ارزیابی کمی و کیفی کاربری اراضی شهری با تاکید بر پایداری کاربری مسکونی نمونه موردی: شهر دهگلان در استان کردستان
محورهای موضوعی : آمایش محیطعیسی ابراهیم زاده 1 , جمیل قادرمزی 2
1 - (استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان)
2 - (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه یزد)
کلید واژه: کاربری اراضی شهری, ارزیابی کمی و کیفی, پایداری کاربری مسکونی, دهگلان,
چکیده مقاله :
اصولاً برنامه ریزی کاربری اراضی، هسته اصلی برنامه ریزی شهری می باشد و ارزیابی و سامان دهی فضایی- مکانی کاربری ها و عملکرد های شهری، یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین محور های توسعه پایدار شهری می باشد. به طور ویژه پایداری کاربری مسکونی به عنوان مهم ترین کاربری شهری، نقشی اساسی را در توسعه پایدار شهری ایفا می نماید. در این پژوهش با هدف ارزیابی کمی و کیفی کاربری اراضی شهری و با تاکید بر پایداری و تقویت کاربری مسکونی، شهر دهگلان مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و بر این اساس ابتدا به ارزیابی کمی و کیفی کاربری های شهر دهگلان پرداخته و سپس به طور خاص به ارزیابی کمی شاخص های کاربری مسکونی با بهره گیری از طرح تفصیلی شهر و مطلاعات میدانی نگارندگان، اقدام شد. جهت ارزیابی کیفی و بررسی سازگاری کاربری مسکونی با سایر کاربری ها از نرم فزارARC GIS و از مدل Distance استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها بیانگر آن است که کمبود سرانه در اکثر کاربری ها وجود دارد و به ویزه کاربری مسکونی با کمبود 15.1 متر مربع مواجه می باشد. محلات مسکونی شهر از لحاظ چگونگی استقرار کاربری ها تفاوت چشم گیری را نشان می دهند. به طوری که در اکثر محلات مسکونی به علت وجود کاربری ناسازگار یا به علت عدم وجود کاربری هایی که کاربری مسکونی به آن وابسته می باشد، عدم سازگاری کاربری مسکونی مشاهده می گردد.
Land use planning is at outmost importance in urban planning. Monitoring and spatial organizing of local and functions of cities is an important factor in resistant development. The resistance of residential functions for urban development is important as well. Therefore, this study tends to survey the quantities and qualitativenature of land use of Dehgolan city development process. This study aimed to assess the quality and quantity of urban land use with an emphasis on sustainability and strengthening residential users in Dehgolan. Methods of investigation include analytical - applied method which incompasses the use of qualitative and quantitative assessment of Dehgolan city land use; process across which quantitative assessment criteria for residential users were deployed by making use of rigid planing and authors' field observations to provide triangulating suport. In this study, in order to evaluate the quality and consistency of residential users of the software with other users’ and in order to probe qualitative land use consistency for residential purposes an evaluation of ARC GIS and Distance model were applied. The results showed the lack of age of personal share for most users; primarily residential users that was observed to be about 15.11 square meters. Residential neighborhoods possess the so much differnce for the uses adjacency. Therefore, in most residential sites due to the inconsistency in use or lack of residential users dedicated to it
10.حسین زاده دلیر، ک (1380): برنامه ریزی ناحیه ای . انتشارات منشی، چاپ اول، تهران.
11.حسینی، ع (1371). مجموعه مقالات انسانی و اجتماعی، استانداردهای حداقل سرانه کاربری اراضی در طرحهای شهری ایران، شیراز.
12.خادمی, س, قلعه نویی, م, مسعود, م. (1393). ارزیابی پایداری کاربری زمین شهری با تأکید بر حفاظت از آثار تاریخی (نمونه موردی شهر شوش).آمایشمحیط (27)7.21-36
13.خمر، غ ؛ سرگلزایی، ص(1391): ارزیابی سازگاری کاربری اراضی بافت قدیمی شهر زابل با استفاده از GIS، فصلنامه برنامه ریزی فضایی، سال دوم، شماره 3، دانشگاه اصفهان. 35-50
14.رضویان، م (1381): برنامه ریزی کاربری اراضی شهری. انتشارات منشی، چاپ اول، تهران.
15.زمردیان ، م (1370): اصول و مبانی عمران ناحیه ای. انتشارات کتابستان، مشهد.
16. زیاری، ک (1381): برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه یزد.
17.سعیدنیا، ا (1383): کاربری زمین شهری، کتاب سبز راهنمای شهرداری ها، جلد دوم، چاپ سوم، انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاریهای کشور، تهران.
18.سیف الدینی، ف (1381): فرهنگ واژگان برنامه ریزی شهری و منطقه ای، انتشارات دانشگاه شیراز.
19.شکویی، ح (1385): دیدگاههای نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت.
20.شیعه، ا (1385)، مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری، چاپ هفدهم، انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.
21.ضرابی، ا، محمدی ج ، عبدالهی ع(1388)، بررسی و ارزیابی کاربری اراضی مناطق چهارده گانه شهر اصفهان با استفاده از روش مقایسه ای و مدل LQ با استفاده از نرم افزار GIS، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 13، تهران.173-194
22.فرهودی، ر، سیف الدینی ف، زنگنه م(1385). شهر خواف الگویی جهت ارزیابی و تحلیل کاربردی اراضی، فصلنامه جغرافیا و توسعه ، سال چهارم، شماره 8، دانشگاه سیستان و بلوچستان، 107-124
23.فرید، ی (1375): جغرافیا و شهرشناسی، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تبریز.
25.مرصوصی، ن؛ پیروی ع ، (1387): تحلیل کاربری اراضی شهری با رویکرد توسعه پایدار، فصلنامه جغرافیا، شماره 17، تهران. 79
26. مهدی زاده، ج و پیرزاده نهوجی ح، (1385). برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری (تجربیات اخیر جهانی و جایگاه آن در ایران) انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی.
27.مهندسین مشاور پارس ویستا(1381): سرانه کاربریهای خدمات شهری، انتشارات سازمان شهرداری های کشور، تهران.
28.مهندسین مشاور دیارگاه شهر(1391): طرح تفصیلی شهر دهگلان، استان کردستان.
29. هاروی، د (1379): عدالت اجتماعی و شهر، فرخ حسامیان و دیگران، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری،چاپ اول تهران.
30.یغفوری, ح, کاشفی دوست, د, قادرمرزی, ج. (1393). تحلیلی بر الگوی پراکنش و توزیع مراکز درمانی و مکان یابی بهینه درمانگاه های جدید (نمونه موردی: شهر پیرانشهر). آمایش محیط(25)7. 148-129
_||_