واکاوی سهم مدیران مدارس در عملکرد نظام آموزشی از بعد پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
محورهای موضوعی : آموزش و پرورش
1 - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
کلید واژه: مدیران مدارس, عملکرد نظام آموزشی, پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان,
چکیده مقاله :
هدف: مدیر مدرسه به عنوان نماینده آموزش و پرورش مسئول حسن اجرای فعالیت های آموزشی، پرورشی و اداری مدرسه است و نقش مهمی در موفقیت مدرسه دارد. در یک دهه گذشته، توجه به کیفیت مدیریت مدرسه در صدر موضوعات نظام آموزشی قرار گرفته است. با توجه به این موضوع، این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل سهم مدیران مدارس بر عملکرد نظام آموزشی از بعد پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره دوم متوسطه در شهر تهران انجام شد. روش: به منظور درک تجربه زیسته مدیران مدارس، این پژوهش به رویکرد کیفی و با روش پدیدارنگاری انجام شد. داده ها به روش مثلث سازی و با مصاحبه نیمه ساختاریافته، مشاهده و تحلیل اسناد گردآوری شدند. شرکت کنندگان در مصاحبه، 20 نفر از مدیران مدارس، 26 نفر از معلمان و 7 نفر از متخصصان مدیریت آموزشی بودند که به روش نمونه-گیری هدفمند انتخاب شدند. فضای فیزیکی آموزشی 7 مدرسه و تعاملات مدیر نیز مشاهده شد. در تحلیل اسناد، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (1390) و آیین نامه اجرایی مدارس (1379) بررسی شد. داده ها به روش تحلیل محتوای کیفی بررسی شدند. یافته ها: یافته های پژوهش در 3 تم «تعریف مدیر مدرسه»، «فعالیت های اداری و آموزشی»، «ضرورت سطوح مدیریت» دسته بندی شدند و تاثیر عملکرد مدیر بر موفقیت نظام آموزشی (پیشرفت تحصیلی دانش آموزان) تحلیل و بررسی شد. در نهایت «سازوکارهای بهبود و توسعه عملکرد مدیران مدارس» پیشنهاد شد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش مدیران مدارس ما از آن جایی که عاملیت و تصمیم گیرنده نیستند و به فعالیت های روزمره مدرسه می پردازند. لذا پیشنهاد می شود "آموزش و تربیت مدیران مدرسه"، "بازتعریف وظایف مدیران"، "بازنگری در برنامه های آموزش و پرورش" و "ابهام زدایی از نقش مدیران مدارس" در خور توجه قرار گیرد و "انتخاب مدیران مدارس بر اساس شایسته سالاری" انجام شود.
Purpose: The principal of the school, as the representative of education, is responsible for the good implementation of educational, educational and administrative activities of the school and plays an important role in the school's success. Considering this issue, this research was conducted with the aim of investigating and analyzing the contribution of school principals on the performance of the educational system from the perspective of the academic progress of the students of second secondary girls public schools in Tehran. Method: In order to understand the lived experience of school principals, this research was conducted with a qualitative approach and phenomenological method. Data were collected by triangulation method and semi-structured interview, observation and document analysis. Findings: The findings of the research were categorized into 3 themes: "Definition of school principal", "Administrative and educational activities", "The necessity of management levels". And the effect of the manager's performance on the success of the educational system (students' academic progress) was analyzed and investigated. Finally, "mechanisms for improving and developing the performance of school principals" were suggested. Conclusion: The findings of the research show that the principals of our schools are not agents and decision makers, and they pay with the daily activities of the school. Therefore, it is suggested that "education and training of school principals", "redefinition of duties of principals", "revision of education programs" and "disambiguation of the role of school principals" should be given attention and "choice of school principals based on meritocracy" should be done.
اسماعیلی، سعیده. (1395). شناسایی الگوی رؤسای دانشکده¬های دولتی شهر تهران، پایان نامه چاپ نشده کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران.
اشرفی، سکینه. زین آبادی، حسن رضا. (1396). وظایف مدیران مدارس در جهت تقویت و توسعه کامیابی شغلی معلمان: پژوهش ترکیبی، دوفصلنامه علمی پژوهشی مدیریت مدرسه، 5(1): 195-215.
اکبری، لیلا. (1393). شناسایی سبک مدیریت ایرانی در مدیران ابتدایی، پایان¬نامه چاپ نشده کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران.
انتصارفومنی، غلامحسین. (1394). رابطه انگیزش شغلی، دلبستگی شغلی و تعهد سازمانی معلمان با بهره وری مدیران در سازمان آموزش و پرورش استان زنجان، مدیریت بهره¬وری، 8(32): 171-190.
بنی اسد، شهین. حسین قلی زاده، رضوان. امین خندقی، مسعود. (1396). از اثربخشی تا تعالی: گسست نظریه، تحقیق و عمل در برنامه تعالی مدیریت مدرسه، پژوهش¬نامه مبانی تعلیم و تربیت، 7(2): 124-128.
پاهنگ، نظام الدین. مهدیون، روح اله. یاریقلی، بهبود. (1396). بررسی کیفیت مدارس و شناسایی عوامل موثر بر آن: پژوهش ترکیبی، دوفصلنامه علمی پژوهشی مدیریت مدرسه، 5(1): 173-193.
حاجی پورعبایی، نجمه. ابوالقاسمی، محمود. (1397). بررسی و مقایسه مدیریت مدارس متوسطه کرمان بر اساس الگوهای مدیریتی تونی¬بوش، دوفصلنامه علمی پژوهشی مدیریت مدرسه، 6(1): 62-81.
دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش. (1379). آیین¬نامه اجرایی مدارس. انتشارات مدرسه.
زین¬آبادی، حسن¬رضا. عبدالحسینی، بیتا. (1396). مدرسه موفق، مدیر موفق؛ مطالعه تطبیقی یافته¬های پروژه بین¬المللی مدیر مدرسه موفق (ISSPP)، فصلنامه نوآوری¬های آموزشی، 16(61): 21-42.
سبزیان¬پور، زهره. اسلام¬پناه، مریم. (1398). بازگشت به مدیریت: طراحی و تبیین الگوی نوین صلاحیت-های مدیران آموزشی با روش تحلیل مضمون، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت مدرسه، 7(1): 1-23.
سرچهانی، زهرا. زارع، رحیم. قنبری، سیروس. قلتاش، عباس. (1397). آسیب¬شناسی نظام ارزیابی عملکرد مدیران مدارس: یافته¬های یک پژوهش کیفی، دوفصلنامه علمی پژوهشی مدیریت مدرسه، 6(2): 264-284.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. ( آذرماه، 1390). شورای عالی انقلاب فرهنگی.
ضیاءنژادشیرازی، آسیه. قلتاش، عباس. (1397). بررسی نقش تغییرات محتوایی برنامه درسی بر عملکرد دانش¬آموزان کلاس چهارم ابتدایی در آزمون¬های بین¬المللی تیمز، فصلنامه علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 9(4): 127-146.
عبداللهی، حسین. (1392). ویژگی¬های عمومی و حرفه¬ای مدیران مدارس متوسطه ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی تعلیم و تربیت، 30(118): 115-93.
عدلی، فریبا. (1396). مطالعه فرایند انتخاب و انتصاب مدیران مدارس در کشورهای منتخب؛ محور کنفرانس: مدیریت و برنامه¬ریزی آموزشی، اولین کنفرانس بین¬المللی آموزش و پرورش تطبیقی، 1-13.
عدلی، فریبا. مطلبی¬ورکانی، ابوطالب. (1397). درک مدیران مدارس از ماهیت و کارکرد تخصصی و حرفه¬ای خود، دو فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت مدرسه، 6(2): 1-20.
فرامرزنسب، رضا. احمدی، زهرا. رحیمی، کاظم. احمدی، مهناز. (1396). ويژگي¬هاي مديران آموزشي مدارس جهت ارتقاء و كارآمدي سطح آموزش، فصلنامه پژوهش¬های جدید در مدیریت و حسابداری، 4(1): 157-171.
لطیفی، فریبا. (1387). مدل نقش¬های دوازده¬گانه مدیریت در ایران، مجله علمی پژوهشی شریف، 24(43): 125-135.
مرد، سیدمحمد. زین¬آبادی، حسن¬رضا. آراسته، حیدررضا. (1396). نشانگرهای یک رهبر آموزشی موفق؛ یافته¬های یک مطالعه پدیدارشناسانه، دوفصلنامه علمی پژوهشی مدیریت مدرسه، 5(2): 109-128.
میرکمالی، سیدمحمد. (1393). رهبری و مدیریت آموزشی، تهران: یسطرون.
وایلز، کیمبل. (1382). مدیریت و رهبری آموزشی، مترجم: محمدعلی طوسی، تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه¬ریزی. چاپ دوازدهم.
هوشیار، فاطمه. شیربگی، ناصر. (1396). ارزیابی عملکرد مدیران مدرسه¬ها از دیدگاه معلمان بر اساس رویکرد کارت امتیازی متوازن (BSC) مطالعه موردی (مدرسه¬های شهر مریوان)، فصلنامه علمی نوآوری¬های مدیریت آموزشی، 12(2): 67-86.
هوی، وین¬کی. میسکل، سیسل¬جی. (1395). مدیریت آموزشی؛ تئوری، تحقیق و عمل، مترجمان: حسین عباسیان و مریم ساسانیان، تهران: آراد کتاب.
Agasisti, T., Bowers, J, A., & Soncin, M. (2018). School principals’ leadership styles and students’ achievement: Empirical results from a three-step latent class analysis. Educational Management Administration & Leadership, 6(47): 1-27.
Ali, A, I., & Abdalla, S, M. (2017). Educational management, educational administration and educational: Leadership: Definitions and general concepts. SAS Journal of Medicine (SASJM), 3(12): 326-329.
Amanchukwu, N, R., Stanley, J, G., & Ololube, P, N. (2015). A review of leadership theories, principles and styles and their relevance to educational management. Management, 5(1): 6-14.
Bayarystanova, E., Arenova, A., & Nurmuhametova, R. (2014). Education system management and professional competence of managers. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 140(2014): 427– 431.
Chua, L, C., Mosha, J, H. (2015). Managing school internal mechanisms for performance improvement in secondary education: Case of six secondary schools in eastern zone in Tanzania. SAGE Open October-December, 5(4): 1–9.
Cotton, K. (2003). Principals and student achievement: What the research says. Alexandria, VA: Association for supervision and curriculum development.
Cruickshank, V. (2017). The Influence of School Leadership on Student
Outcomes. Open Journal of Social Sciences, 5(9): 115-123.
Leithwood, K., Harris, A., & Hopkins, D. (2008). Seven strong claims
about successful school leadership. School Leadership and Management,
28(1): 27-42.
Malera, A., & Ozola, A. (2019). Role of school perincipals in high achievement of students. Rural Environment Education Personality, 3(12): 86-93.
Minaya, V., & Agasisti, T. (2019). Evaluating the stability of school performance
estimates over time. Fiscal Studies, 3(40): 401–425.
Oluwadare, A. (2011). Principals competency needs for effective schools administration in Nigeria. Journal of Education and Practice, 2(4): 15-24.