بررسی و تبیین وضعیت تاب‌آوری ابنیه بافت فرسوده شهر مرند با استفاده از GIS
محورهای موضوعی : آمایش محیطابراهیم تقوی 1 , رسول صمد زاده 2 , محمدتقی معصومی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل ایران
3 - استادیار گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل ایران
کلید واژه: ریسک, زلزله, آسیب پذیری, مرند, سکونت‌گاه‌های انسانی,
چکیده مقاله :
قرارگیری اکثر شهرها در حریم گسل های فعال، باعث افزایش آسیب پذیری ابنیه شهری در مقابل زلزله شده است. شهر مرند در پهنه‌بندی زلزله، در حریم 15 کیلومتری خط گسل فعال آذربایجان قرار گرفته است. وجود بافت‌های حاشیه ای و فرسوده، باعث آسیب مضاعف این بافت ها در برابر زلزله خواهد شد. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل ریسک زلزله در سکونتگاه های انسانی شهر مرند با روش شناسی توصیفی _ تحلیلی پرداخته است. جامعه آماری این تحقیق بافت های فرسوده شهر مرند می باشد. برای ارزیابی ریسک زلزله در منطقه مورد مطالعه، ابتدا مدل ارزیابی و ریسک زلزله در بافت فرسوده شهر مرند، ارائه گردیده و سپس با وزن دهی به شاخص‌ها با استفاده از نظر متخصصان علوم شهری و پردازش اطلاعات در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، از طریق مدل همپوشانی وزن دار، نقشه پهنه بندی آسیب‌پذیری بافت فرسوده شهر مرند استخراج گردید. از شاخص های کیفیت بنا، قدمت بنا، نوع سازه، فاصله از معابر، نوع نما، تراکم ساختمانی و تراکم جمعیتی برای ارزیابی میزان آسیب پذیری بافت فرسوده استفاده شده است. بر اساس نقشه های مستخرج از مدل همپوشانی وزن دار، 40 درصد از مساحت بافت فرسوده شهر مرند با مساحت 372958 متر مربع (2/37 هکتار) در معرض آسیب پذیری خیلی بالا و بالا در برابر زلزله قرار گرفته اند.
The location of most of the cities in the boundaries of active faults has increased the vulnerability of urban buildings to earthquakes. The city of Marand is located within 15 kilometers of the active fault line of Azerbaijan in earthquake zoning. The presence of marginal and worn-out tissues will cause double damage to these tissues against earthquakes. The present research has investigated and analyzed the earthquake risk in the human settlements of Marand using a descriptive-analytical methodology. The statistical population of this research is the worn-out tissues of Marand. In order to assess the earthquake risk in the study area, first the earthquake risk assessment model was presented in the worn-out context of Marand, and then by weighting the indicators using the opinion of urban science experts and information processing in the geographical information system environment, through the model weighted overlap, vulnerability zoning map of worn out fabric of Marand was extracted. Building quality indicators, building age, structure type, distance from roads, facade type, building density, and population density have been used to evaluate the vulnerability of worn-out fabric. According to the maps derived from the weighted overlay model, 40% of the worn-out fabric area of Marand with an area of 372,958 square meters (37.2 hectares) is exposed to very high and high vulnerability to earthquakes.
_||_