بررسی تطبیقی مفهوم مرگ و نمودهای آن در عرفان اسلامی و مکتب اصالت وجود( با تکیه بر مصیبت نامة عطار و رمان تهوّع سارتر)

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی

فرشاد ولی زاده ¹ , علی دهقان ² , حمیدرضا فرضی ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

تاریخ دریافت : 1397/12/07 تاریخ پذیرش : 1398/10/04 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه: سارتر, مرگ, عرفان اسلامی, عطّار, مکتب اصالت وجود,

چکیده مقاله :

عرفان اسلامی به عنوان نمودِ دینیِ معرفت باطنی، ساحتِ حیات مادّی، پدیدة مرگ و در نهایت، حیات آن جهانیِ او را مورد توجّه قرار داده است. مکتب اصالتِ وجود یا اگزیستانسیالیسم(Existentialism) نیز با این دو ویژگی که وجود را بر ماهیّت مقدّم می داند و دیگر آنکه موضوعِ اندیشه را انسان می داند و نه موضوعاتِ فلسفیِ صرف، تحقّق امکان های موجودِ انسانی را در این جهان مورد توجّه قرار داده و مرگ را نیز همچون یک امکانِ وجودی به تصویر کشیده است. این پژوهش، مفهومِ مرگ و نمودهای آن در دو جهان بینی مزبور را بر اساس منظومة مصیبت نامه و رمانِ تهوّع بررسی کرده و به یافته هایی از این دست نایل آمده است که با وجود تفاوت های بنیادین؛ هر دو مکتب فکری، جهانِ مادّی را گذرگاهی محدود و فاقد ارزشی وجودی دانسته اند که مرگ همچون سرآغازِ حیاتِ ابدی و یا امکانی وجودی می تواند انسان را در جهت آفریدن مفهومی متعالی تر برای حیات این جهانی اش یاری نماید. از منظرِ عطّار، مرگ سرآغازِ اتّصال به ابدیّت و پیوستنِ سیر الی الله به فی الله است و از دیدِ سارتر ، مرگ امکانی وجودی است که با تشدید حسِ زندگی، می تواند در جهتِ اعتلای مفهومِ آن به کار گرفته شود.

چکیده انگلیسی:

Islamic mysticism as the religious representation of the inner knowledge of the material life, the phenomenon of death, and ultimately its worldly life. Existentialism and the school of existence, or the existentialism, also emphasize the realization of existing human possibilities in this world with these two characteristics, which presuppose existence on the primordial nature of the world, and that the subject of thought is considered by human beings, and not mere philosophical subjects. Death is also criticized as an existential possibility.This study examines the concept of death and its manifestations in the two worldviews based on the “Mosibat nameh” and the novel “Nausea”, and has come up with findings that, despite the fundamental differences, Both schools of thought have conceived the material world as a limited passage and lacking an existential value that death, like the beginning of eternal life or existential potential, can help human beings to create a supreme concept for the life of this universal world. From Attar's point of view, death is the beginning of an eternal connection and the joining of the path of Allah to Allah, and from Sartre's point of view, death is a possible existential condition that can be used to enhance the meaning of it by exacerbating the sense of life.