ارزیابی اثرات اقتصادی –اجتماعی اجرای طرح های هادی بر توسعه سکونتگاه های روستایی مورد مطالعه:روستاهای شهرستان رشتخوار
محورهای موضوعی :سيد محسن اميركلالي 1 , حمید جعفری 2 * , کتایون علیزاده 3
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی،گروه جغرافیا،واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد، ایران.
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا ،واحدمشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
کلید واژه: طرح هادی روستایی, اثرات اجتماعی, توسعه روستایی , سکونتگاه روستایی, شهرستان رشتخوار.,
چکیده مقاله :
طرح هادی به عنوان یک راهبرد در دهه اول پس از پيروزي انقلاب اسلامي با هدف دستيابي به توسعه در مناطق روستايي تهيه و اجرا گرديد. این طرح به عنوان يك متغير بيروني ساختارهاي اقتصادي، اجتماعي ، كالبدي و زيست محيطي روستا را تحت تأثير قرار می دهد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثرات اقتصادی – اجتماعی اجرای طرح های هادی بر توسعه روستاهای شهرستان رشتخوار و ارائه راهکارهایی به منظور ارتقاء سطح زندگی روستاییان و تثبیت جمعیت روستاها انجام شده است. این پژوهش به لحاظ هدف و ماهیت کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری شامل 44 روستای دارای طرح هادی شهرستان رشتخوار می باشد که 20درصد آنها ( 9روستا)با 2200 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند و باتوجه به فرمول کوکران تعداد 327 پرسشنامه به تناسب خانوار ساکن ، بین روستاهای نمونه توزیع و به روش تصادفی ساده تکمیل گردید. روش جمع آوري داده ها و اطلاعات مورد نيازدر تحقيق حاضر، مبتني بر مطالعه ميداني (مشاهده مستقيم، مصاحبه و تكميل پرسشنامه) و روش اسنادي بود، برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های t تک نمونه ای و آزمون کلموگروف- اسمیرنف استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل بین متغیر اثرات اجرای طرح هادی و بهبود وضعیت اجتماعی سکونتگاه های روستایی همبستگی معناداری وجود داشته است. همچنین نتایج نشان داد که اجرای طرح هادی روستایی، یکی از زمینه های مناسب برای ایجاد اشتغال در بخش های کشاورزی و غیرکشاورزی و یکی از عوامل مهم دستیابی به توسعۀ پایدار در روستاها است.
اردبیلی،هاله،(1380)،مروری بر نظریه های اجتماعی توسعه،پژوهشنامه اقتصادی،پیش شماره 2،ص 142-119.
اصغری لفمجانی،صادق،نسیمی ،حمیدرضا،(1398)،نقش طرح هادی در جهانی شدن ویژگی های مناطق روستایی(مطالعه موردی:بخش مرکزی شهرستان داراب)،نشریه برنامه ریزی فضایی،دوره 9،شماره1، 102-81 .
امیرانتخابی،شهرام،قراگوزلو،هادی،امینی قواقلو،عیوض،(1400)،تحلیل اثرات اجرای طرح هادی بر بهبود کیفیت زندگی در نواحی روستایی (مورد مطالعه:بخش خلجستان،شهرستان قم)،فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی،جلد8،شماره 2،ص 231-213.
تقوی،فاطمه،مولایی هشجین،نصراله،باسط قرشی میناباد،محمد،(1396)،مطالعه تطبیقی رویکرد کالبدی فضایی و سیاست های مرتبط با آن در برنامه های توسعه روستایی طی دو دهه اخیر(مورد:شهرستان قائم شهر،مازندران)،جغرافیا و توسعه،شماره 47،ص 230-213.
حسینی، اسماعیل،(1390) ، نقش کارآفرینی در توسعۀ مناطق روستایی بخش کاکی استان دشتی، پایا ن نامۀ کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
رضوانی، محمدرضا. 1393 . مقدمه اي بر برنامه ریزي روستایی در ایران. تهران: نشر قومس.
رفیعیان، مجتبی، امینی، الهام، راهشخو، مریم،(1391)، بررسی نقش عوامل اجتماعی وفرهنگی برمهاجرت دانشجویان ایرانی به خارج از کشور، (نمونه موردی :دانشگاه علوم پزشکی پته، شهر پچ، کشور مجارستان)، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال چهارم، شماره 16،ص 73-92.
زرافشانی،کیومرث،برزو،غلامرضا،شاه حسینی،ایوب،عباسی زاده،محمدصادق،ولی زاده اقدس،باقرنسب،محمد،(1389)،ارشیابی کیفی اجرای طرح هادی در روستای کرناچی شهرستان کرمانشاه-کاربرد نظریه بنیانی،نشریه پژوهش های روستایی،دوره 1،شماره 3،ص 172-153.
طالشی،مصطفی،شبنما،محبوبه،(1396)،نقش عوامل اجتماعی و اقتصادی در مهاجرت های روستایی-شهری ، ناحیه نور علی بیگ ساوه،نشریه جغرافیا،دوره 15،شماره 54،ص 60-43 .
مرکز آمار ایران،، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385- 1395.
کاظمیه،فاطمه،عیدی،اسماء،(1401)،ارزیابی میزان رضایتمندی روستاییان از اجرای طرح هادی بااستفاده از مدل کانو(مطالعه موردی:روستای قره آغاج کوه،شهرستان ارومیه)،فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی،جلد9،شماره 2،ص 195-181.
علوانی،ناصر،سواری،مسلم،1401،راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار روستایی بادرنظر گرفتن روابط شهری و روستایی در استان خوزستان،جغرافیا و روابط انسانی،تابستان 1401،دوره 5،شماره 1،ص 176-158
مولایی هشجین،نصراله،قدیری معصوم ،مجتبی،عزیزی دمیرچلو،عبداله،(1396)،تحلیل اثرات اجتماعی –فرهنگی اجرای طرح های هادی ازدیدگاه روستاییان(مطالعه موردی:شمال استان اردبیل)،فصلنامه علمی پژوهش فضای جغرافیایی،سال هفدهم،شماره 57،ص 69-49.