بررسی آثار یخچالهای دوران کواترنر در ارتفاعات بینالود و تاثیر آن در توسعه مدنیت دشت نیشابور
محورهای موضوعی : ژئومورفولوژیابولقاسم امیراحمدی 1 , لیلی گلی مختاری 2 , مهناز ناعمی تبار 3
1 - دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
2 - استادیار گروه ژئومورفولوژی و اقلیم شناسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
3 - دانش آموخته ژئومورفولوژی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
کلید واژه: نیشابور, تغییرات اقلیمی, خط برف دانمی, سیرک یخچالی,
چکیده مقاله :
در این پژوهش جهت شناسایی آثار یخساری از شاخص های مرفیک، آثار و شواهد اقلیمی استفاده شده است. تعیین خط برف دائمی در منطقه به روش رایت انجام شد و نشان داد که در عصر حاضر دمای متوسط سالانه صفر درجه سانتی گراد در ارتفاع 2543 متری قرار گرفته است و وجود 65 سیرک در منطقه موید آن است که سیرک ها به عنوان یکی از منابع تغذیه کننده بسیار غنی برای تشکیل یک پوشش یخی در منطقه به شمار می رفته اند. شواهد اقلیمی نشان می دهد که در منطقه مورد مطالعه نه تنها دما در کواترنر حدود 13 درجه نسبت به زمان فعلی سرد بوده، بلکه مقدار بارش آن نیز در مقایسه با زمان حال، کمابیش دو برابر بیشتر بوده است. شهر نیشابور دشتی است که از یک طرف دور تا دور آنرا ارتفاعات فرا گرفته است که وجود سیرک های یخچالی در ارتفاعات منطقه بعنوان عامل مهمی در تغذیه منابع آب و شرایط برودتی در زمان گذشته در منطقه در گسترش شهر نشینی شهر نیشابور بی تاثیر نبوده است. آثار ژئومورفیک از جمله خط برف دائمی، تیل، مورن، تور یخچالی و سیرک ها نشان دهنده این است که در منطقه مورد مطالعه توسعه و مدنیت تحت تاثیر عوامل یخچالی بوده است
In this study, morphological indices, climatic and climatic evidence were used to identify icebergs. The permanent snow line was determined by Wright method and showed that at present the average annual temperature is 0 degrees Celsius at 2543 m and there are 65 circuses in the area confirming that circuses are one of the sources of nutrition. They have been very rich in forming ice sheets in the region. Climatic evidence shows that not only was the Quaternary temperature about 13 degrees colder in the study area, but its precipitation was almost twice as high as the present. The city of Neysahabur is a plain surrounded by highlands on the one hand, and the presence of glaciers in the highlands of the region has not been affected by the recent expansion of Neyshabur banization in the region. Geomorphic effects such as permanent snowstorms, Thiel, Moren, glacier tours and circuses indicate that development and civilization in the study area were affected by glacier factors.
امیر احمدی، ابوالقاسم؛ مقصودی، اکبر و احمدی، طیبه (1390): (بررسی آثار یخچالی کواترنر و تاثیر آن در عدم شکل گیری مدنیّت و سکونتگاه مهم شهری در دشت آسپاس)، مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای،. شماره دهم.
انتظارینجفآبادی، مژگان؛ یوسفی، فاطمه (1392): (ارزیابی تاثیر عوامل ژئومورفولوژی در توسعه شهرنشینی شهر سنندج، مجله برنامه ریزی فضایی (جغرافیا))، شماره چهارم.
چمشید، جداری عیوضی (1396): ((کتاب ژئومورفولوژی ایران))، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه پیام نور.
خیر آبادی، مسعود(1376): ((شهرهای ایران))، انتشارات نبکا، نشر نیکا، مشهد.
رامشت، محمد حسین؛ عباسی، علیرضا؛ منتظری، مجید(1379): (تحول تاریخ طبیعی زاینده رود و شکل گیری مدنیّت در حاشیه آنها)، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره سی و ششم.
رامشت، محمدحسین (1380): (دریاچه‌های دوران چهارم بستر تبلور مدنیت در ایران)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره ششم.
رجبی، معصومه؛ بیاتی خطیبی، مریم (1387): (بررسی لندفرم دره های یخچالی، مطالعه موردی: دره‌های یخچالی کوهستان سهند)، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره شصت و چهارم.
علیجانی، بهلول؛ کاویانی، محمد رضا (1391): (مبانی آب وهواشناسی)، انتشارات سمت، چاپ هفدهم.
فلامکی، منصور(1385): (سیر شهرو شهروندی در ایران)، چاپ دوم، انتشارات فضا.
ویل دورانت (1982): (تاریخ تمدن، ترجمه احمد آرام)، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، تاریخ نشر فارسی: چاپ ششم، جلد یازدهم.
یمانی، مجتبی (1386): (ژئومورفولوژی یخچالهای زردکوه (بررسی اشکال ژئومورفولوژیک و حدود گسترش آنها))، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره پنجاه و نهم.
Augustinus, P., Fink, D., Fletcher, M. S., and Thomas, I., (2017), Re-assessment of the mid to late Quaternary glacial and environmental history of the Boco Plain, western Tasmania. Quaternary Science Reviews, No. 160, United Kingdom, pp. 31-44.
Ariai, A., Thibault, C, (1997), Nouvelles Proeoisions apropos de loutillage paleolithique anacien sur galets de khorassan (Iran) paleorient, No. 3 , PP 101-8.
Durant, W., (1982), History of Civilization, Ahmad Aram's Translation, Islamic Revolution Publications and Education, Persian Publication Date: Sixth Edition, No. 11, 850 PP.
Dahms, D., Egli, M., Fabel, D., Harbor, J., Brandová, D., de Castro Portes, R. and Christl, M. , (2018), Revised Quaternary glacial succession and post-LG recession, southern Wind River Range, Wyoming, USA, Quaternary Science Reviews, No. 192, United Kingdom, pp 167-184.
Julian, R.V., Martin Bethan, J., Davies. Varyl ,R., Thorndycraft., (2019), Quaternary warming in Patagonia reconstructed from sediment-landform associations, Geomorphology, Volume 337, PP 111-133
Hrton, B., (2004), Human responses to Holocene sea level change in the Persian Gulf By universitiy of Pennsylvania and university of Durham.
Rajabi M., Bayati Khatibi, M., 2008, Glacial Valleys Land Survey, Case Study: Sahand Mountain Glaciers, Geographical Research, No. 64, pp. 121-105.
Ramesh, M.H., Abbasi, A.R., Montazeri, M., (2000), The evolution of the natural history of Zayandehrood and the formation of civilization on its periphery, Geographical Research, No. 36, pp. 25-15.
Ramsht, M.H., (2011), Fourth-period lakes in the bed of civilization crystallization in Iran, Geographical Research Quarterly, No. 6, pp. 93-110.
Vita – Finzi ,C., (1980), Surface finds from Iranian Makran. Iran18: PP 149-55.
Wright, H.E., (1963), Climatic Chanche and Plant Domesticationin The Zagros Mountains , journal of Persian studies , PP.145-148.
_||_