بررسی تاثیر عوامل فردی و ساختاری در تغییر به رویکرد استراتژیک در برنامه ریزی شهری ایران

محورهای موضوعی : برنامه ریزی شهری

مهناز حسینی سیاه گلی ¹ ( کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران، آمل، ایران )
مصطفی قدمی ² ( دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران، آمل، ایران )

تاریخ دریافت : 1395/04/01 تاریخ پذیرش : 1395/09/18 تاریخ انتشار : 1395/11/13

کلید واژه: موانع ساختاری, مدیریت شهری, تغییر, موانع فردی, برنامه‌ریزی استراتژیک,

چکیده مقاله :

از ابتدای دهه ی 1980 تا کنون مفهوم استراتژی در برنامه ریزی و مدیریت شهری همانند مفهوم کیفیت و فرایند در مهندسی مجدداً گسترش و بهبود یافته است. امروزه رویکرد استراتژیک مهارتی است که در کانون برنامه ریزی، مدیریت و نظام بخشی سازمان قرار می‌گیرد،و موفقیت سازمان را موجب می گردد.این تئوری در مدیریت شهری بر پایه‌ی مفهوم سودمندی استوار است. رویکرد استراتژیک در گستره‌ی روابط نا گسستنی برنامه‌ریزی و مدیریت به عنوان عامل پیوند دهنده و بر همکنش عمل می‌کند و در هدایت هر دو مؤثر است. بنابراین مفهوم استرتژیک به‌صورت فرا رشته‌ی، گسترده‌تر از خصایل درونی برنامه‌ریزی و مدیریت عمل می‌کند و آن دو را متحول می‌سازد و هدایت می‌کند و پیوند می‌دهد. همچنین در دهه‌ی پایانی قرن بیستم به موازت "انقلاب صنعتی" برنامه ریزی و مدیریت شهری نیز مانند سایر زمینه‌های زندگی، دستخوش تحولات ژرف گردید. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر عوامل فردی و ساختاری در تغییر رویکردهای مدیریت شهری در ایران به رویکرد استراتژیک است که با استفاده از روش پیمایشی سعی گردیده است مؤلفه‌های مهم و تأثیر-گذار در این حوزه مورد ارزیابی و واکاوی قرار گیرد. برای گردآوری داده‌های پژوهش از نظرات 31 نفر از کارشناسان مرتبط با موضوع پژوهش استفاده شده است. جهت تحلیل داده‌های پژوهش از تحلیل رگرسیون و آزمون آماری T تک نمونه ای در قالب نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج نشان داد، در این میان شاخص های نگرشی- دانشی با میزان اختلاف از میانگین پایین تر از مبنا به مراتب از اولویت بیشتر برخوردار است.

چکیده انگلیسی:

Since the beginning of 1980 so far, the concept of strategy in planning and urban management, as well as the concept of quality and process re-engineering expanded and improved. The strategic approach is at the heart of the planning skills, management, foresight and the part of the organization, and successfully led the organization. This theory is based on the concept of planning and urban management based utility.In the range of non-breakable strategic approach to planning and management relations and interaction acts as a bonding agent and is effective both in directing. The strategic concept for cross-discipline, wider than the internal ethos and practice management plan and transform it makes two guides and links.Also in the decade of the twentieth century in parallel "industrial revolution" planning and urban management, as well as other areas of life, changes were profound. This study aimed to investigate the effect of individual factors and structural change management approaches strategic approach is a city in Iran Using the method of survey have tried most important and effective component in this area is evaluated and analyzed. For data collection the opinions of 31 experts of relevant research has been used. To analyze research data regression analysis and single-sample T-test were used in SPSS software. Results showed that, with respect to the mean obtained for the indices of all the indicators suitable for strategic approach is not biased. The attitude indicator based knowledge with the difference of lower than average compared to other indicators, much higher priority.

منابع و مأخذ:

1. اطهاری کمال،1375، بحران اندیشه در شهرسازی معاصر ایران. فصلنامه معماری و شهرسازی،( شماره 31 و 32). صص 12- 21.


2. امکچی، حمیده ( 1382 )، برنامه ریزی شهری در چالش جهانی، فصلنامه شهرساز، شماره 1، زمستان.


3. برایسون.جان.ام(1372)، برنامه ریزی استراتژیک برای سازمان‌های دولتی و غیر انتفاعی، ترجمه عباس منوریان، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی.


4. برک پور، ناصر(1389) مدیریت و حکمروایی شهری، انتشارات دانشگاه هنر تهران.تهران


5. پوراحمد، احمد، حاتمی‌نژاد، حسین، حسینی، سیدهادی، 1385، آسیب شناسی طرح‌های توسعه شهری در کشور، پژوهشهای جغرافیایی، دوره 38 (شماره  58) صفحه 167-180.


6. پیرزاده، حسین،1387، اصلاح نظام مدیریت توسعه شهری در ایران، انتشارات وزارت راه و شهرسازی، تهران.


7. ترابی، علیرضا(1383)، مدیریت پایدار شهری در گرو حکمرانی خوب، شهرداری‌ها، سال ششم، شماره 69، بهمن.


8. تقوایی مسعود, موسوی میرنجف(1386)، ارزیابی میزان تحقق پذیری طرح هادی شهر مهریز، تحقیقات جغرافیایی; 23(3 (پیاپی 86)):63-80.


9. حاتمی نژاد،حسین؛ فرجی ملایی،امین،1390، امکان سنجی اجرای طرح های استراتژی توسعه شهری CDS در ایران،شماره 8، صص 55-77.


10. حبیبی، سید محسن (1385) از شار تا شهر، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هشتم.


11. حسین زاده دلیر، کریم، پور محمدی، محمد رضا و رضا سلطانی،1387، طرح‌های شهری ایران از قلمرو تهیه تا واقعیت اجرای آن مطالعه موردی: طرح جامع تبریز، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای(شماره یازدهم)، صص 209 – 223.


12. رفیعیان، مجتبی، حسین پور، سید علی(1390)، سیاست‌های مدیریت شهری در کشورهای مختلف، انتشارات طهان، چاپ اول، تهران.


13. رهنما، محمدرحیم،مافی،عزت الله،اسدی،روح الله،سلیمی، محمود،1391، گذر از برنامه ریزی جامع به برنامه ریزی استراتژیک (نمونه موردی:شهر بانه)، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال دوم)شماره هشتم(،صص 39-54).


14. سامتی، مرتضی(1390) تحلیل تأثیر شاخصهای حکمرانی خوب بر شاخص توسعه انسانی مطالعه موردی: کشورهای جنوب شرقی آسیا(ASEAN)، پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی،سال اول، شماره چهارم.


15. سعیدنیا، احمد(1382)؛ سرشت استراتژیک برنامه­ریزی و مدیریت شهری. فصلنامه مدیریت شهری. انتشارات وزارت کشور.


16. سعیدنیا، احمد،1379، تجدید نظر در تعاریف، مفاهیم و محتوای طرح‌های توسعه شهری، مرکز تحقیقات و مطالعات شهرسازی و معماری ایران. تهران


17. صالحی، اسماعیل(1381)، اجلاس 2002 سران کشورها در ژوهانسبورگ و اهمیت آن در مدیریت شهری، شهرداری­ها، سال سوم، شماره 35.


18. عزیزپور شوبی،علی اکبر(1386)بررسی و تبیین تئوری حکمرانی خوب، ششمین کنفرانس بین االمللی مدیریت.


19. غمامی، مجید،1371، بررسی و نقد اجمالی طرح‌های جامع شهری، فصلنامه ابادی(شماره 7)، صص 32- 44.


20. فیروزی، محمد علی، سجادیان، ناهید، علیزاده، هادی،1395، اولویت سنجی کاربست معیارهای نظریه برنامه ریزی غیراقلیدسی جان فریدمن در برنامه ریزی شهری ایران. فصلنامه فضای جغرافیایی، شماره 53،  صص 1-21.


21.  مشفق، محمود و قربان حسینی(1391)، آینده‌پژوهی تغییرات جمعیتی ایران طی دورة 1390 تا 1420، سال چهارم، شماره اول، زمستان 1391، ص 21 ـ 42.


22. مشفق، محمود و قربان حسینی(1391)، آینده‌پژوهی تغییرات جمعیتی ایران طی دورة 1390 تا 1420، سال چهارم، شماره اول، زمستان 1391، ص 21 ـ 42.


23. مهدیزاده، جواد،1382، امکانات و محدودیت‌های کاربرد برنامه ریزی راهبردی در ایران، فصلنامه مدیریت شهری، (شماره 14)، صص 48-55.


24. مهدیزاده، جواد،1385، برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری، تجربیات اخیر جهانی و جایگاه آن در ایران، چاپ سوم، انتشارات پیام سیماگران، تهران.


25. Anders Vennström, Per Erik Eriksson, (2010) "Client perceived barriers to change of the construction process", Construction Innovation: Information, Process, Management, Vol. 10 Iss: 2, pp.126 – 137.


26. Center for urban Development studies (2010), Assessment of The Oradea city Development strategy, Harvard University, Research Triangle Institute.


27. Center for urban Development studies (2010), Assessment of The Oradea city Development strategy, Harvard University, Research Triangle Institute.


28. Cities Alliance (2006) City Development Strategy Guidelines: Driving Urban Performance, February, Washington D. C. USA.


29. Cities Alliance (2006) City Development Strategy Guidelines: Driving Urban Performance, February, Washington D. C. USA.


30. Kostic, S., 2007, Formulation City of Nis Development Strategy, Newsletter. (http://www.citiesalliance.org/publication/other-resources/other-resources-cds.html).


31. Kostic, S., 2007, Formulation City of Nis Development Strategy, Newsletter. (http://www.citiesalliance.org/publication/other-resources/other-resources-cds.html).


32. Roberts.s.m,wright.s,o,neill.p(2007), Good governance in the pacific? Ambivalence and possibility. Geoforum,vol.38,p.967-984.


33. UNDP( 2006)“Methodology for design and implementation of the Instrument for Measuring Responsibility, Transparency and Accountability inthe Local Self-Government Units, UNDP Macedonia.pp.21-24.

UN-HABITA ( 2006).“Draft Guidelines on decentralization and the strengthening of local authorities.vol.2,p.16