مدل‌سازی مطلوبیت رویشگاه گبر (Acacia tortilis (Forssk.) Hayne) با استفاده از روش حداکثر آنتروپی در استان هرمزگان

محورهای موضوعی : برنامه های کاربردی در حفاظت از تنوع زیستی و مدیریت

سیروس مداحی نژاد ¹ , یحیی اسماعیل‌پور ^{2 *} , مرضیه رضایی ³

1 - دانشجوی دکتری بیابان‌زدایی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
2 - استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان، بندرعباس
3 - استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی ، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

تاریخ دریافت : 1400/10/06 تاریخ پذیرش : 1400/11/15 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: عوامل اقلیمی, حداکثر آنتروپی, مطلوبیت رویشگاه, گبر,

چکیده مقاله :

از عوامل مؤثر بر پراکنش گونه‌های گیاهی می‌توان از اقلیم، خصوصیات خاک، توپوگرافی، کاربری اراضی و مجموع ارتباطات زیستی نام برد؛ که اقلیم یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در پراکنش گونه‌های گیاهی است. پژوهش حاضر به‌منظور پیش‌بینی پراکنش جغرافیایی گونه گبر (Acacia tortilis (Forssk.) Hayne)، یافتن عوامل محیطی مهم و بررسی دامنة تحمل گونه‌‌ها نسبت به عوامل محیطی در استان هرمزگان انجام شد. با توجه به هدف، اطلاعات پوشش گیاهی و عوامل رویشگاهی از قبیل پستی‌وبلندی، اقلیم، زمین‌شناسی و خاک جمع‌آوری شد. نمونه‌برداری از پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک از طریق پلات‌گذاری در امتداد 4 ترانسکت 1000 -200 متری انجام شد. نقشة متغیرهای محیطی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه شد. سپس نقشه‌های پیش‌بینی مربوط به پراکنش گونه با استفاده از روش مدل‌سازی آنتروپی حداکثر تهیه شد. دقّت مدل‌های پیش‌بینی حاصل با استفاده از آماره AUC مورد ارزیابی قرار گرفت. به‌طورکلی نتایج نشان داد، متغیرهای مجموع بارندگی گرم‌ترین فصل سال، تغییرات فصلی بارندگی ( ضریب تغییرات)، مجموع بارندگی کم بارش‌ترین فصل سال، میانگین دمای خشک‌ترین فصل سال، میانگین گرم‌ترین فصل سال، از مهم‌ترین ویژگی‌های اقلیمی تأثیرگذار بر پراکنش گونه گبر (Acacia tortilis (Forssk.) Hayne) هستند. نتایج این تحقیق می‌تواند راهگشای مشکلات پیش ‌روی مدیریت رویشگاه باشد. درواقع هرگاه گونه‌ای در اثر تخریب زیستگاه دچار تهدید شود، با شناخت عواملی که گونه به آن‌ها وابستگی شدیدی دارد، می‌توان طرح‌های حفاظتی با توجه به نیازهای زیستگاهی گونه ارائه کرد.

چکیده انگلیسی:

Factors affecting the distribution of plant species include climate, soil properties, topography, land use, and total biological relationships. Climate is one of the most important factors in the distribution of plant species. The present study was conducted to predict the geographical distribution of Acacia tortilis (Forssk. Hayne), to find important environmental factors and to investigate the tolerance of the species to environmental factors in Hormozgan province. According to the purpose, vegetation information and habitat factors such as elevation, climate, geology and soil were collected. Vegetation sampling was done randomly-systematically by plotting along 4 transects of 200-1000 m. Map of environmental variables was prepared using GIS. Then, prediction maps related to species distribution were prepared using entropy modeling method. The accuracy of the obtained prediction models was evaluated using AUC statistics. In general, the results showed that the variables of total rainfall in the hottest season, seasonal changes of rainfall (coefficient of variation), total rainfall of the lowest rainfall of the year, average temperature of the driest season, average of the warmest season are the most important climatic characteristics. They affect the distribution of Acacia tortilis (Forssk. Hayne).characteristics. They affect the distribution of Acacia tortilis (Forssk. Hayne).The results of this study can solve the problems facing habitat management. In fact, when a species is threatened by habitat destruction, by recognizing the factors to which the species is highly dependent, conservation plans can be proposed according to the habitat needs of the species.