ارزیابی طرح نهضت ملی مسکن کرمانشاه و ارائه استراتژی‌های مناسب در قالب برنامه برنامه‌ریزی محله محور (مطالعه موردی: سایت دولت آباد کرمانشاه)

محورهای موضوعی : آمایش محیط

علی محمد اسلامپور ¹ , مجید شمس ^{2 *}

1 - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنلمه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی،ملایر، ایران
2 - استاد گروه جغرافیا و برنلمه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی،ملایر، ایران

تاریخ دریافت : 1402/12/18 تاریخ پذیرش : 1403/02/05 تاریخ انتشار : 1403/12/25

کلید واژه: طرح نهضت ملی مسکن, کرمانشاه, تکنیک SWOT, استراتژی های مناسب, راهبرد محافظه کارانه,

چکیده مقاله :

افزایش جمعیت کشور و عدم هماهنگی واحدهای مسکونی با جمعیت، کمبود مسکن و افزایش اجاره‌ها را در پی داشت و طرح مسکن مهر با استقبال متقاضیان همراه شد. اجرای این طرح که در برخی از استان‌ها و از جمله استان کرمانشاه بنا به دلایلی با تأخیر آغاز شد، امید اجاره نشینان را برای خانه‌دار شدن با هزینه‌های اندک بالا برد و با ساخت تعدادی از واحدها در هر سال تعداد مستأجران نیز تا حدی کاهش یافت. با این وجود پروژه‌ مسکن مهر کرمانشاه نسبت به مکان‌یابی و خدمات زیربنایی دارای ضعف‌های فراوانی هستند. از اینرو در این مقاله مطالعه‌ای به منظور ارزیابی نقاط قوت و ضعف طرح نهضت ملی مسکن کرمانشاه و ارائه استراتژی‌های مناسب در قالب برنامه برنامه‌ریزی محله محور انجام گردید. در روش تحقیق از تکنیک SWOTو مصاحبه با 30 نفر از خبرگان و فعالان حوزه صنعت ساختمان و مدیریت شهری کرمانشاه انجام شد و تلاش گردید تا نقاط قوت و ضعف و استراتژی مناسب در مسکن ملی در این شهر ارائه شود. نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای در سه بعد اجتماعی، اقتصادی و محیطی دسته‌بندی گردید و پس از رتبه‌بندی، ماتریس عوامل داخلی و خارجی تهیه شد. مجموع نمرات نقاط قوت و ضعف و مجموع امتیازات فرصت‌ها و تهدید‌ها به ترتیب2.117و 2.921به دست آمد. بر این اساس مناسب‌ترین نوع استراتژی برای طرح نهضت ملی مسکن در کرمانشاه، راهبرد محافظه کارانه (WO) شناسایی گردید که به منظور کاهش اثرات ناشی از نقاط ضعف و استفاده از فرصت‌­های موجود است.

 

چکیده انگلیسی:

The population growth in the country, the lack of coordination between housing units and population density, housing shortages, and the rise in rents led to the National Housing Movement plan being met with significant demand. This plan, which started with a delay in some provinces, including Kermanshah, raised the hopes of renters to own homes at low costs. Over time, the construction of housing units each year led to a reduction in the number of renters. However, the Kermanshah housing project suffers from significant weaknesses in site selection and infrastructure services. Therefore, this paper aims to evaluate the strengths and weaknesses of the National Housing Movement plan in Kermanshah and propose suitable strategies within the framework of neighborhood-based planning. The research method used SWOT analysis and interviews with 30 experts and professionals in the construction industry and urban management of Kermanshah. The aim was to identify strengths, weaknesses, opportunities, and threats, and to suggest appropriate strategies for national housing in this city. The strengths, weaknesses, opportunities, and threats were categorized into social, economic, and environmental dimensions. After ranking, a matrix of internal and external factors was developed. The total scores for strengths and weaknesses were 2.117 and 2.921, respectively. Based on this, the most suitable strategy for the National Housing Movement in Kermanshah was identified as the conservative strategy (WO), which aims to mitigate the effects of weaknesses and take advantage of existing opportunities.

منابع و مأخذ:


1) آروین، م.، فرجی،ا.،آژند،م.، (1399)،تأثیررضایت مندی سکونتی بر ماندگاری جمعیت در طرح‌های مسکن مهر شهر بهبهان. پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 11(41 )، 83-98.
2) جعفری، ش.، پورجوهری، ا.ح.، (1401)، واکاوی چالش‌های آتی پیشروی سیاست‌های مسکن مهر و طرح اقدام ملی مسکن (مورد مطالعه: شهرجدید پردیس)، فصلنامه چشم‌انداز شهرهای آینده. ۱۴۰۱; ۳ (۴) :۸۹-۱۰۸
3) جهانبخش، ع.، شکوهی بیدهندی،م.، (1401)، الگوی«زیستشهر»های نوین مولد، پیشران حرکت به سوی شهرسازی اسلامی، نشریه پژوهش‌های معماری اسلامی، 10(2)، 9.
4) حبیبی،د.، (1401)، سنجش شاخص‌های مؤثر بر میزان رضایتمندی ساکنین از مجتمع‌های مسکن مهر (مطالعه موردی: مسکن مهر شهر دو گنبدان)، نشریه علوم جغرافیایی، 18(39)، 93-113.
5) حجازی, س. ج.، (1393)،ارزیابی وضعیت طرح مسکن مهر از دیدگاه ساکنان (مطالعه موردی: مسکن مهر شهر ماهشهر). توسعه اجتماعی, 9(2), 239-256.
6) حسامی،ش.، صداقتی،ع.، بابازاده اسکوئی،س.، شفیع زاده،ا.، (1401)، تحلیل تعامل انسان با محیط پیرامون از بعد تأثیرات ادراک و رفتار در حس تعلق به مکان (مورد مطالعه مجتمع مسکن مهر مکریان مهاباد)، نشریه گفتمان طراحی شهری، 3(1)، 39-57.
7) حسین زاده،ض.، شکوه،س.، مهربانی گلزار،م.، (1401)، راهبردهای ارتقای سرزندگی در مجتمع‌های مسکونی مسکن مهر از طریق تحلیل تجربه زیسته ساکنان و آراء صاحبنظران، نشریه باغ نظر، 19(110)، 79-92.
8) حکمت نيا،ح.،افشاني،ع.،(1388)، حاشيه نشيني و اتکا بجرايم اجتماعي،مطالعه موردي: شهريزد، پژوهش‌هاي جغرافياي انساني، شماره ٧٢، صص : ١٥٧-١٦٦.
9) ذوالفقاری،م.، (1402)، بررسی نظرسنجی از وضعیت مسکن ملی در استان خراسان شمالی و شهر اسفراین،ششمین کنفرانس بین‌المللی ایده‌های راهبردی در معماری، عمران و شهرسازی ایران،مشهد.
10) رخشانی نسب،ح.، شیران،ح.، (1401)، ارزیابی تطبیقی میزان سنجش رضایت ساکنان از مسکن مهر (مورد مطالعه: مسکن مهر شرق و مسکن مهر غرب زاهدان)، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه کالبدی، 7(25)، 53-66.
11) رشید نهال، م.، خندان،ک.، ذبیحی، ح.، (1401)، تحلیل اثرات رضایت مندی بر تحرک مسکونی درگروه اقشار کم درآمد شهرجدید پردیس، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، 12(3)، 335-350.
12) سادات زارنجی، ف.،یزدانی،م.، (1403)، ارزیابی کیفیت مجتمع‌های مسکن مهر شهر اردبیل گامی جهت برنامه‌ریزی مطلوب طرح ملی مسکن
13) سالاری پور،ع.، غیاثوند محمدخانی،س.، شعبانی کلاچاهی،س.، (1401)، ارزیابی کیفیت زندگی ساکنین مسکن مهر (مطالعه موردی : شهر رشت)، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 13(48)، 87-102.
14) صفری شالی،ر.، (1401)، گفتمان عدالت در حوزه مسکن در برنامه‌های توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی ایران، نشریه مطالعات جامعه شناختی، 29(60)، 195-226.
15) ظهوری،ف.، شمس، م.، ملک حسینی،ع.، (1402)، انطباق پذیری راهبرد طرح نهضت ملی مسکن با نظام برنامه‌ریزی محله محور (نمونه موردی: شهر سنندج)
16) عبادی،م.، کریم زندی،م.، عابدی،ح.، علی مرادی،د.، (1402)، شناسایی و بررسی نقاط قوت و ضعف تعاونی‌های مسکن مهر به منظور بهره‌گیری در پروژه مسکن ملی ( با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی و دلفی-فازی)،دومین کنفرانس ملی تحقیقات کاربردی در علوم مدیریت و حسابداری نوین،قزوین.
17) گروسیان،ح.،حاجی بابایی،س.، (1392)،ارزیابی طرح مسکن مهر باتوجه به معیارهای توسعه پایداری شهری (مطالعه موردی طرح مسکن مهر شهر جورقان). کنفرانس بین‌المللی توسعه پایدار و عمران شهری.
18) نورایی،ه.،کهن،ف.،. (1397)،ارزیابی طرح مسکن مهر به لحاظ معیارهای کمی و کیفی مسکنِ مناسب (مطالعه موردی: مسکن مهرشهرضا). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 9(35)، 123-137.
19) Akinsulire, A. A., Idemudia, C., Okwandu, A. C., & Iwuanyanwu, O. (2024). Sustainable development in affordable housing: Policy innovations and challenges. Magna Scientia Advanced Research and Reviews, 11(2), 090-104.
20) Favilukis, J., Mabille, P., & Van Nieuwerburgh, S. (2023). Affordable housing and city welfare. The Review of Economic Studies, 90(1), 293-330.
21) Kazemi F, Abolhassani L, Rahmati EA, Sayyad-Amin P. 2018. Strategic planning for cultivation of fruit trees and shrubs in urban landscapes using the SWOT method: a case study for the city of Mashhad. Iran Land Use Policy. 70:1–9.
22) Martínez, M. A., & Gil, J. (2024). Grassroots struggles challenging housing financialization in Spain. Housing Studies, 39(6), 1516-1536.
23) Navaratnam, S., Satheeskumar, A., Zhang, G., Nguyen, K., Venkatesan, S., & Poologanathan, K. (2022). The challenges confronting the growth of sustainable prefabricated building construction in Australia: Construction industry views. Journal of Building Engineering, 48, 103935.
24) Özdemir Sarı, Ö. B., & Aksoy Khurami, E. (2023). Housing affordability trends and challenges in the Turkish case. Journal of Housing and the Built Environment, 38(1), 305-324.
25) Sajadi, J., & Parsipour, H. (2013). Investigating Housing Cite and Its Effect on Urban Development Models Case Study: Borojerd Mehr Housing. Geographical Planning of Space, 3(7), 87-101.