تحلیل بهره‌وری صنایع تبدیلی برنج استان گیلان با روش تابع تولید و تحلیل پوششی داده ها
محورهای موضوعی : اقتصاد مالیشراره کاووسی 1 , مصطفی ابراهیم پور ازبری 2 , مهدی خیاطی 3
1 - مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد اقتصاد
2 - دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبایی،گروه مدیر
3 - مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد توسعه روستایی
کلید واژه: بهره‌وری کل عوامل تولید, نمونه‌گیری طبقه‌ای, تابع تولید, تحلیل پوششی داده ها. طبقه بندی JEL: E23, E27, L11, C2, C21,
چکیده مقاله :
وجود حجم بالای ضایعات در صنایع تبدیلی برنج استان گیلان، سالانه خسارات هنگفتی به اقتصاد برنجکاران وارد کرده و بیانگر پایین بودن بهره وری عوامل به کار گرفته شده در فرآیند تبدیل شلتوک به برنج سفید است. لذا هر گونه تحول در راستای استفاده کارا و اثربخش از نهاده‌ها در گرو سنجش بهره‌وری کل نظام تولیدی و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر آن است. این پژوهش از نوع پیمایشی بوده و هدف کلی آن اندازه‌گیری بهره‌وری و بررسی عوامل موثر بر آن در صنایع تبدیلی برنج استان گیلان است. داده‌های مورد نیاز را به وسیله پرسشنامه از یک نمونه 130 واحدی از کارخانجات برنجکوبی گردآوری کرده که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای برآورد کرده ایم.برای اندازه¬گیری و تعیین عوامل موثر بر بهره¬وری از روش تابع تولید و برای رتبه¬بندی از روش تحلیل پوششی داده¬ها استفاده کرده¬ایم. نتایج نشان می دهد که ارتفاع شلتوک در بستر خشک‌کن، شکاف فناوری و شکاف تولید بالفعل از تولید بالقوه دارای تاثیر منفی و شدت سرمایه،تعداد روزهای کاری، استفاده از ارقام بومی و سهم شلتوک خریداری شده توسط کارخانه از کل شلتوک مصرفی تاثیری مثبت بر بهره‌وری بنگاه های مورد بررسی دارد.
High rates of wastes in rice Conversion Industries at Gilan Province Resulting huge losses to the economy of the farmers and reveals low productivity of factors are used in processing paddy to white rice. so Any change in efficient and effective use of inputs Depends on measuring total production system productivity and to identify factors affecting it. The main goal of this research is measurement of productivity and evaluate of factors affecting on it in Gilan province rice conversion industries. a survey was conducted and the required data were collected by questionnarie 130 samples determined through stratified sampling method. We have used Production Function to measure productivity and evaluate of factors affecting and for ranking of factories Data Envelopment Analysis method have been used. results showed that length of paddy on the surface of dryer machine, Technology gap and gap between actual and potential production have negative effect and factors such as capital intensive, using native varieties, education of factory manager and ratio of paddy purchased by factory to total consumed paddy have positive effect on TFP
1. امامی میبدی، علی. (1384). اصول اندازه گیری کارایی و بهره وری. موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی. چاپ سوم،تهران.
2. پیمان، سید حسین. (1379). بررسی عوامل شکستگی دانه در فرایند پوست کنی شلتوک.پایان نامه دوره دکتری.دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس،تهران.
3. پیمان، سید حسین. (1383). اصلاح و نوسازی صنعت شالیکوبی کشور. دفتر صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی استان گیلان، رشت.
4. تجددی طلب، کبری. (1384). بهینه کردن شرایط خشکاندن ارقام مختلف شلتوک برنج. مؤسسه تحقیقات برنج استان گیلان، رشت.
5. دال، جان. پی. و فرانک اورازم. (1366).اقتصاد تولید. ترجمه محمدرضا ارسلان‌بد. مرکز نشر دانشگاهی،تهران.
6. سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان.(1386).سالنامه آماری، رشت.
7. سرایی، حسن. (1382). مقدمه ای بر نمونه گیری در تحقیق. انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی. چاپ اول، تهران.
8. صبوری، صمد. (1382). تأثیر روش های مختلف خشک کردن شالی و شلتوک به روش سنتی بر خصوصیات تبدیل برنج. مؤسسه تحقیقات برنج استان گیلان، رشت.
9. علامه، علیرضا. (1383). بررسی تاریخ ها ی مختلف خشک کردن شلتوک بر درصد برنج سالم. مؤسسه تحقیقات برنج استان گیلان، رشت.
10. مهرگان، محمدرضا. (1383). مدل های کمی در ارزیابی عملکرد سازمانها. انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران. چاپ اول، تهران.
11. نوری، تهران.کیومرث. (1384). تجزیه و تحلیل اثرات اخلال های بازار برنج بر عرضه و تقاضا و واردات آن. پنجمین کنفرانس دو سالانه اقتصاد کشاورزی ایران،
12. Bowlin, William. Measuring Performance: An Introduction to Data EnvelopmentAnalysis(DEA). Department of Accounting, University of Northern Iowa, Cedar Falls, Ia. 50614-0127.
13. .Seiford, L.M. A Bibliography Of Data Envelopment Analysis,Technical Report.Department Of Industrial Engineering and Operation Research .