مدیریت رواناب شهری توسط مردم با تسهیلگری شهرداری در قالب نظریه‌های کنش ذهنی و پذیرش نوآوری (نمونه موردی، محله آبکوه مشهد)
محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری
رستم صابری فر
1
(دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
کلید واژه: مشارکت, پذیرش نوآوری, کنش ذهنی, مدیریت رواناب, محله آبکوه,
چکیده مقاله :
مدیریت رواناب در مناطق شهری، یکی از چالش برانگیزترین مسائل بوده و در مناطقی که ساکنین از توان اقتصادی و اجتماعی پایین‌تری برخوردارند، پیچیده‌تر است. چرا که کانال‌های موجود که تنها برای رواناب معمول معابر طراحی شده است، به دلیل روانه شدن رواناب و فاضلاب مساکن، عملکرد مناسب خود را از دست می‌دهند. بنابراین، اگر ساکنین متقاعد شوند که رواناب و فاضلاب خود را روانه معابر نسازند، بخش زیادی از این مشکلات مرتفع خواهد شد. به همین منظور، این بررسی با روش توصیفی و تحلیلی در قالب نظریه‌های حلقه‌های کنش ذهنی و پذیرش نوآوری، با استفاده از اسناد موجود و تکمیل پرسشنامه نزد 380 نفر از ساکنین، در محله آبکوه مشهد انجام شد. به این منظور، ابتدا دلایل ناکامی شیوه‌های قبلی مشخص گردید. پس از آن، با شناسایی کنشگران و فعالین تاثیرگذار در محله، روند مداخلات اجتماعی و جریان‌سازی، عملیاتی شد. به این طریق، مشارکت واقعی حداقل 24 خانوار ممکن شده و پروژه مورد نظر، در بین این گروه به انجام رسید. بررسی پیامدهای واقعی پروژه مشخص ساخت که با این روش، مدیریت و دفع رواناب محدوده با کمترین هزینه و با بالاترین کیفیت ممکن بوده و این امر رضایتمندی ساکنین را به شکل معناداری افزایش می‌دهد.
Frost is one of the natural events whose early and late occurrence can affect different aspects of human life. Therefore, this research has been carried out with the aim of predicting the atmospheric factors of this phenomenon with an environmental approach. For this purpose, the environmental data related to the daily minimum temperature of 2001-2017 for 9 synoptic stations located in Ardabil, Urmia and Tabriz provinces were obtained from the Meteorological Organization of the whole country and the days with temperature below 0 degrees Celsius that cover 40% of the studied area in were selected and using the ward hierarchical clustering method that was applied on the average sea level pressure maps related to ice days, the classification of the free days was done. In order to determine the representative of each class using scripting in the MATLAB environment, Lund's correlation was calculated between the maps of different days of each class of 2 to 5 groups with a coefficient of 0.5; And the days that had a correlation coefficient of 0.5 and the most similarity with the majority of days of that class were introduced as the representative of the group. After determining the representative day, atmospheric data was prepared from the Nova site and maps of sea level pressure, geopotential height, wind vector, temperature of 500 hPa and atmospheric thickness were drawn in Gurdes software. The results of the 4 patterns for ice days showed that the most effective systems on the northwest of Iran were high pressure systems in Siberia, low pressure systems near the Arctic and high pressure systems in Northern Europe, and the studied areas were located in the front of Faraz and the negative circulation of air brought stable conditions. In most of these patterns, the western winds that have moved in the polar ice channel have brought cold air from the northern latitudes into the atmosphere of the study areas and caused low air temperatures.
اجزاشکوهی، محمد؛ مهرورز، اکرم و افشاری، مهرنوش(1392): مطالعه مقایسه‌ای تاثیر کارگاه‌های تولیدی بر محلات حاشیه‌نشین (مطالعه موردی: قلعه آبکوه و قلعه ساختمان مشهد)، مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی (چشم‌انداز جغرافیایی)، 8(3)، صص 55-39.
ایوانی، هادی و کوچ‌گانی، علی(1394 ): بررسی طرح نوسازی بافت فرسوده آبکوه مشهد با توجه به شاخص توسعه پایدار، تهران، شهرداری تهران.
جهان دیده، امید و اسدی‌نیلوان، امید(1397): بررسی روش‌های مدرن به منظور به کارگیری در مدیریت رواناب شهری، اردبیل، دانشگاه محقق اردبیلی.
زراعی، وحید(1400): آسیب‌شناسی مدیریت بحران ناشی از روان‌آب‌های شهری درکلانشهرها (مطالعه موردی منطقه آبکوه مشهد)، مشهد، دانشگاه پیام نور.
سازمان آب منطقه‌ای خراسان (1374): مطالعات تعیین حریم و بستر رودخانه‌ها، جلد اول، مطالعات نظری و حقوقی، مشهد، سازمان آب منطقه‌ای خراسان.
سازمان بازآفرینی شهر بیرجند (1399): گزارش اولیه بازآفرینی شهر بیرجند، بیرجند، سازمان عمران و بازآفرینی شهر بیرجند.
سعادت، علی(1371): آبخیزداری سد طرق مشهد، مشهد، مهندسین مشاورسازآب شرق.
سلاجقه، علی؛ فروتن، الهام؛ مهدوی، محمد؛ احمدی، حسن، شریفی، فرود و ملک محمدی، بهرام(1391): برآورد رواناب در حوزه‌های آبخیز شهری با استفاده از مدلهای تحلیلی (مطالعه موردی: بخشی از منطقه ۲۲ شهر تهران): آب و فاضلاب، 1، صص 56-47.
شکری، هومر(1395): بررسی میزان خطرپذیری شهر از پهنه‌بندی‌های سیلابی، مورد مطالعه: شهر بیرجند، فردوس، دانشگاه پیام نور،
شهرداری منطقه 1(1400): گزارش جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی محله آبکوه، مشهد، شهرداری منطقه 1.
صابری‌فر، رستم (1384): مقدمه‌ای بر روش تحقیق در جغرافیا، همدان، نشر نور علم،
صابری‌فر، رستم و شکری، هومر (1398): پهنه‌بندی خطر سیل در شهر بیرجند، آمایش سرزمین، 1، صص 178-159،.
صابری‌فر، رستم و شکری، هومر(1398): پهنه‌بندی خطر سیل در شهر بیرجند، آمایش سرزمین، 11(1): صص 178-159.
صابری‌فر، رستم(1391): بررسی عوامل تاثیرگذار بر عضویت و مشارکت روستائیان در شرکت‌های تعاونی روستایی، موردشناسی: استان خراسان رضوی، جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای، 4، صص 76-65.
صابری‌فر، رستم(1399): واکاوی احساس نابرابری و اثر آن بر مشارکت شهروندان در اداره کلان‌شهرها (مورد شناسی: شهر مشهد): جغرافیا و آمایش شهری – منطقه‌ای، 10(۳۵): صص 162-143.
صابری‌فر، رستم(1400): بررسی اثر احساس محرومیت بر بهزیستی اجتماعی در بافت های ناکارآمد شهری (نمونه موردی شهر مشهد): مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 11(38): صص 98-72.
فلاحت، محسن (1396): بررسی نقش و جایگاه شهروندان در اداره امور شهر از نگاه مدیران شهری نمونه موردی: شهر فردوس، فردوس، دانشگاه پیام نور.
قضاوی، رضا (1396): برسی رابطه‌ی خصوصیات بارش و کیفیت رواناب‌های شهری در مناطق خشک(مطالعه‌ی موردی: حوضه‌ی شهری مقصود بیگ تهران): مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، ۷(۲۷): صص۱۱۳-۱۰۴.
محمدی‌نیا، نعیمه(1397): نقش مداخله اجتماعی در تسهیل توسعه محلات کمتر برخوردار شهری(مورد مطالعه، محله مهرآباد مشهد): مشهد، دانشگاه پیام نور.
مرادی، میلاد؛ دربندی، صمد و دربندی، صابره(1397): توسعه مدلهای تحلیلی احتمالاتی به منظور برآورد رواناب شهری، نشریه دانش آب و خاک، 28(4): صص 16-1.
Chen, JY. & Adams, BJ. (2007): Development of Analytical Models for Estimation of Urban Stormwater Runoff, Journal of Hydrology, 3(4), pp. 458–69.
Ford, J. (2002): Vulnerability: Concepts and Issues, A literature review of the concept of vulnerability, its definition, and application in studies dealing with human-environment interactions, University of Guelph, 12, pp. 19-32.
Gaertner, S. L., Guerra, R., Rebelo, M., Dovidio, J. F., Hehman, E. & Deegan, M. P. (2016): The common ingroup identity model and the development of a functional perspective: A cross-national collaboration, In J. Vala, Waldzus, S., & M. Calheiros (Eds), The Social Developmental Construction of Violence and Intergroup Conflict (pp. 105-120), Switzerland: Springer International Publishing.
Muller, A., Österlund, H., Marsalek, J. & Viklander, M. (2020): The pollution conveyed by urban runoff: A review of sources. Science of The Total Environment, 709, pp. 22-34.
Robertson-Smith, G. & Markwick, C. (2009): Employee Engagement A review of current thinking. Institute for Employment Studies, Mantell Building, Sussex, University of Sussex Campus.
Sinek, S. (2011): Start with Why, Jakarta, Gramedia Pustaka Utama.
Stuart, E. & Solomon, M. (2014): Marketing: Real People, Real Choices, Australia, Person.
Wicke, D., Matzinger, A., Sonnenberg, H., Caradot, N., Schubert, R.-L., Dick, R., Heinzmann, B., Dünnbier, U., von Seggern, D. and Rouault, P. (2021): Micropollutants in Urban Stormwater Runoff of Different Land Uses, Water, 13, pp. 1-18.
_||_