مکانیابی محل دفن پسماند جامد شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی شهر اسکو)

محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

رامین خیابانی ¹ , حمید شهین فر ² , رباب آذرمی عربشاه ³

1 - دانشجوی کارشناسى ارشد زیست محیطى زمین شناسى، گروه زمین شناسى دانشگاه ازاد اسلامى واحد تبریز-ایران
2 - استادیار گروه زمین‎شناسی، دانشگاه ازاد اسلامى واحد تبریز-ایران
3 - دانش آموخته دوره کارشناس ارشد زمینشناسی زیست محیطی دانشگاه صنعتی شاهرود

تاریخ دریافت : 1397/01/29 تاریخ پذیرش : 1397/05/07 تاریخ انتشار : 1397/11/08

کلید واژه: TOPSIS, تحلیل سلسله مراتبی, پسماندهای شهری, مکان‎یابی, اسکو,

چکیده مقاله :

مواد زاید جامد جز جدایی ناپذیر زندگی انسان‎ها هستند و تولید انواع این زایدات در کمیت‎ها و کیفیت‎های مختلف از بزرگترین معضلات محیط زیستی عصر حاضر است. برای کاهش پیامدهای منفی پسماند، استفاده از ابزارها و فناوری جدید برای یافتن مکان مناسب دفن ضروری به نظر می رسد. امروزه، سیستم های اطلاعات جغرافیایی، به طور گسترده در برنامه‎ریزی‎های محیط زیستی مورد استفاده قرار می‎گیرند. بخش مرکزی شهرستان اسکو، با تولید روزانه 10 تن زباله در روز، به علت عدم وجود تجهیزات و مکانیابی نامناسب دفن آن با معضلات زیست محیطی، اجتماعی و بهداشتی متعددی رو‎برو است. در این تحقیق در راستای تعیین محل مناسب برای دفن پسماندهای جامد شهرستان اسکو، شاخص‎های مختلف از قبیل سنگ‎شناسی، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، مشخصات خاک، توپوگرافی، فاصله از مناطق شهری و فاصله از جاده اصلی، آبراهه‌های اصلی و فرعی، مناطق مسکونی، چاه و قنات، گسل در مکانیابی دفن زباله مورد توجه قرار گرفته است. جهت تهیه نقشه قابلیت استعدادداری ابتدا مناطق ممنوعه حذف شده و با استفاده از 9 لایه اطّلاعاتی به وزن دهی روش AHP نقشه نهایی استعدادداری تهیه شده است. در نهایت پهنه‌های مناسب دفن زباله‌های شهرستان اسکو در قالب 4 طبقه کاملا مناسب تا نامناسب شناسایی شده است. براساس نتایج این تحقیق 3 پهنه مناسب انتخاب شده که بعد از انجام بازدیدهای صحرایی از پهنه‌های منتخب با استفاده از روش ارزیابی شباهت به گزینه ایده‌آل (TOPSIS) با یکدیگر مقایسه شده و پهنه شماره 1 واقع در شمال شرق اسکو براساس امتیازات حاصل، کمترین اثرات زیست محیطی به ‌عنوان گزینه برتر تعیین شده است.

چکیده انگلیسی:

Solid wastes are an integral part of human life, and the production of these wastes in different quantities and qualities is one of the greatest environmental problems of the present age. To reduce the negative consequences of the waste, the use of new tools and technology to find a suitable landfill location is necessary. Today, geographic information systems are widely used in environmental planning. The central part of the city of Shahindezh, with daily production of 10 ton of waste per day, due to the lack of equipment and inappropriate location of landfill, has caused environmental, social and many health problems. In this research, in order to determine the proper location for solid landfills in the city of Osco, various indices such as Lithology, land use, vegetation cover, soil profile, topography, distance from urban areas and distance from main road, main waterways and   Subsurface, residential areas, wells and faults in landfill location have been considered.  For mapping capability, firstly, forbidden areas is deleted and 9 layers of weighing information, the process of analyzing of final map is prepared. Finally, proper areas of landfill in Osku city have been identified based on the location of the site in the form of four suitable and not suitable classifications. Based on the results of this study, 3 suitable zone were selected which were compared with each other after field visits from zone using TOPSIS method. Area having number 0 , in northeastern of Osku, based on the scores and having characteristics such as appropriate distance to population centers and access roads, proper slope, proper lithology, lack of vegetation and etc, with the least environmental impacts is determined as the preferred option.