ارتباط پارامترهای وکتوری کاربری اراضی و کیفیت آب رودخانه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعة موردی: رودخانه زاینده رود)
محورهای موضوعی : توسعه سیستم های مکانی
زهرا خبری
1
(دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشگاه یزد)
فرهاد نژادکورکی
2
(دانشیار گروه محیط زیست، دانشگاه یزد)
حمید سودائی زاده
3
(استادیار گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشگاه یزد)
کلید واژه: Water Quality, کیفیت آب, منابع آلاینده, سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS), رودخانه زاینده رود, Pollutant sources, geographic information systems (GIS), Zayandehroud river,
چکیده مقاله :
رودخانه ها از مهم ترین منابع آب های سطحی و تأمین کننده آب شیرین مصرفی در بخش های شهری، کشاورزی و صنعتی هستند. هدف این پژوهش ارزیابی اثر منابع آلاینده اطراف بر کیفیت آب رودخانه زاینده رود با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی است. در این مطالعه داده های فیزیکوشیمیایی (دبی، سختی، کلر، هدایت الکتریکی، اسیدیته) در دورة 9 ماهه (پاییز 1389- بهار 1390) در 7 ایستگاه زاینده رود مورد بررسی قرار گرفت. لیست صنایع مهم اطراف رودخانه تهیه و با تبدیل آن ها به فایل های اطلاعات مکانی به محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی منتقل شد. درصد مساحت کاربری اراضی در بافرهای 10 کیلومتری اطراف رودخانه و ایستگاه ها محاسبه گردید. همچنین فاصله هر یک از 10 صنعت مادر اطراف تا ایستگاه ها تعیین شد. سپس مجموع داده ها مورد تجزیه و تحلیل آماری (SPSS®19) قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بافر 3/451682 هکتاری اطراف رودخانه، 9/40% این مساحت را کشاورزی و 1/8% را توسعة شهری تشکیل داده است و غلظت آلاینده ها با مساحت کشاورزی اطراف هر ایستگاه و فاصله تا صنایع اطراف رودخانه مثل تصفیه خانه جنوب اصفهان رابطه معنی دار دارد. با توجه به اهمیت حفاظت رودخانه زاینده رود اعمال مدیریت صحیح بر روی این رودخانه به خصوص در محدودة بعد از شهر ضروری است. ایجاد سیستم تصفیه مناسب برای خروجی پساب صنایع اطراف رودخانه، توصیه به کشاورزان جهت استفاده صحیح از کودهای شیمیایی می تواند راهکارهای مناسبی باشد.
The Rivers are more important sources of surface water and fresh water in urban, agricultural and industrial. The aim of this study is to evaluate effects of pollutant sources on the water quality of river Zayandehroud using Geographic information systems (GIS). In this study, physicochemical data (Discharge, Hardness, Cl, EC, pH), (October 2010 to May 2011) were studied in 7 stations of Zayandehroud. A land use map of the surrounding environment was then investigated with a buffer 0f 10 km from center of the river. Considering the location of monitoring stations the key factors, distance to industrial unit and land use percentage within the station buffet were calculated using GIS. Data moves to SPSS®19 for further statistical analysis. The results show that, at 451682.3 hectares of around buffer the river consisted; 40.9% agricultural and 8.1% urban development. We also found that the physicochemical parameters have a direct with the increase agricultural area around each station relationship. Also located industries in the area of Polkalleh to Chum stations such as south Isfahan refinery, have a significant relationship with water quality factors discussed in this study. So considering the protection importance of the Zayandehroud river, applying appropriate management on this river is essential, especially in the areas after the city. Implementation of appropriate treatment system for industrial wastewater, advised to farmers in the proper use of chemical fertilizers can be the appropriate solution.