‌ای از حسگرها است. این دستگاه‌ها نه تنها فعالیتهای اولیه دستگاههای تلفن همراه یا رایانه را انجام میدهند، بلکه ضربان قلب را نیز اندازه‌گیری می‌کنند یا صرفاً زمان نوشیدن یک لیوان آب را به کاربر یادآوری می‌کنند (آلتونتاش و آکیوز6، 2019). با این حال، در حالی‌که رقابت شدیدی در بخش لوازم هوشمند وجود دارد، فروش ساعتهای هوشمند در مقایسه با گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها به کندی رشد میکند. طبق گزارش‌های اخیر، بیش از 5/1 میلیارد گوشی هوشمند و 163 میلیون تبلت در سال 2017 فروخته شده است در حالی‌که فروش ساعت هوشمند تنها 6/31 میلیون بوده است. بنابراین میتوان گفت که بازار ساعتهای هوشمند نتوانسته است انتظارات را برآورده کند. امروزه بازار ساعتهای هوشمند با مشکل جذب مشتریان جدید مواجه است و به شدت به ارتقا و جایگزینی ساعتهای هوشمند توسط کاربران فعلی وابسته است (بولن، 2020). مبتنی بر مطالب بیان شده و پرداختن به موضوع اشاره شده، این پژوهش با هدف ارزیابی راهبردهای مدیریت کسب وکار الکترونیکی درفروش ساعتهای هوشمند و انتخاب راهکارهای مناسب از طریق سطح‌بندی راهبردهای شناسایی شده انجام شده است.
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
مدیریت کسب و کار
در تئوری مدیریت، مفهوم مدیریت کسب وکار دارای سنت طولانی است و معمولاً به عنوان قدرت مدیریتی و مکانیسم کنترل، الهام گرفته از نظریه مدیریت علمی که امروزه هنوز در مدارس بازرگانی تدریس میشود، درک میشود (بلوک7، 2020). مدیریت فرآیند کسب و کار یک رویکرد جامع مدیریتی است که هدف همسوسازی کلیه ابعاد و فعالیتهای سازمان را در راستای نیاز مشتریان دارد و کلیه فرآیندهای سازمان را خودکار می‌نماید (نبی‌زاده و نوبری، 1399). مدیریت کسب وکار فرآیند نظارت و هماهنگی فعالیتهای یک سازمان تجاری است. مدیریت کسب وکار شامل جنبه‌های مختلفی مانند اصول مدیریت، بازاریابی، توسعه محصول/خدمت، فروش و حسابداری اساسی است. مدیریت کسب وکار همچنین شامل ایجاد زیرساخت‌های تجاری، دسترسی به منابع، برآورده کردن نیازهای بازار و ایجاد محیطی است که تعامل با دیگر کارآفرینان و متخصصان را تشویق میکند. علاوه بر این، مدیریت کسب وکار شامل کنترل مدیریت، مدیریت افراد، مدیریت دارایی، اقدام کارآفرینانه، مشارکت، کنش پاسخگو و به معنی تشکیل دهنده است (بلوک، 2020).
کسب وکار الکترونیکی
کسب وکار الکترونیکی به کسب وکاری گفته میشود که به صورت الکترونیکی و از طریق شبکه اینترنت انجام میگیرد. در این نوع از کسب وکارها، شرکا، فروشندگان و مشتریان با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با یکدیگر در تعامل هستند. یک کسب وکار اینترنتی، تنها به خرید و فروش محصولات از طریق اینترنت محدود نمی‌شود بلکه ارائه خدمات به مشتریان و همکاری بین شرکای کسب وکار را نیز شامل میشود. از جمله انواع کسب وکارهای اینترنتی میتوان به مواردی از قبیل خرید، فروش و حراج محصولات، تبلیغات، خدمات مشاوره‌ای و تخصصی، ارائه نرم‌افزارها و چندرسانه‌ای‌ها، واسطه‌گری و سرمایهگذاری مشترک اشاره کرد (موحدی، 1400).
کسب وکار الکترونیکی مجموعه‌ای از فرآیندهای کسب وکار است که با استفاده از فناوریهای اینترنتی شکل میگیرد. کسب وکار الکترونیکی یکی از انواع فعالیتهای اقتصادی است که با استفاده از اطلاعات فناوری و ارتباطات در مدیریت فرآیندهای کسب وکار به منظور کسب سود بیشتر اجرا میشود. کسب وکار الکترونیکی فرصت رشد و شکوفایی فراهم میکند و نقش مهمی در توسعه و رشد اقتصادی کشورها ایفا کرده است. به طوری که در سال 2018 و 2019 حجم فروش تجارت الکترونیک جهانی 11 درصد رشد داشته و تولید ناخالص داخلی جهانی ناشی از درآمد فروش الکترونیکی کسب وکارها 4 درصد افزایش یافته است (هندریکس و مواپوله8، 2023).
ساعت هوشمند
ساعت هوشمند به عنوان اولین محصول پوشیدنی تجاری شده و یکی از گسترده‌ترین اجزای مد لوکس پوشیدنی برای مصرف‌کنندگان را میتوان اساساً به عنوان یک نوع دستگاه مچبند تعریف کرد که دارای عملکردهای متعددی است که از ایمیل تا ویدئو را شامل میشود. ضبط کردن در حال حاضر، اکثر ساعتهای هوشمند چندین عملکرد مفید را ارائه می‌کنند که آنها را به رایانه‌های پوشیدنی کوچکی تبدیل می‌کنند که می‌توانند برنامههای تلفن همراه را اجرا کنند، به تماس‌ها پاسخ دهند و بدون نیاز به نگاه کردن، پیام‌ها و اعلان‌ها را بخوانند (بولن، 2020). کسب وکارهای الکترونیک در کلیه صنایع همچون صنعت ساعتهای هوشمند دارای مزایایی همچون نزدیک شدن ارتباطات، دست‌یابی به بازارهای جدید، افزایش میزان فروش و سود، حذف هزینه‌هایی مانند تهیه کاغذ، چاپ بروشور و کاتالوگ، کاهش هزینه‌های معاملاتی و تدارکاتی ، بهبود مدیریت بر روابط مصرف کننده، عرضه‌کننده و کارکنان، هستند. اما با چالشهای همچون امنیت و حفظ حریم خصوصی، سازگاری با دستگاه‌ها، لجستیک، اعتماد و مدیریت مشتریان، رقابت در بازار نیز مواجه است و محققین معتقدند تدوین و اجرای استراتژیهای مناسب می‌تواند به حل این چالش‌ها کمک کند. از طرفی به دلیل گسترش روز افزون اطلاعات و از سوی دیگر ارتقای آگاهی مشتریان، یکی از چالشهای مهم برای فعالیت در بازارهای نوین، به کارگیری استراتژیها و ابزارهای هوشمند است (شعاعیآستانه و همکاران، 1402). بنابراین با توجه به اینکه در این مطالعه صنعت ساعتهای هوشمند به عنوان مورد انتخاب شده است، متناسب با پژوهش‌های انجام شده، استراتژیهای اصلی و فرعی استخراج شدهاند که در جدول 1 ارائه شده است.
جدول 1. راهبردهای مدیریت کسب وکارهای الکترونیک
استراتژیهای اصلی | استراتژیهای فرعی | محققین | |
|---|---|---|---|
نفوذ و گسترش بازار | توسعه استراتژیهای قیمت گذاری رقابتی | کیم و لی (2021) جونز (2021) تامپسون و جانسون (2021) هرناندز9 و همکاران(2009) | |
گسترش به بازارهای نوظهور | |||
افزایش حضور آنلاین از طریق بازاریابی دیجیتال | |||
نوآوری و توسعه محصول | ادغام ویژگیهای پیشرفته نظارت بر سلامت | وانگ و لی (2020) شاه و همکاران (2019) بیکر و هولدن (2020) | |
به روز رسانی مداوم نرم افزار و سیستم عامل برای بهبود تجربه کاربر | |||
سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه برای ویژگیهای محصول جدید مانند عمر باتری بهتر و سنسورهای پیشرفته | |||
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) | پیادهسازی بازاریابی شخصی و خدمات مشتری | آلارج و همکاران (2016) گودا و همکاران (2020)) ایساس و همکاران (2020) چن و پوپویچ (2003) | |
استفاده از تجزیه و تحلیل دادهها برای درک ترجیحات و رفتار مشتری | |||
ایجاد برنامههای وفاداری و استراتژیهای حفظ مشتری | |||
مشارکت‌ها و اتحادهای استراتژیک | همکاری با شرکتهای فناوری برای یکپارچه سازی و سازگاری | تامپسون و جانسون (2021) تامپسون و جانسون (2021) کائو و همکاران (2016) جونز و همکاران (2021) کیم و لی (2021) وانگ و لی (2020) | |
ایجاد اتحاد با ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی برای افزایش عملکردهای مرتبط با سلامت | |||
همکاری با برندهای ورزشی و تناسب اندام برای محصولات هم مارک | |||
مدیریت زنجیره تامین | بهبود مدیریت موجودی با استفاده از فناوری IOT و AI | گوناسه کاران و همکاران، 2017 کائو و همکاران، 2016 اکرینی و همکاران (2021) شاه و همکاران (2019) | |
تقویت شبکههای لجستیک و توزیع برای تحویل سریعتر | |||
تضمین منبع یابی پایدار و اخلاقی مواد | |||
تفکر استراتژیک | ایجاد سناریو در تصمیم‌گیری | جلاسی و همکاران (2020) آلاتیلات10 و همکاران (2019) شای (2019) سینایا و همکاران (2023) | |
تفکر سیستمی | |||
تفکر بازار محور | |||
پیشینه پژوهش
نوروزی و همکاران (1402) پژوهشی با عنوان تدوین مدل کسب وکار الکترونیکی در صنعت فناوری اطلاعات در ایران انجام داده‌اند. هدف این پژوهش تدوین مدل کسب وکار الکترونیکی در صنعت فناوری اطلاعات در ایران براساس آنتولوژی استروالدر و پیگنیور است. نتایج نشان داد که گسترش کسب وکارهای الکترونیکی در سایه اقتصاد دیجیتالی، انتخاب مدل کسب وکار الکترونیک را به یک ضرورت استراتژیک تبدیل کرده است. طراحی دقیق مدل کسب وکار الکترونیکی با توجه به ارزیابی مداوم نیازهای بازار و ضرورت‌های فناوری سبب افزایش اثربخشی شرکتهای فعال در صنعت فناوری اطلاعات خواهد شد. هادوی و همکاران (1401) پژوهشی با عنوان طراحی نقشه استراتژیک شناختی فازی برای عوامل اصلی موفقیت مدیریت تداوم کسب وکار (مورد مطالعه: صنعت پتروشیمی) انجام داده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که 9 عامل اصلی موفقیت «استراتژی تداوم کسبوکار»، «برنامه‌ریزی اقتضایی»، «مدیریت بحران»، «مدیریت اضطراری»، «مدیریت ریسک سازمانی»، «بازیابی فاجعه»، «فرهنگ تداوم کسب وکار»، «تعهد و پشتیبانی مدیریت ارشد» و «تحلیل تأثیر کسب وکار» شناسایی شدند و استراتژی تداوم کسب وکار کلیدی‌ترین عامل اصلی موفقیت برای مدیریت تداوم کسب وکار است که بالاترین شاخص محوریت را به خود اختصاص داده است. کریم و همکاران (1400) پژوهشی با عنوان تحلیل راهبردی توسعه ظرفیتهای کسب وکارهای الکترونیکی نوپا در استان سیستان و بلوچستان" انجام داده‌اند. بررسی نتایج این مطالعه نشان داد 25 راهبرد در بعد ساختاری با شاخصهای زیرساخت و نیروی انسانی، بعد زمینه‌ای با شاخصهای نهادهای محیطی و قابلیت‌های کسب وکار و بعد رفتاری با شاخص شایستگی‌های مدیریتی، مهارت و توانایی و شایستگی کارآفرینی در توسعه ظرفیت کسب وکارهای الکترونیکی نوپا موثر هستند. طبق رتبه‌بندی به دست آمده راهبرد توجه رسانه‌های اجتماعی و شبکه مجازی رتبه اول، حمایت مجریان و سازمان‌های دولتی و شتابدهنده‌ها و اتاق‌های بازرگانی رتبه دوم و تحلیل فرصت‌ها و ایدههایی که قابلیت تجاری‌سازی دارند رتیه سوم را در توسعه ظرفیت کسب وکارهای الکترونیکی نوپا به دست آورد. شهریاری و همکاران (1398) پژوهشی با عنوان مدل راهبردی عملکرد کسب وکارهای الکترونیک انجام داده‌اند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که پیادهسازی استراتژی بر عملکرد سازمان اثرگذار و نقش میانجی‌گری میان محتوا، فرآیند عملیاتی استراتژی و عملکرد سازمانی دارد. اما اثر عوامل زمینه‌ای استراتژی بر پیادهسازی آن تأیید نشد.
اوکو11 و همکاران (2023) مطالعه‌ای با عنوان بررسی تاثیر عملیات کسب وکار الکترونیکی بر عملکرد کسب وکار الکترونیکی: اثر تعدیلکننده پاسخگویی به تامینکننده انجام داده‌اند. نتایج نشان داد که یکی از اجزای عملیات کسب وکار الکترونیکی، یعنی مشتریمداری، به طور قابل‌توجهی بر عملکرد مالی و عملیاتی خرده‌فروش الکترونیک تأثیر می‌گذارد. در حالی که نگهداری و سفارشی‌سازی خدمات تأثیری ندارد. همچنین مشخص شد که پاسخگویی به عرضه‌کننده، از نظر آماری اثر تعدیلکننده مثبت و معناداری بر رابطه بین مشتری‌گرایی خرده‌فروش الکترونیک و عملکرد مالی دارد. گائو و همکاران (2023) در پژوهشی به بررسی تأثیر تجارت الکترونیک و پذیرش بازاریابی دیجیتال بر عملکرد مالی و پایداری شرکتهای کوچک و متوسط در طول همه گیری کووید-19 پرداختند. یافته‌ها نشان داد که تجارت الکترونیک دارای یک ارتباط قابل توجه با عملکرد مالی و پایداری شرکتهای کوچک و متوسط است. همچنین مشاهده شد که استراتژیهای بازاریابی دیجیتال و فناوریهای نوین مثل IOT و AI تأثیر قابل توجهی بر عملکرد مالی و بهبود زنجیره تأمین شرکتهای کوچک و متوسط داشته است. مکنزی12 (2022) پژوهشی با عنوان هزینه‌ها و استراتژیهای پذیرش کسب وکار الکترونیکی برای کسب وکارهای خرده فروشی انجام داده است. یافته‌ها این مطالعه هزینه‌ی واقعی پذیرش، استراتژیهای فن‌آوری-سازمان-محیط مورد استفاده برای کاهش مانع هزینه و این که چگونه پیگیری مانع هزینه به طور همزمان برخی از موانع پذیرش خارج از عوامل هزینه را کاهش می‌دهد را نشان داد. این مطالعه همچنین ماهیت خاص ذاتی اکوسیستم شرکتهای کوچک و این واقعیت را که منابع دولتی و خدمات ارائه شده توسط شرکت‌ها، چه خصوصی و چه دولتی، می‌تواند به طور موثر هزینه‌های مرتبط با پذیرش کسب وکار الکترونیکی را کاهش دهد، برجسته کرد. سوبودووا و راچلووا13 (2020) پژوهشی با عنوان رفتار استراتژیک کسب وکارهای تجارت الکترونیک در صنعت آنلاین الکترونیک از دیدگاه مشتریان انجام داده اند. براساس نتایج به دست آمده از این پژوهش 15عامل که مشتریان را هنگام انتخاب و خرید آنلاین الکترونیک تحت تأثیر قرار میدهند، شناسایی شده است و در نهایت مشخص شد که رفتار استراتژیک مشاغل تجارت الکترونیک تحت تأثیر عوامل رفتار خرید آنلاین است. همچنین مشخص شد که استراتژی الکترونیکی متوازن فعلی کسب وکارهای تجارت الکترونیک با استراتژی مالی محافظه‌کارانه مطابقت ندارد. بولن14 (2020) پژوهشی با عنوان بررسی عوامل تعیین‌کننده قصد تداوم کاربران در ساعتهای هوشمند انجام داده است. هدف از این مطالعه بررسی عوامل احتمالی موثر بر تمایل مداوم به استفاده از ساعت هوشمند است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که زیبایی‌شناسی درک شده، رضایت، تحرک فردی و عادت با تمایل مداوم افراد به استفاده از ساعتهای هوشمند مرتبط است. با کمال تعجب، سودمندی درک شده مستقیماً بر قصد مداوم ساعتهای هوشمند تأثیر نمی‌گذارد.
روش شناسی
مطالعه حاضر از نظر روش، از نوع تحقیقات کمی می‌باشد و از حیث هدف پژوهش از نوع کاربردی و براساس ماهیت، پژوهش از نوع اکتشافی می‌باشد زیرا درصدد شناسایی و انتخاب راهبردهای مناسب مدیریت کسب وکار الکترونیک است. جامعه آماری در این پژوهش را با توجه به موضوع پژوهش، خبرگان و افراد متخصص حوزه کسب وکارهای الکترونیکی و صنعت ساعتهای هوشمند تشکیل میدهند. همچنین روش نمونهگیری در این پژوهش از نوع غیراحتمالی است. بر این اساس 10 نفر از متخصصین که در زمینه فروش و مونتاژ ساعتهای هوشمند فعالیت داشتند به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور جمعآوری دادهها از دو نوع پرسشنامه استفاده شده است. 1- پرسشنامه بر اساس طیف 1 تا 5 لیکرت جهت تایید و غربالگری عوامل با روش دلفی فازی 2- پرسشنامه مقایسه تاثیرگذاری معیارها بر اساس طیف V-O-A-X جهت استفاده در روش ISM.
یافته‌ها
نتایج روش دلفی فازی
درمرحله اول، پرسشنامه‌اي شامل 18 راهبردهای مدیریت کسب وکار الکترونیک در اختيار اعضاي گروه خبره قرار گرفت و از آنها درخواست شد نظرشان را دربارة هر معيار در قالب متغيرهاي كلامي مندرج در پرسشنامه بيان كنند. نتایج اولیه از نظرات خبرگان در جدول 3 آورده شده است.
جدول 3. نتایج نظرات خبرگان
معیار | نام زیرمعیار | میزان اهمیت | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
خیلی کم | کم | متوسط | زیاد | خیلی زیاد | |||
نفوذ و گسترش بازار | توسعه استراتژی های قیمت گذاری رقابتی | 0 | 0 | 2 | 5 | 3 | |
گسترش به بازارهای نوظهور | 0 | 0 | 3 | 1 | 6 | ||
افزایش حضور آنلاین از طریق سئو و بازاریابی دیجیتال | 0 | 1 | 1 | 5 | 3 | ||
نوآوری و توسعه محصول | ادغام ویژگیهای پیشرفته نظارت بر سلامت | 0 | 2 | 0 | 2 | 6 | |
به روز رسانی مداوم نرم افزار و سیستم عامل برای بهبود تجربه کاربر | 0 | 0 | 0 | 4 | 6 | ||
سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه برای ویژگی های محصول جدید مانند عمر باتری بهتر و سنسورهای پیشرفته | 0 | 0 | 0 | 7 | 3 | ||
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) | پیادهسازی بازاریابی شخصی و خدمات مشتری | 0 | 0 | 3 | 3 | 4 | |
استفاده از تجزیه و تحلیل دادهها برای درک ترجیحات و رفتار مشتری | 0 | 0 | 3 | 0 | 7 | ||
ایجاد برنامههای وفاداری و استراتژیهای حفظ مشتری | 0 | 0 | 0 | 4 | 6 | ||
مشارکت‌ها و اتحادهای استراتژیک | همکاری با شرکتهای فناوری برای یکپارچهسازی و سازگاری | 0 | 0 | 0 | 4 | 6 | |
ایجاد اتحاد با ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی برای افزایش عملکردهای مرتبط با سلامت | 0 | 0 | 1 | 5 | 4 | ||
همکاری با برندهای ورزشی و تناسب اندام برای محصولات هم مارک | 0 | 0 | 1 | 3 | 6 | ||
مدیریت زنجیره تامین | بهبود مدیریت موجودی با استفاده از فناوری IOT و AI | 0 | 0 | 1 | 6 | 3 | |
تقویت شبکههای لجستیک و توزیع برای تحویل سریعتر | 0 | 0 | 2 | 1 | 7 | ||
تضمین منبع یابی پایدار و اخلاقی مواد | 0 | 0 | 2 | 4 | 4 | ||
تفکر استراتژیک | ایجاد سناریو در تصمیم‌گیری | 0 | 0 | 3 | 5 | 2 | |
تفکر سیستمی | 0 | 0 | 2 | 3 | 5 | ||
تفکر بازار محور | 0 | 0 | 3 | 2 | 5 | ||
در جدول 3 شمارش نظرات خبرگان به شاخصهای پژوهش آورده شده است. برای فازی سازی اعداد، ابتدا بر اساس طیف جدول شماره 2، به عدد فازی تبدیل میکنیم. سپس بر اساس روابط 2 تا 4 میانگین فازی از امتیازات اخذ میشود و سپس توسط رابطه 5 میانگین فازی به عدد قطعی تبدیل میشود. نتایج کلیه محاسبات فازی سازی در مرحله اول دلفی، در جدول 4 آورده شده است
در این پژوهش عدد آستانه 0.7 در نظر گرفته میشود که نتایج نشان از تایید تمامی شاخصها دارد.
زیرمعیار | کد | امتیاز فازی | امتیاز غیرفازی | وضعیت | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
نفوذ و گسترش بازار | توسعه استراتژیهای قیمت گذاری رقابتی | C1 | (0.525,0.775,0.95) | 0.750 | تایید | ||||
گسترش به بازارهای نوظهور | C2 | (0.575,0.825,0.925) | 0.775 | تایید | |||||
افزایش حضور آنلاین از طریق سئو و بازاریابی دیجیتال | C3 | (0.5,0.75,0.925) | 0.725 | تایید | |||||
نوآوری و توسعه محصول | ادغام ویژگیهای پیشرفته نظارت بر سلامت | C4 | (0.55,0.8,0.9) | 0.750 | تایید | ||||
بهروزرسانی مداوم نرم افزار و سیستم عامل برای بهبود تجربه کاربر | C5 | (0.65,0.9,1) | 0.850 | تایید | |||||
سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه برای ویژگیهای محصول جدید مانند عمر باتری بهتر و سنسورهای پیشرفته | C6 | (0.575,0.825,1) | 0.800 | تایید | |||||
مدیریت ارتباط با مشتری | پیادهسازی بازاریابی شخصی و خدمات مشتری | C7 | (0.525,0.775,0.925) | 0.742 | تایید | ||||
استفاده از تجزیه و تحلیل دادهها برای درک ترجیحات و رفتار مشتری | C8 | (0.6,0.85,0.925) | 0.792 | تایید | |||||
ایجاد برنامههای وفاداری و استراتژیهای حفظ مشتری | C9 | (0.65,0.9,1) | 0.850 | تایید | |||||
مشارکت‌ها و اتحادهای استراتژیک | همکاری با شرکتهای فناوری برای یکپارچهسازی و سازگاری | C10 | (0.65,0.9,1) | 0.850 | تایید | ||||
ایجاد اتحاد با ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی برای افزایش عملکردهای مرتبط با سلامت | C11 | (0.575,0.825,0.975) | 0.792 | تایید | |||||
همکاری با برندهای ورزشی و تناسب اندام برای محصولات هم مارک | C12 | (0.625,0.875,0.975) | 0.825 | تایید | |||||
مدیریت زنجیره تامین | بهبود مدیریت موجودی با استفاده از فناوری IOT و AI | C13 | (0.55,0.8,0.975) | 0.775 | تایید | ||||
تقویت شبکههای لجستیک و توزیع برای تحویل سریعتر | C14 | (0.625,0.875,0.95) | 0.817 | تایید | |||||
تضمین منبع یابی پایدار و اخلاقی مواد | C15 | (0.55,0.8,0.95) | 0.767 | تایید | |||||
تفکر استراتژیک | ایجاد سناریو در تصمیم‌گیری | C16 | (0.475,0.725,0.925) | 0.708 | تایید | ||||
تفکر سیستمی | C17 | (0.575,0.825,0.95) | 0.783 | تایید | |||||
تفکر بازار محور | C18 | (0.55,0.8,0.925) | 0.758 | تایید | |||||
نتایج روش ISM
در گام قبل کلیه عوامل پژوهش معرفی و مورد تایید خبرگان قرار گرفتند. در این بخش به بررسی سطوح تاثیرگذاری و تاثیرپذیری عوامل با استفاده از روش ISM پرداخته میشود که در ادامه آورده شده است.
در گام اول ماتریس خودتعاملی ساختاری پژوهش را با استفاده از نظر پاسخدهندگان تشکیل میدهیم برای تشکیل ماتریس خودتعاملی ساختاری خبرگان معیارها را به صورت زوجی با یکدیگر در نظر میگیرند و بر اساس طیف زیر به مقایسات زوجی پاسخ میدهند.
§ V: عامل سطر i باعث محقق شدن عامل ستون j میشود.
§ A: عامل ستون j باعث محقق شدن عامل سطر i میشود.
§ X: هر دوعامل سطر و ستون باعث محقق شدن یکدیگر میشوند (عامل i و j رابطه دوطرفه دارند).
§ O: بین عامل سطر و ستون هیچ ارتباطی وجود ندارد.
خروجی ماتریس خودتعاملی در جدول 5 آورده شده است.
جدول 5. ماتریس خودتعاملی ساختاری
| C1 | C2 | C3 | C4 | C5 | C6 | C7 | C8 | C9 | C10 | C11 | C12 | C13 | C14 | C15 | C16 | C17 | C18 |
C1 |
| V | O | O | O | V | V | O | V | O | A | A | A | V | V | A | A | A |
C2 |
|
| X | A | V | A | V | V |
| V | V | O | A | A | O | V | A | A |
C3 |
|
|
| O | O | O | A | V | X | O | A | A | X | A | V | V | A | A |
C4 |
|
|
|
| A | O | V | A | O | O | V | O | O | O | A | A | O | O |
C5 |
|
|
|
|
| O | O | V | V | V | O | A | O | O | O | O | A | V |
C6 |
|
|
|
|
|
| O | V | O | A | X | X | O | O | O | X | A | V |
C7 |
|
|
|
|
|
|
| A | A | O | A | O | A | O | A | V | O | A |
C8 |
|
|
|
|
|
|
|
| O | V | V | V | O | V | O | V | O | O |
C9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| V | V | V | A | A | A | O | X | A |
C10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| O | A | V | V | O | V | O | O |
C11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| O | A | O | A | V | A | X |
C12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| A | A | A | V | O | O |
C13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| V | O | V | O | V |
C14 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| O | V | A | X |
C15 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| A | O | O |
C16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| A | A |
C17 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| V |
C18 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
در این گام مجموعه معیارهای ورودی (پیش نیاز) و خروجی (دست‌یابی) برای هر معیار را محاسبه میکنیم و سپس عوامل مشترک را نیز مشخص میکنیم در این گام معیاری دارای بالاترین سطح است که مجموعه خروجی (دست‌یابی) با مجموعه مشترک برابر باشد. پس از شناسایی این متغیر یا متغیرها، سطر و ستون آنها را از جدول حذف میکنیم و عملیات را دوباره بر روی دیگر معیارها تکرار میکنیم. خروجیها و ورودیها از ماتریس دست‌یابی اولیه سازگار شده (جدول 7) استخراج میشود برای این کار، تعداد 1ها در هر سطر بیانگر خروجی، و تعداد 1ها در ستون برابر ورودی هستند که برای تعیین سطح اول، نتایج در جدول 6 آورده شده است.
معیار | خروجی | ورودی | اشتراک | سطح |
|---|---|---|---|---|
C1 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C14-C15-C16-C17-C18- | 1 |
C2 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C18- | 1 |
C3 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- |
|
C4 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C10-C11-C16-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C10-C11-C16-C18- | 1 |
C5 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C8-C9-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C8-C9-C12-C13-C14-C17-C18- |
|
C6 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C14-C15-C16-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C14-C15-C16-C18- | 1 |
C7 | C1-C2-C3-C4-C6-C7-C8-C9-C13-C15-C16- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C6-C7-C8-C9-C13-C15-C16- | 1 |
C8 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C16-C18- |
|
C9 | C1-C2-C3-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | 1 |
C10 | C1-C2-C3-C4-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C8-C9-C10-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C6-C8-C9-C10-C12-C13-C14-C15-C18- |
|
C11 | C1-C2-C3-C4-C6-C7-C8-C9-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C6-C8-C9-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C18- |
|
C12 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C18- | C1-C2-C3-C5-C6-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C5-C6-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C18- |
|
C13 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C2-C3-C5-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C17-C18- | C2-C3-C5-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C17-C18- |
|
C14 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C5-C6-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C5-C6-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C16-C17-C18- |
|
C15 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C9-C10-C11-C12-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C6-C7-C9-C10-C11-C12-C15-C16-C17-C18- |
|
C16 | C1-C2-C4-C6-C7-C8-C9-C11-C12-C14-C15-C16-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C4-C6-C7-C8-C9-C11-C12-C14-C15-C16-C18- | 1 |
C17 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C3-C5-C9-C13-C14-C15-C17-C18- | C1-C3-C5-C9-C13-C14-C15-C17-C18- |
|
C18 | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C7-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- | C1-C2-C3-C4-C5-C6-C8-C9-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C16-C17-C18- |
|
در جدول 6، معیارهای سطح 1 استخراج شده است که شامل 7 معیار C1، C2، C4، C6، C7، C9 و C16 می‌باشد. حال برای تعیین معیارهای سطح دوم، کافیست سطر و ستون این 7 معیار را از ماتریس دست‌یابی اولیه سازگار شده (جدول 7) حذف نمود و دوباره محاسبات تعیین خروجی و ورودی را انجام داد. نتایج در جدول 7 آورده شده است.
معیار | خروجی | ورودی | اشتراک | سطح |
|---|---|---|---|---|
C3 | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | 2 |
C5 | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C17-C18- | C3-C5-C8-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C5-C8-C12-C13-C14-C17-C18- |
|
C8 | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C17-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C18- |
|
C10 | C3-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C18- | C3-C5-C8-C10-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C8-C10-C12-C13-C14-C15-C18- |
|
C11 | C3-C8-C11-C12-C13-C14-C15-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C8-C11-C12-C13-C14-C15-C18- | 2 |
C12 | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C18- | 2 |
C13 | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C17-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C17-C18- |
|
C14 | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C17-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C17-C18- |
|
C15 | C3-C5-C10-C11-C12-C15-C17-C18- | C3-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C10-C11-C12-C15-C17-C18- |
|
C17 | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C5-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C5-C13-C14-C15-C17-C18- |
|
C18 | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | C3-C5-C8-C10-C11-C12-C13-C14-C15-C17-C18- | 2 |
در جدول 7، معیارهای سطح 2 استخراج شدهاند که شامل 4 معیار C3، C11، C12 و C18 می‌باشد حال برای تعیین معیارهای سطح سوم باید سطر و ستون این 4 معیار را از ماتریس دست‌یابی اولیه سازگار شده (جدول 7) حذف نمود و دوباره محاسبات تعیین خروجی و ورودی را انجام داد. نتایج در جدول 8 آورده شده است.
معیار | خروجی | ورودی | اشتراک | سطح |
|---|---|---|---|---|
C5 | C5-C8-C10-C13-C14-C17 | C5-C8-C13-C14-C15-C17 | C5-C8-C13-C14-C17 |
|
C8 | C5-C8-C10-C13-C14-C15 | C5-C8-C10-C13-C14-C17 | C5-C8-C10-C13-C14 |
|
C10 | C8-C10-C13-C14-C15 | C5-C8-C10-C13-C14-C15-C17 | C8-C10-C13-C14-C15 | 3 |
C13 | C5-C8-C10-C13-C14-C15-C17 | C5-C8-C10-C13-C14-C17 | C5-C8-C10-C13-C14-C17 |
|
C14 | C5-C8-C10-C13-C14-C15-C17 | C5-C8-C10-C13-C14-C17 | C5-C8-C10-C13-C14-C17 |
|
C15 | C5-C10-C15-C17 | C8-C10-C13-C14-C15-C17 | C10-C15-C17 |
|
C17 | C5-C8-C10-C13-C14-C15-C17 | C5-C13-C14-C15-C17 | C5-C13-C14-C15-C17 |
|
در جدول 8، معیارهای سطح 3 استخراج شدهاند که شامل معیار C10 می‌باشد حال برای تعیین معیارهای سطح چهارم باید سطر و ستون این معیار را از ماتریس دست‌یابی اولیه سازگار شده (جدول 7) حذف نمود و دوباره محاسبات تعیین خروجی و ورودی را انجام داد. نتایج در جدول 9 آورده شده است.
معیار | خروجی | ورودی | اشتراک | سطح |
|---|---|---|---|---|
C5 | C5-C8-C13-C14-C17 | C5-C8-C13-C14-C15-C17 | C5-C8-C13-C14-C17 | 4 |
C8 | C5-C8-C13-C14-C15 | C5-C8-C13-C14-C17 | C5-C8-C13-C14 |
|
C13 | C5-C8-C13-C14-C15-C17 | C5-C8-C13-C14-C17 | C5-C8-C13-C14-C17 |
|
C14 | C5-C8-C13-C14-C15-C17 | C5-C8-C13-C14-C17 | C5-C8-C13-C14-C17 |
|
C15 | C5-C15-C17 | C8-C13-C14-C15-C17 | C15-C17 |
|
C17 | C5-C8-C13-C14-C15-C17 | C5-C13-C14-C15-C17 | C5-C13-C14-C15-C17 |
|
در جدول 9، معیارهای سطح 4 استخراج شدهاند که شامل معیار C5 می‌باشد حال برای تعیین معیارهای سطح پنجم باید سطر و ستون این معیار را از ماتریس دست‌یابی اولیه سازگار شده (جدول 7) حذف نمود و دوباره محاسبات تعیین خروجی و ورودی را انجام داد. نتایج در جدول 10 آورده شده است.
معیار | خروجی | ورودی | اشتراک | سطح |
|---|---|---|---|---|
C8 | C8-C13-C14-C15 | C8-C13-C14-C17 | C8-C13-C14 |
|
C13 | C8-C13-C14-C15-C17 | C8-C13-C14-C17 | C8-C13-C14-C17 |
|
C14 | C8-C13-C14-C15-C17 | C8-C13-C14-C17 | C8-C13-C14-C17 |
|
C15 | C15-C17 | C8-C13-C14-C15-C17 | C15-C17 | 5 |
C17 | C8-C13-C14-C15-C17 | C13-C14-C15-C17 | C13-C14-C15-C17 |
|
در جدول 10، معیارهای سطح 5 استخراج شدهاند که شامل معیار C15 می‌باشد. حال برای تعیین معیارهای سطح ششم باید سطر و ستون این معیار را از ماتریس دست‌یابی اولیه سازگار شده (جدول 7) حذف نمود و دوباره محاسبات تعیین خروجی و ورودی را انجام داد. نتایج در جدول 11 آورده شده است.
معیار | خروجی | ورودی | اشتراک | سطح |
|---|---|---|---|---|
C8 | C8-C13-C14 | C8-C13-C14-C17 | C8-C13-C14 | 6 |
C13 | C8-C13-C14-C17 | C8-C13-C14-C17 | C8-C13-C14-C17 | 6 |
C14 | C8-C13-C14-C17 | C8-C13-C14-C17 | C8-C13-C14-C17 | 6 |
C17 | C8-C13-C14-C17 | C13-C14-C17 | C13-C14-C17 | 7 |
در گام پنجم با استفاده از سطوح به دست آمده از معیارها، شبکه تعاملات ISM رسم میشود. اگر بین دو متغیر i و j رابطه باشد آن را به وسیله یک پیکان جهت‌دار نشان میدهیم. دیاگرام نهایی ایجاد شده که با حذف حالتهای تعدی و نیز با استفاده از بخشبندی سطوح به دست آمده است در شکل 1 نشان داده شده است. بر این اساس مدل پژوهش شامل هفت سطح می‌باشد. سطح هفتم یعنی معیار تفکر سیستمی (C17) تاثیرگذارترین معیار می‌باشد که به صورت مستقیم بر روی معیارهای سطح ششم یعنی استفاده از تجزیه و تحلیل دادهها برای درک ترجیحات و رفتار مشتری (C8)، بهبود مدیریت موجودی با استفاده از فناوری IOT و AI (C13) و تقویت شبکههای لجستیک و توزیع برای تحویل سریعتر (C14) تاثیر می‌گذارد این تاثیرگذاری به صورت سلسله مراتبی از پایین به بالا انجام میشود به طوری که هفت معیار موجود در سطح اول تاثیرپذیرترین معیارها می‌باشد.
تحلیل میک مک
مدل پژوهش را میتوان از لحاظ قدرت نفوذ و وابستگی به صورت شکل 2 نشان داد. بر این اساس معیار تفکر سیستمی (C17) جزء معیارهای مستقل است. این معیارها دارای وابستگی کم و هدایت بالا می‌باشند به عبارتی دیگر تاثیرگذاری بالا و تاثیرپذیری کم از ویژگیهای این متغیرها است. مابقی معیارها از نوع رابط هستند این متغیرها از وابستگی بالا و قدرت هدایت بالا برخوردارند. به عبارتی تاثیرگذاری و تاثیرپذیری این معیارها بسیار بالاست و هر تغییر کوچکی بر روی این متغیرها باعث تغییرات اساسی در سیستم میشود.
شکل 2. ماتریس قدرت نفوذ-وابستگی
نتیجه گیری و پیشنهادات
در این پژوهش، با استفاده از روش دلفی فازی و مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM)، راهبردهای مدیریت کسب وکار الکترونیک در صنعت فروش ساعتهای هوشمند مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج اصلی پژوهش به شرح زیر است:
1. با استفاده از روش دلفی فازی، 18 راهبرد فرعی در قالب 6 راهبرد اصلی شناسایی و تأیید شدند.
2. مدل ISM نشان داد که راهبردها در 7 سطح طبقه‌بندی میشوند، که نشان‌دهنده روابط پیچیده و چندسطحی بین راهبردهاست.
3. تفکر سیستمی (C17) به عنوان تأثیرگذارترین راهبرد شناسایی شد که در پایین‌ترین سطح مدل قرار دارد.
4. راهبردهای سطح اول (بالاترین سطح) شامل توسعه استراتژیهای قیمت‌گذاری رقابتی (C1)، گسترش به بازارهای نوظهور (C2)، افزایش حضور آنلاین از طریق سئو و بازاریابی دیجیتال (C3)، ادغام ویژگیهای پیشرفته نظارت بر سلامت (C4)، بهروزرسانی مداوم نرم‌افزار و سیستم عامل برای بهبود تجربه کاربر (C5)، سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه برای ویژگیهای محصول جدید (C6)، و پیادهسازی بازاریابی شخصی و خدمات مشتری (C7) هستند.
5. تحلیل MICMAC نشان داد که اکثر راهبردها در دسته متغیرهای رابط قرار دارند، که نشان‌دهنده اهمیت و تأثیر متقابل این راهبردها در مدیریت کسب وکار الکترونیک صنعت ساعتهای هوشمند است.
نتایج مدل ISM نشان داد که تفکر سیستمی (C17) در پایین‌ترین سطح مدل قرار دارد و تأثیرگذارترین راهبرد است. این یافته با مطالعات پیشین در زمینه مدیریت استراتژیک و کسب وکار الکترونیک همخوانی دارد. به عنوان مثال، سنگه (1990) در کتاب «پنجمین فرمان» خود بر اهمیت تفکر سیستمی در سازمان‌های یادگیرنده تأکید کرده است. نتایج این بخش از پژوهش با تحقیقات آلاتیلات و همکاران (2019) نیز همسو است. در واقع تفکر سیستمی به مدیران کمک میکند تا ارتباطات پیچیده بین عناصر مختلف کسب وکار الکترونیک را درک کنند و تصمیمات جامع‌تری اتخاذ نمایند. در صنعت ساعتهای هوشمند، این امر به ویژه مهم است زیرا این محصولات در تقاطع چندین حوزه از جمله فناوری، سلامت، مد و سبک زندگی قرار دارند.
دو راهبرد استفاده از تجزیه و تحلیل دادهها برای درک ترجیحات و رفتار مشتری (C8) و بهبود مدیریت موجودی با استفاده از فناوری IOT و AI (C13) در سطح ششم مدل ISM قرار گرفتند. این نشان می‌دهد که مدیریت داده و تحلیل آن نقش مهمی در موفقیت کسب وکارهای الکترونیک در صنعت ساعتهای هوشمند دارد. این یافته با روندهای اخیر در مدیریت کسب وکار الکترونیک همخوانی دارد. به عنوان مثال، مطالعه اوکو و همکاران (2023) نشان داد که استفاده از دادهها برای درک رفتار مشتری و بهبود عملیات، تأثیر مثبتی بر عملکرد کسب وکارهای الکترونیک دارد. همچنین، گائو و همکاران (2023) بر اهمیت استفاده از فناوریهای پیشرفته مانند IOT و AI در بهبود مدیریت زنجیره تأمین تأکید کرده‌اند.
· اهمیت مدیریت ارتباط با مشتری
راهبردهای مرتبط با مدیریت ارتباط با مشتری در سطوح مختلف مدل ISM قرار گرفتند. "پیادهسازی بازاریابی شخصی و خدمات مشتری" (C7) در سطح اول، "استفاده از تجزیه و تحلیل دادهها برای درک ترجیحات و رفتار مشتری" (C8) در سطح ششم، و "ایجاد برنامههای وفاداری و استراتژیهای حفظ مشتری" (C9) در سطح سوم قرار گرفتند. این نشان می‌دهد که مدیریت ارتباط با مشتری یک عنصر کلیدی در مدیریت کسب وکار الکترونیک در صنعت ساعتهای هوشمند است. این یافته با دیگر مطالعات در زمینه کسب وکار الکترونیک همخوانی دارد. به عنوان مثال، چوشین و غفاری (2017) بر اهمیت CRM در موفقیت کسب‌وکارهای الکترونیک تأکید کرده‌اند. همچنین، بولن (2020) نشان داد که رضایت مشتری و تجربه کاربری نقش مهمی در تداوم استفاده از ساعتهای هوشمند دارد.
راهبردهای مرتبط با نوآوری و توسعه محصول در سطوح بالایی مدل ISM قرار گرفتند. "ادغام ویژگیهای پیشرفته نظارت بر سلامت" (C4)، "بهروزرسانی مداوم نرم‌افزار و سیستم عامل برای بهبود تجربه کاربر" (C5)، و "سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه برای ویژگیهای محصول جدید" (C6) همگی در سطح اول قرار دارند. این نشان می‌دهد که نوآوری مستمر در محصول و خدمات برای موفقیت در بازار رقابتی ساعتهای هوشمند ضروری است. این یافته با مطالعات دیگر در زمینه نوآوری در صنعت فناوری همخوانی دارد. به عنوان مثال، جیونگ و همکاران (2016) بر اهمیت نوآوری مستمر در موفقیت ساعتهای هوشمند تأکید کرده‌اند.
· اهمیت مدیریت زنجیره تأمین در کسبوکار الکترونیک ساعتهای هوشمند
مدیریت زنجیره تأمین یکی از عوامل کلیدی در موفقیت کسب‌وکارهای الکترونیک به ویژه در صنعت ساعتهای هوشمند است. نتایج این پژوهش نشان داد که بهبود مدیریت موجودی با استفاده از فناوری IOT و AI (C13) و تقویت شبکههای لجستیک و توزیع برای تحویل سریعتر (C14) از جمله راهبردهای مهم در این زمینه هستند. استفاده از فناوریهای نوین مانند اینترنت اشیاء و هوش مصنوعی در مدیریت موجودی می‌تواند به بهینه‌سازی فرآیندها، کاهش هزینه‌ها و افزایش رضایت مشتریان منجر شود. این فناوری‌ها امکان ردیابی دقیق موجودی، پیش‌بینی تقاضا و مدیریت هوشمند انبار را فراهم می‌کنند. از سوی دیگر، تقویت شبکههای لجستیک و توزیع برای تحویل سریعتر محصولات، یک مزیت رقابتی مهم در کسب وکارهای الکترونیک محسوب میشود. مشتریان امروزی انتظار دارند محصولات خریداری شده را در کوتاه‌ترین زمان ممکن دریافت کنند. بنابراین، شرکتهای فعال در حوزه فروش ساعتهای هوشمند باید به دنبال راهکارهایی برای بهبود فرآیندهای لجستیکی و کاهش زمان تحویل باشند. علاوه بر این، تضمین منبع‌یابی پایدار و اخلاقی مواد (C15) نیز یکی دیگر از راهبردهای مهم در مدیریت زنجیره تأمین است که در این پژوهش شناسایی شد. این راهبرد نه تنها به پایداری کسب وکار کمک میکند، بلکه می‌تواند به عنوان یک مزیت رقابتی در جذب مشتریان آگاه و دغدغه‌مند نسبت به مسائل زیست‌محیطی و اجتماعی عمل کند. نتایج این بخش از پژوهش با نتایج تحقیقات گائو همکاران (2023) همسو است.
بر اساس نتایج پژوهش، پیشنهادات کاربردی زیر برای بهبود مدیریت کسب وکار الکترونیک در صنعت فروش ساعتهای هوشمند ارائه میشود:
1- تقویت تفکر سیستمی در سازمان به عنوان مهم‌ترین و تاثیرگذارترین عامل در مدل. مدیران ارشد باید دیدگاه کل‌نگر و سیستمی را در سازمان نهادینه کنند تا تمامی بخش‌ها و فرآیندها به صورت یکپارچه و هماهنگ عمل کنند. این امر می‌تواند از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی تفکر سیستمی برای مدیران و کارکنان، ایجاد تیم‌های چندوظیفه‌ای و تشویق همکاری بین بخش‌های مختلف سازمان انجام شود. همچنین استفاده از نرم‌افزارهای شبیه‌سازی و مدلسازی سیستم‌ها می‌تواند به درک بهتر روابط پیچیده بین اجزای مختلف کسب وکار کمک کند.
2- سرمایهگذاری در زیرساخت‌های تحلیل داده و هوش مصنوعی برای درک بهتر رفتار و ترجیحات مشتریان. با توجه به اهمیت بالای این عامل در مدل، شرکت‌ها باید سیستم‌های پیشرفته جمعآوری و تحلیل داده‌های مشتریان را پیادهسازی کنند. این می‌تواند شامل استفاده از تکنیک‌های یادگیری ماشین برای پیش‌بینی رفتار خرید، سیستم‌های توصیه‌گر هوشمند، و داشبوردهای تحلیلی برای مدیران باشد. همچنین آموزش کارکنان در زمینه تحلیل داده و استخدام متخصصان علم داده می‌تواند به بهره‌برداری بهتر از این فناوری‌ها کمک کند.
3- بهبود مدیریت زنجیره تامین با استفاده از فناوریهای نوین مانند اینترنت اشیا و هوش مصنوعی. با توجه به اهمیت این عامل در مدل، شرکت‌ها باید سیستم‌های هوشمند مدیریت موجودی را پیادهسازی کنند که با استفاده از سنسورها و تحلیل داده‌های بلادرنگ، سطح موجودی را به صورت خودکار کنترل می‌کنند. همچنین استفاده از فناوری بلاکچین برای ردیابی محصولات در زنجیره تامین، استفاده از روبات‌ها و خودروهای خودران در انبارها و مراکز توزیع، و بهینه‌سازی مسیرهای حمل و نقل با الگوریتم‌های هوشمند می‌تواند به بهبود کارایی زنجیره تامین کمک کند.
4- تقویت استراتژیهای بازاریابی دیجیتال و بهینه‌سازی موتورهای جستجو (SEO) برای افزایش حضور آنلاین. با توجه به اهمیت این عامل در مدل، شرکت‌ها باید تیم‌های تخصصی بازاریابی دیجیتال تشکیل دهند و بودجه کافی به این بخش اختصاص دهند. این می‌تواند شامل تولید محتوای با کیفیت و بهینه‌سازی شده برای موتورهای جستجو، استفاده از تبلیغات هدفمند در شبکههای اجتماعی، بازاریابی ایمیلی شخصی‌سازی شده، و همکاری با اینفلوئنسرها باشد. همچنین استفاده از ابزارهای تحلیلی وب برای بهبود مداوم استراتژیهای بازاریابی دیجیتال ضروری است.
5- ایجاد برنامههای وفاداری و استراتژیهای حفظ مشتری با استفاده از فناوریهای نوین. با توجه به اهمیت این عامل در مدل، شرکت‌ها باید سیستم‌های مدیریت ارتباط با مشتری پیشرفته را پیادهسازی کنند که امکان شخصی‌سازی تجربه مشتری را فراهم میکند. این می‌تواند شامل ارائه پیشنهادات شخصی‌سازی شده بر اساس سابقه خرید و علایق مشتری، برنامههای وفاداری دیجیتال با امتیازات و پاداش‌های جذاب، و ارتباط چندکاناله با مشتریان از طریق ایمیل، پیامک، و اپلیکیشن‌های موبایل باشد. همچنین استفاده از چت‌بات‌های هوشمند برای پاسخگویی سریع به سوالات مشتریان می‌تواند به بهبود تجربه مشتری کمک کند.
این پژوهش با ارائه یک مدل جامع از روابط بین راهبردهای مدیریت کسب وکار الکترونیک در صنعت فروش ساعتهای هوشمند، می‌تواند به مدیران این حوزه در اولویت‌بندی و پیادهسازی مؤثرتر راهبردها کمک نماید. همچنین، این مطالعه می‌تواند زمینه‌ساز تحقیقات آتی در زمینه بهبود عملکرد کسب وکارهای الکترونیک در صنایع مشابه باشد.
منابع
احمدیان، ایوب؛ جعفری نیا، سعید (1398). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل کلیدی موفقیت برنامه‌ریزی استراتژیک در کسب وکارهای الکترونیکی ایران. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 10(38)، 47-68
روحانی، امیررضا؛ رضوانی، حمیدرضا (1392). رابطه مدل کسب و کار و راهبرد محصول در کسب و کارهای الکترونیکی کوچک و متوسط ایران. فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی. (2)7. 73-45.
شهریاری، سلطانعلی؛ جعفری نیا، سعید؛ کاربخش، احمد (1398). مدل راهبردی عملکرد کسب‌وکارهای الکترونیک. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 10(40)، 69-90.
شعاعی آستانه، سید محمدصادق؛ رحیم پور، امیر؛ حسین زاده، علی (1402). طراحی و تبیین بازاریابی هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا در صنعت بانکداری با استفاده از روش نقشه شناختی. فصلنامه مطالعات میان رشتهای مدیریت بازاریابی، 2(3)، 41-62.
فرهادی کوتنایی، علیرضا؛ واردی، شایسته؛ مهرآرا، اسدالله؛ آزادی ریکنده، حمید (1403). ارائه مدل حکمرانی دیجیتال در صنعت بانکداری ایران. فصلنامه مطالعات میان رشتهای مدیریت بازاریابی، 3(2)، 99-119.
کریم، مهسا؛ سالارزهی، حبیب الله؛ پورانجنار، گلبهار (1400). تحلیل راهبردی توسعه ظرفیت های کسب و کارهای الکترونیکی نوپا در استان سیستان و بلوچستان. فصلنامه زیست بوم نوآوری، 1(1)، 101-117.
موحدی، رضا (1400). تحلیل راهکارهای توسعه کسب و کارهای الکترونیک در تعاونی‌های زنان روستایی. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 259(10)، 1-28
نادری دهنوی، زهرا؛ فیروزآبادی، آمنه؛ استخریان، طاهره (1401). کارآفرینی و کسب و کار الکترونیکی. اولین کنفرانس ملی مدیریت و کارآفرینی در مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی (با محوریت محرومیت زدایی در منطقه جازموریان)، کرمان، ایران.
نبی زاده، امین؛ رضا، نوبری (1399). مدیریت کسب و کار و عملکرد مالی. پیاورد سلامت، 14(5)، 435-442.
نوروزی، حسین؛ خامه چی، حامد؛ نریمانی، فاطمه (1402). تدوین مدل کسبوکار الکترونیکی در صنعت فناوری اطلاعات در ایران. فصلنامه علوم و فنون مدیریت اطلاعات، 9(2)، 59-84
هادوی، علی؛ بختیاری، حسین؛ ترابی، علی (1401). طراحی نقشه استراتژیک شناختی فازی برای عوامل اصلی موفقیت مدیریت تداوم کسب و کار (مورد مطالعه: صنعت پتروشیمی). فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 16(1)، 37-78
Alaarj, S., Abidin-Mohamed, Z. & Bustamam, U.S.B.A. (2016), “Mediating role of trust on the effects of knowledge management capabilities on organizational performance”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol. 235, pp. 729-738.
Alatailat, M., Elrehail, H. & Emeagwali, O. L. (2019), “High performance work practices, organizational performance and strategic thinking”, International Journal of Organizational Analysis, Vol. 27 No. 3, pp. 370-395.
Altuntaş, B., & Akyüz, A. (2019). Attitude and Purchase Intention Towards Smartwatches: An Empirical Research on the Innovative Wearable Technology Field. In Handbook of Research on Managerial Thinking in Global Business Economics (pp. 41-57). IGI Global.
Baker, J., & Holden, R. (2020). User interface design for smart watches: Challenges and best practices. International Journal of Human-Computer Interaction, 36(11), 1036-1045.
Bölen, M. C. (2020). From traditional wristwatch to smartwatch: Understanding the relationship between innovation attributes, switching costs and consumers' switching intention. Technology in Society, 63, 101439.
Cao, C., Ye, H. Q., & Yuan, X. M. (2016, August). e-Business strategies for software focused supply chain management. In 2006 4th IEEE International Conference on Industrial Informatics (pp. 765-769). IEEE.
Chen, I. J., & Popovich, K. (2003). Understanding customer relationship management (CRM): People, process and technology. Business Process Management Journal, 9(5), 672-688.
Choshin, M., & Ghaffari, A. (2017). An investigation of the impact of effective factors on the success of e-commerce in small-and medium-sized companies. Computers in Human Behavior, 66, 67-74.
Gao, J., Siddik, A. B., Khawar Abbas, S., Hamayun, M., Masukujjaman, M., & Alam, S. S. (2023). Impact of E-commerce and digital marketing adoption on the financial and sustainability performance of MSMEs during the COVID-19 pandemic: An empirical study. Sustainability, 15(2), 1594.
Gowda, M. (2020). Privacy and security challenges in wearable health devices. IEEE Internet of Things Journal, 7(10), 10428-10435.
Gunasekaran, A., Subramanian, N., & Papadopoulos, T. (2017). Information technology for competitive advantage within logistics and supply chains: A review. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 99, 14-33.
Hendricks, S., & Mwapwele, S. D. (2023). A systematic literature review on the factors influencing e-commerce adoption in developing countries. Data and Information Management, 100045.
Hernández, B., Jiménez, J., & Martín, M. J. (2009). Key website factors in e-business strategy. International Journal of information management, 29(5), 362-371.
Isaías, P., Carvalho, L. C., Cassundé Junior, N., & Cassundé, F. R. (2020). e-Business management assessment: framework proposal through case study analysis. Journal of Information,Communication and Ethics in Society, 18(2), 237-254.
Jelassi, T., & Martínez-López, F. J. (2020). Overview of the e-Business Strategy Framework. In: Strategies for e-Business. Classroom Companion: Business. Springer, Cham.
Jones, P., (2021). Health monitoring capabilities and regulatory challenges in smart watches. Medical Device Regulatory Affairs, 28(4), 223-234.
Kim, J., & Lee, H. (2021). Competitive dynamics and innovation in the smart watch industry. Journal of Business Research, 134, 567-578.
Sahay, A. (2019), “Strategic thinking: my encounter”, IBA Journal of Management and Leadership, Vol. 10 No. 2, pp. 7-14.
Shah, S. A. (2019). Power management in wearable devices: Trends, challenges, and future directions. Journal of Low Power Electronics and Applications, 9(1), 12-24.
Sinnaiah, T., Adam, S., & Mahadi, B. (2023). A strategic management process: the role of decision-making style and organisational performance. Journal of Work-Applied Management, 15(1), 37-50.
Svobodová, Z., & Rajchlová, J. (2020). Strategic behavior of e-commerce businesses in online industry of electronics from a customer perspective. Administrative Sciences, 10(4), 78.
Thompson, A., & Johnson, M. (2021). Cost and pricing strategies in the wearable tech market. Journal of Marketing Strategy, 29(3), 215-228.
Ukko, J., Saunila, M., Sore, S., Rantala, T., & Nasiri, M. (2023). Exploring the Effect of E-Business Operations on E-Business Performance: Moderating Effect of Responsiveness to the Supplier. SAGE Open, 13(3), 21582440231191793.
Yang, W., Wang, L., & Zhang, X. (2023). Online or not online: the impact of business owner’s risk preference on the adoption of e-business. Electronic Commerce Research, 1-20.
Wang, Y., & Li, M. (2020). Integration and compatibility issues in wearable technology. Journal of Systems and Software, 162, 110526.
[1] .Choshin
[2] . Yang et al
[3] . Gao
[5] . Bölen
[6] .Altuntaş, & Akyüz
[7] . Blok
[8] . Hendricks and Mwapwele
[9] . Hernández
[10] . Alatailat
[11] . Oko
[12] . Mc Kenzie
[13] . Svobodova and Rachlova
[14] . Bullen