ارائه الگوی تابآوری اجتماعی در محلات قدیمی شهری (مطالعه موردی: محله اوین)
محورهای موضوعی : آمایش محیط
منصوره سادات مظلوم
1
(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
آزیتا رجبی
2
(دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
کلید واژه: تهران, تابآوری اجتماعی, محلات قدیمی, محله اوین,
چکیده مقاله :
مخاطرات طبیعی و انسانی از مهم‌ترین مشکلات محلات قدیمی شهرها می باشند که در صورت نبود آگاهی و آمادگی و مشارکت اجتماعی بین ساکنین محلات خسارات زیادی به دنبال دارد. ازاین‌رو با توجه به وجود مسائل ناشی از بروز وقایع، توجه به تاب آوری اجتماعی در این محلات تأکید می شود. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص های تاب آوری اجتماعی در پی ارائه الگو از تاب آوری اجتماعی برای محلات قدیمی (محله اوین به‌عنوان محله مورد مطالعه) است. روش پژوهش تحقیقی و استفاده از اسناد کتابخانه ای و داده های میدانی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل ساکنین محله (به تعداد 150 نفر) و گروه خبرگان (15 نفر به روش گلوله برفی) می باشند. داده های پژوهش پس از جمع‌آوری پرسشنامه، با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه anova و آزمون تعقیبی شفه و مدل PLS تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. نتایج یافته ها بیانگر این است که محله اوین در بین شاخص های مورد بررسی، به ترتیب از شاخص اقتصادی (04/3)، کالبدی- نهادی (89/2)، زیستمحیطی (88/2) و در نهایت سرمایه اجتماعی (84/2) برخوردار است. نتایج حاصل از تحلیل عاملی و استنباطی گویای مطلوب بودن تمامی شاخص های تاب آوری اجتماعی در محله می‌باشد. نتایج تحلیل‌های مدل معادلات ساختاری نیز نشان داد که شاخص سرمایه اجتماعی (مشارکت) و در میان زیرشاخص های این شاخص خودانگیختگی به عنوان مهم‌ترین شاخص می تواند در الگو تاب آوری اجتماعی محلات قدیمی و به‌ویژه محله اوین مؤثر باشد. با بررسی اوزان سایر شاخص ها به ترتیب شاخص اقتصادی، کالبدی- نهادی و زیست محیطی در مراتب بعدی در ترسیم الگوی تاب آوری اجتماعی محله اوین اثرگذار هستند.
Natural and human hazards pose significant challenges in the historic districts of cities, where a lack of awareness, preparation, and social participation among residents can lead to substantial damage. Recognizing the issues arising from such events, attention to social resilience becomes imperative in these areas. Consequently, this research endeavors to explore the indicators of social resilience, aiming to formulate a model specifically tailored for old neighborhoods, with a focus on the Evin neighborhood. The research methodology involves a comprehensive study utilizing both library documents and field data. The statistical population comprises 150 residents of the neighborhood, along with a group of 15 experts selected through the snowball method. Data collected through questionnaires were subjected to analysis using one-way analysis of variance (ANOVA), Shefes post hoc test, and partial least squares (PLS) model. The findings reveal that Evin neighborhood exhibits positive outcomes across various indicators, with an economic index of 304, a physical index of 2.89, an environmental index of 2.88, and a social capital index of 2.84. Factorial and inferential analyses further confirm the favorable status of all social resilience indicators in the neighborhood. Structural equation model analyses highlight the significance of the social capital index, particularly the sub-index of participation and spontaneity, as crucial factors in the social resilience model for old neighborhoods, especially within Evin. Examining other indicators, such as economic, physical-institutional, and environmental factors, indicates their respective contributions to shaping the social resilience model of Evin neighborhood. In conclusion, this research underscores the importance of understanding and enhancing social resilience in Tehran's old neighborhoods, with a specific focus on the Evin neighborhood.
_||_