تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری در محلات شهر میبد
محورهای موضوعی : آمایش محیط
1 - استادیار گروه جغرافیا دانشگاه میبد، میبد، ایران
کلید واژه: تحلیل فضایی, خدمات شهری, میبد, محیط شهری,
چکیده مقاله :
يکي از اصول توسعه پايدار شهري، دستيابي عادلانه شهروندان به خدمات شهري است و اين مهم زماني محقق مي شود که اراضي و منابع مختلف شهري، به طور برابر ميان واحدهاي فضايي و اجتماعي شهر تخصيص يابد؛ موضوعي که تاکنون در اغلب شهرهاي ما عينيت بيروني نداشته و از اين رو توزيع نامتناسب خدمات در سطح نواحي شهرها يکي از نمادهاي بارز ناپايداري شهري قلمداد مي شود. هدف اين پژوهش، بررسي و تحليل وضع موجود توزيع فضايي کاربري هاي اساسي خدمات شهري در محلات شهر میبد بر اساس جمعيت، مساحت و سرانه کاربري هاي مذکور مي باشد. روش تحقيق حاضر از نوع توصيفي - تحليلي است که از خدمات عمومي محلات شهر میبد صورت پذيرفته است. اطلاعات مورد نياز از منابع کتابخانه اي جمع آوري شده است. نتايج پژوهش نشان مي دهد که، خدمات عمومي به طور عادلانه در بين نواحي شهر توزيع نشده و لازم است در مديريت شهري به مقوله عدالت فضايي در توزيع خدمات شهري، مولفه جمعيت و نيازهاي آن مورد توجه قرار داد.
One of the key principles of sustainable urban development is ensuring fair access to urban services for all citizens. This goal is achieved when urban lands and resources are equitably allocated among the spatial and social units of a city. However, in many of our cities, this principle has not yet been realized, and the unequal distribution of services across city districts remains a clear indicator of urban instability. This study aimed to investigate and analyze the current state of the spatial distribution of essential urban services in the neighborhoods of Meybod, considering population, area, and per capita usage of these services. The research adopted a descriptive-analytical approach and focused on public services in the neighborhoods of Meybod. Data were collected from library sources. The findings revealed that public services are not equitably distributed among the city’s areas. These results highlight the need to incorporate spatial justice into urban service distribution and emphasize the importance of addressing population dynamics and needs in urban management.
1- احدنژادروشتی،م.، تیموری،ا.، واعظ لیواری م.، طهماسبی مقدم ح.1400.تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی کیفیت مسکن درمحلات بافت میانی شهر زنجان.نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی.۶۳: 39-58.
2- اسدی،ا.،کلاته میمری،ر.1401.تحلیلی بر توزیع فضایی خدمات شهری با محوریت عدالت اجتماعی و تأکید بر رضایت شهروندان(مورد مطالعه: منطقه 11 مشهد). نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی . 64: 163–179.
3- اسماعيل زاده،م. و فرهودی،ر.1400.شناسايي و تحليل تغييرات كاربري زمين با تأكيد بر كـاربري مسـكوني واداري منطقـه6تهـران.فصـل نامة جغرافيـايي سرزمين. 31: 97-105
4- امین صالحی،ف.1387.ارتقای کیفیت محیط سکونت در مجتمع¬های بلند مرتبه و ارائه¬ راهکارهای مناسب-نمونه مطالعاتی:شهرک اکباتان.پایان نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی شهری. دانشگاه تربیت مدرس. 176.
5- آزادي،م.1395.برنامه ريزي شهرهاي سالم دراسفراين. پايان نامه كارشناسي ارشدجغرافيا وبرنامه ريزي شهري. دانشگاه يزد.168.
6- پوراحمد،ا.، فرهودي ر.، حبيبي، ك.1390.بررسي نقش كيفيت محيط سكونتي در مهاجرت-هاي درو ن شهري (مطالعه موردي: بافت قديم خرم آباد). پژوهش¬هاي جغرافياي انساني.75: 36-17.
7- تاجبخش،ک.1386.آرمان شهر، فضا، هویت و قدرت در اندیشه اجتماعی معاصر.افشین خاکباز.نشر نی.تهران.116.
8- توفیق،ف.1370.مجموعه مباحث و روش¬های شهرسازی.وزارت مسکن و شهرسازی.مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. چاپ دوم.تهران.158.
9- جاجرمی،ک.،کلته،ا.1385.سنجش وضعیت شاخص¬های کیفیت زندگی در شهر از نظر شهروندان،مطالعه موردی:گنبد قابوس.مجله جغرافیا و توسعه: 6-18.
10- حسين زاده،ه.1396.برنامه ريزي توسعه فضايي شهرستان كاشمر.پايان نامه ارشد جغرافيا و برنامه ريزي شهري. دانشگاه يزد.172.
11- حيدري،ج.1395.تحليل توزيع فضايي کاربري‌هاي خدمات عمومي شهري در نواحي شهر بوشهر. نشریه جغرافيا و توسعه ناحيه اي. 2: 129 -153.
12- درودی،ا. زندمقدم،م.، کرکه آبادی،ز.1402.طراحی منظر شهری پایدار مبتنی بر مشارکت مردمی در مدیریت نوین کلان‌شهرها (نمونه موردی: پهنه رودکی واقع در منطقه یازده شهر تهران). فصلنامه آمایش محیط.62(16)107-124.
13- دهقان،م.1380.بررسی شاخص¬های کمی و کیفی مسکن در شهر یزد و برنامه¬ریزی آتی آن، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه یزد.158.
14- رفیعیان،م.امین صالحی،ف.تقوایی،ع.1389.سنجش كيفيت محيط سكونت در شهرك اكباتان تهران.فصلنامه برنامه¬ریزی و آمایش فضا.4: 63-86.
15- رفيعيان،م.عسگري زاده،ز.عسگري زاده،م.1389.ارزيابي ميزان كيفيت مجتمع¬هاي سكونتي با تأكيد بر رويكرد رضايت مندي در محله نواب.فصلنامه مدرس علوم انساني. 1: 197-212.
16- زیاری،ک.زرافشان،ع.1385.بررسی تغییرات کمی و کیفی مسکن در شهر مراغه و پیش‌بینی مسکن مورد نیاز تا سال 1402.مجله جغرافیا و توسعه: 105-85.
17- سرایی،م.علیزاده شورکی،ی.1394.ارزیابی سطح توسعه پایدار در محله‌های باغ شهر تاریخی میبد، نشریه پژوهش‌های جغرافیای انسانی .3 : 451-462.
18- ضیاء توانا،م.قادرمزی،ح.1388.تغییرات کاربری اراضی در فرایند خزش شهری-روستاهای نایسر و حسن آباد سنندج، نشریه پژوهش¬های جغرافیای انسانی.68: 135-119.
19- عبودی،ا.1389.بررسی اثرات گسترش افقی شهر سقز بر ساختار عمکلرد روستاهای پیرامونی، پایان نامه کارشناسی ارشد.دانشگاه تهران.138.
20- علي محمدي،ع.الماس پور،ف.1381.كاربرد سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی براي تجزيه وتحليل شبكه، توزيع فضايي ومكان يابي داروخانه‌ها(مطالعه موردی: منطقه6 تهران). فصلنامه تحقيقات جغرافيايي.4: 50-62.
21- لاله پور،م. اسمعیل پور،م. سرور،ه.1403.ارزیابی پتانسیل محلات شهری جهت توسعه درونی با استفاده ازمدل فازی (نمونه موردی: شهر بناب).فصلنامه آمایش محیط. 65(17)45-70.
22- متولی،ص.1403.سنجش کالبدی فضاهای عمومی به منظور افزایش امنیت شهری درراستای محیط زیست پایدار با رویکرد CPTED مطالعه موردی: محلات نوساز و ناکارآمد شهر ساری. فصلنامه آمایش محیط.65(17)117-138.
23- محمدی، ع.هاشمی معصوم آباد،ر. محمدی،چ.1400.تحلیل فضایی توزیع و دسترسی به خدمات شهری در سطح محلات شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعه موردی: کاربری‌های تجاری شهر اردبیل).تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی: 99–117.
24- Abdul Mohit M., Ibrahim M., Razidah Rashid Y,2010. Assessment of residential satisfaction in newly designed public low-cost housing in Kuala Lumpur, Malaysia”; J. Habitat International, 34: 18-27.
25- Galster G., W.Hesser G, 1981. Residential satisfaction: Compositional and contextual correlates”; J. Environment and Behavior, Vol.13, 6: 735-758.
26- Campbell, A, Converse, P. E, and Rodgers, W. L, 1976. the quality of American life: Perceptions, evaluations, and satisfactions, newyork: Russell sage Foundation.
27- Jen Tu Kung., Ting Lin Li, 2008. Evaluative structure of perceived residential environment quality in high-density and mixed-use urban settings: An exploratory study on Taipei City”; J. Landscape and Urban Planning, 87: 157- 171.
28- Orselli, E., Bayrakci, E. & Kahraman S. 2017. Citizen Satisfaction with municipal services: The case of Konya municipality. Global Journal of Sociology: Current Issues. 7: 73-82.
29- Qiang Niu, Ye Wang, Yuan Xia, Hao Wu, ID and Xi Tang. 2018. Detailed Assessment of the Spatial Distribution of Urban Parks According to Day and Travel Mode Based on Web Mapping API: A Case Study of Main Parks in Wuhan" International Journal of Environmental Research and Public Health, 15:1-14.
30- Weber Ryan, Wang Shinan, Anderson Timothy. 2016. A Spatial Analysis of City-Regions: Urban Form & Service Accessibility, Journal Nordregio Working Paper, 2:1-49.