تحلیل و الگویابی همدیدی-ترمودینامیکی بارش های سنگین بهاره در استان لرستان

محورهای موضوعی : اقلیم شناسی

فرزاد نوری زاده ¹ , امیر گندمکار ² , مرتضی خداقلی ³

1 - گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
3 - دانشیار، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1402/03/20 تاریخ پذیرش : 1402/04/07 تاریخ انتشار : 1402/04/07

کلید واژه: لرستان, سینوپتیک, بارش حدی, شاخص‌های ترمودینامیکی,

چکیده مقاله :

بارش های سنگین یکی از مهمرین مخاطرات اقلیمی استان لرستان است که در طی دهه های اخیر در بستر تغییر اقلیم روند افزایشی پیدا کرده است. در این تحقیق هدف اساسی اولا آشکارسازی الگوهای همدیدی-ترمودینامیکی مولد بارش های سنگین بهاره در استان لرستان است. در این راستا از سه دسته داده‌های بارش روزانه ایستگاه‌های لرستان، فاکتورهای همدید پایگاه اقلیمی NCEP/NCAR، و داده‌های جو بالای پایگاه دانشگاه وایومینگ استفاده شد. ابتدا با استفاده از روش صدک 95 اُم، بارش‌های سنگین ایستگاه‌های موردمطالعه طی دوره آماری 1995 تا 2020 در سطح استان لرستان مشخص شدند. با اجرای روش صدکها روی بارش های روزانه ایستگاه های همدید استان لرستان دو کیس بارش سنگین بهاره (14 آپریل 2016 ، 1 آپریل 2019) استخراج شد. نتایج حاصل از تحلیل همدیدی در تراز میانی و فوقانی اتمسفر، در نمونه های منتخب فصل بهار یک ناوه عمیق بر روی شرق دریای مدیترانه و بخش غربی ایران را نشان میداد که شرایط صعود و ورود سیستم‌های کم‌فشار را برای غرب کشور مهیا کرده است. در سطح زمین هم کم فشاری در غرب ایران حاکمیت داشته است مرکز واچرخندی بر روی دریای عمان و خلیج‌فارس تشکیل شده است که رطوبت را از دریای عمان و عرب به سمت جنوب و جنوب غربی ایران هدایت می‌کند. اما شاخص های ترمودینامیکی، تفاوت قابل توجهی را در شرایط جو بالای بارش های بهاره آشکار نکرد.

چکیده انگلیسی:

Heavy rains are one of the most important climatic hazards of Lorestan province, which has increased during recent decades in the context of climate change.In this research, the main goal is to reveal the synoptic-thermodynamic patterns that generate heavy spring rains in Lorestan province.In this regard, three categories of daily precipitation data from Lorestan stations, synoptic factors from NCEP/NCAR climate database, and upper atmosphere data from University of Wyoming database were used.First, using the 95th percentile method, the heavy rainfalls of the studied stations during the statistical period of 1995 to 2020 were determined in Lorestan province. Two cases of heavy spring rain (April 14, 2016, April 1, 2019) were extracted by applying the percentile method on the daily rainfall of Hamdid stations in Lorestan province. The results of synoptic analysis in the middle and upper level of the atmosphere, in the selected samples of the spring season, showed a deep trough over the eastern Mediterranean Sea and the western part of Iran, which has prepared the conditions for the ascent and entry of low pressure systems for the west of the country.At the surface of the earth, low pressure has prevailed in the west of Iran. The center of Wachrokhandi is formed over the Oman Sea and the Persian Gulf, which directs moisture from the Oman and Arabian Seas to the south and southwest of Iran. But the thermodynamic indicators did not reveal a significant difference in the atmospheric conditions of high spring rains.