امکان‌سنجی کشت سیاه دانه (Nigella sativa) در استان البرز با استفاده از ترکیب سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تحلیل سلسله مراتبی فازی (Fuzzy AHP)
محورهای موضوعی :افروز علی محمدی 1 , حمیده خلج 2 , محمدرضا لبافی حسین آبادی 3 *
1 - استادیار، گروه کشاورزی و محیط‌زیست، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 - گروه کشت و توسعه گیاهان دارویی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
کشور ایران از لحاظ شرایط جغرافیایی، اقلیمی و خاکی رویشگاه بسیاری از گونه‌های گیاهی و از جمله گیاهان دارویی است. مطالعه عوامل موثر بر رشد گیاهان دارویی و تعیین مناطق مستعد و مناسب جهت کشت آنها یکی از عوامل بسیار مهم در مدیریت اراضی کشاورزی ایران است. سیاه‌دانه (Nigella sativa) گیاهی دارویی و متعلق به خانواده آلاله است که دانه‌های این گیاه در طب سنتی برای درمان بیماری‌های آسم، التهاب، دیابت و فشار خون بالا استفاده می‌شود. آگاهی از چگونگی تناسب و انطباق کشت هر گونه دارویی در هر منطقه با شرایط آب و هوایی آن لازمه‌ی هر گونه مدیریت پایدار است. در تحقیق حاضر امکان‌سنجی کشت Nigella sativa در استان البرز بر پایه‌ی سیستم اطلاعات جغرافیایی و تحلیل سلسله مراتبی فازی با استفاده از معیارهای اقلیمی شامل متوسط، حداکثر، حداقل دما و مجموع بارش، معیارهای فیزیوگرافی شامل ارتفاع و شیب، معیارهای ادافیکی شامل بافت، pH، EC و P خاک و معیارهای هیدرولوژی شامل EC، pH و SAR انجام شد. بر اساس تلفیق کلیه داده‌های فازی‌شده، نقشه قابلیت اراضی برای کاشت سیاه‌دانه در استان البرز تهیه گردید. نتایج نشان داد که 87/46 درصد از منطقه، لحاظ معیارهای مورد مطالعه برای کشت سیاه‌دانه در وضعیت کاملا مناسب و مناسب قرار دارد و فقط 02/15 درصد از سطح استان برای کشت سیاه‌دانه نامناسب است.
1- Adami F. 2021. Feasibility of cultivating Achillea millefolium in Qom province based on Network Analysis Method (ANP). Payamenoor University. Tehran. 114pp. (In Persian).
2- Agha alikhani M. Karam A. Shayan S. Akbary M. 2021. Prediction of changes in morpho-climatic areas based on climate change scenarios, Alborz Province, Iran. Quantitative Geomorphological Research, 10(2): 229-247. doi: 10.22034/gmpj.2021.241205.1193. (In Persian).
3- Alshammari A. 2017. Light, salinity and temperature effects on the seed germination of Nigella sativa L. Global Journal biology, agriculture and health sciences, 6(1):25-31. doi:https:// doi. 10.24105/gjbahs.6.1.1706
4- Babayan VK. Kootungal D. Halaby, GA. 1978. Proximate analysis, fatty acid and, amino acid composition of (Nigella sativa L.) seed. Journal of Food Science, 43:1315-1319.
5- Bahrami M. Sarmadian F. Pazira E. 2023. Evaluation of Alborz province ecological potential in terms of agriculture by Geographic Information System and Analytical Hierarchy Process. Iranian Journal of field crop science, 54(2): 165-178. doi: 10.22059/ijfcs.2022.325686.654834. (In Persian).
6- Deng F. Li X. Wang H. Zhang M. Li R. Li X. 2014. GIS-based assessment of land suitability for alfalfa cultivation: a case study in the dry continental steppes of northern China. Spanish Journal of Agricultural Research. 12(2): 364-375. doi:https://doi.org/10.5424/sjar/2014122-4672.
7- Erfanian salim R. Koocheki A Nassiri Mahallati M. Kamkar B. 2019. Assessment of land suitability and the performance possibility of wheat-soybean rotation in Golestan province. Journal of Crop Production, 11(4): 103-118. doi: 10.22069/ejcp.2019.9954.1780. (In Persian).
8- FAO. 1976. A framework for land evaluation. FAO Soils bulletin 32, Rome. 85pp.
9- Farajnia A, Moravej K. 2020. Agro climatic zoning of Saffron culture in East-Azarbayjan province. Journal of Saffron Research, 7(2): 251-267. doi: 10.22077/jsr.2018.1445.1057. (In Persian).
10- Gashaw Z. 2020. Status of Black Cumin (Nigella Sativa L.) Research and Production in Ethiopia; A Review. International Journal of Forestry and Horticulture, 6(3):20-29. doi:https:// doi.org/10.20431/2454-9487.0603003.
11- Ghaderi FA. Soltani A. Sadeghipour HR. 2008. Cardinal temperatures of germination in medicinal pumpkin (Cucurbita pepo convar. Pepo), borago (Borago officilalis L.) and Black cumin (Nigella sativa L.). Asian journal of plant sciences, 7(6): 574-578. doi:https:// doi.org/10.3923/ajps.2008.574.578
12- Goreja W (2003). Black Seed: Nature's Miracle Remedy, New book provides a comprehensive overview of the science behind the miracle of Black Seed and details recent studies and modern uses. 64pp.
13- Herlina Aziz SA. Kurniawati A. Nur Faridah D. 2017. Changes of Thymoquinone, Thymol, and Malondialdehyde Content of Black Cumin (Nigella sativa L.) in Response to Indonesia Tropical Altitude Variation. HAYATI Journal of Biosciences, 24(3):156-161. doi:https://doi.org/10.1016/j.hjb.2017.08.004.
14- Jiao S. Zhang X, Xu Y. 2017. A review of Chinese land suitability assessment from the rainfall-waterlogging perspective: Evidence from the Su Yu Yuan area. Journal of Cleaner Production, 144:100-106. doi:https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.12.162.
15- Kahsay A. Haile M. Gebresamuel G. Mohammed M. 2018. Land suitability analysis for sorghum crop production in northern semi-arid Ethiopia: Application of GIS-based fuzzy AHP approach. Cogent food and agriculture, 4(1):1-24. doi:https://doi.org/ 10.1080/23311932.2018.1507184.
16- Khanamani A. Bameri Nejad F. (2022). Locating Potential Sites for Species (Ammodendron persicum) in Southern Kerman province, Using AHP Method. Desert Ecosystem Engineering, 9(27): 67-78. doi: 10.22052/2020.9.27.35. (In Persian).
17- Korkmaz K. Ibrikci H. Karnez E. Buyuk G. Ryan J. Ulger AC. Oguz H. 2009. Phosphorus use efficiency of wheat genotypes grown in calcareous soils. Journal of Plant Nutrition, 32(12):2094-2106. doi:https://doi.org/10.1080/01904160903308176.
18- Krisnaningsih E. Arkeman Y. Hambali E. 2022. Decision model for Determining the feasibility of rice-based bioenergy supply chain development area with fuzzy logic-AHP approach. IOP Conf. Ser: Earth and Environmental Science. 1-11. doi:10.1088/1755-1315/1034/1/012007.
19- Mohamed SA. Medani RA. Khafaga. ER. 2000. Effect of nitrogen and phosphorus applications with or without micronutrients on black cumin (Nigella sativa L.). Annals of Agricultural Science, 3:1323-1338.
20- Ozel A. Demirel U. Guler I. Erden K. 2009. Effect of different row spacing and seeding rate on black cumin (Nigella sativa L.) yields and some agricultural characters. Harran Journal of Agricultural and Food Sciences, 13(1):17-25. (In Turkish).
21- Pahlavan R. Rahimi R. Gorji Chaksepari A. karimzadeh Kh. 2022. Location allocation of Suitable Places for Rosa Damascena Cultivation in Isfahan Province using GIS assisted Analytic Hierarchy Process (AHP) and Fuzzy Logic. Proceedings of International Congress on Medicinal Plants: Mechanization & Processing, 11:14.
22- Pourhadian H. 2017. Climatic zonation of rainfed cultivation of borage in Mazandaran province. The 1st Natiional Conference of the role of medicinal plants in Resistive economy. Fereydunshahr. 1-8. (In Persian).
23- Pourmeidani A. Tavakoli Neko H. Adnani S.M. 2022. Feasibility study of cultivating five medicinal plants in the plains of the Salt-Lake catchment area use in cropping pattern modification programs. Iranian journal of Ecohydrology, 9(2): 333-343. doi: 10.22059/ije.2022.338722.1604. (In Persian).
24- Pour Mohamad E. Karami M. 2020. Explanatory plan for Nigella sativa oilseed cultivation. Headquarters of Kermanshah Entrepreneurship. 12pp. (In Persian).
25- Rahimi N, Jalali M, Rahimpour T. 2022. Climatic feasibility of walnut planting in Rural lands of Ardabil province. Journal Space Economy and Rural Development, 11(40): 95-112. doi:95-112. 20.1001.1.23222131.1401.11.40.5.0. (In Persian).
26- Shenoy VV. Kalagudi. GM. 2005. Enhancing plant phosphorus use efficiency for sustainable cropping. Biotechnology Advances, 23(7-8): 501-513. doi:https://doi.org /10.1016/j.biotechadv.2005.01.004.
27- Shokati B. Asgharipour MR. Feizizadeh B. 2016. Improving farming practices using multi-criteria decision analysis in geographic information system for Damask Rose cultivating. Global Journal of Environmental Science and Management, 2(4):327-338. doi:https://doi.org /10.22034/gjesm.2016.02.04.002.
28- Sultan MT. Butt MS. Anjum FM. Jamil A. Akhtar S. Nasir M. 2009. Nutritional profile of indigenous cultivar of black cumin seeds and antioxidant potential of its fixed and essential oil. Pakistan Journal of Botany, 41(3):1321-1330.
29- Torrieri F. Bata A. 2017. Spatial multi-criteria decision support system and strategic environmental assessment: A case study. Buildings, 7(4):2-17. doi:https://doi.org /10.3390/buildings7040096.
30- Tripathi AK. Agrawal S. Gupta RD. 2022. Comparison of GIS-based AHP and fuzzy AHP methods for hospital site selection: a case study for Prayagraj City, India. Geo Journal, 87:3507-3528. doi:https://doi.org/10.1007/s10708.
31- Tuncturk M. Tuncturk R. Yildirim B. 2011. The effects of varying phosphorus doses on yield and some yield components of black cumin (Nigella Sativa L.). Advances in Environmental Biology. 5(2):371-374.
32- Zhang J. Su Y. Wu J. Liang H. 2015. GIS based land suitability assessment for tobacco production using AHP and fuzzy set in Shandong province of China. Computers and Electronics in Agriculture, 114:202-211. doi:https://doi.org/10.1016/j.compag.2015.04.004.