بررسی حقوق شهود در نطام حقوق کیفری ایران با چشم انداز به دیوان کیفری بین المللی
محورهای موضوعی : دستاوردهای نوین در حقوق عمومیامین امیریان فارسانی 1 , زینب بنی اسدی 2
1 - استادیار گروه حقوق دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی
2 - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
کلید واژه: سازو کارهای پیشگیری, حفاظت, : حقوق شهود, امنیت شهود, دیوان کیفری بین المللی, حقوق کیفری ایران,
چکیده مقاله :
شهادت به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا یا سریع ترین امکان دسترسی به ادله در نظام های حقوقی شـناخته مـی‌شـود کـه ادای آن در مراحل مختلف دادرسی نمود همکاری شهروندان و اجتماع با مجریان عدالت کیفـری در دسـت یابی به حقیقت است. بی‌شک کشف حقیقت به همان اندازه که بـزه دیـدگان و شـاکیان را بـه اجرای عدالت امیدوار می‌سازد، متهمان و بزهکاران را خشمگین و حس انتقـام جـویی را در آنان برمی‌انگیزد. و همین انتقام جویی از شهود به دلیـل ادای شـهادت توسـط مرتکبین جرایم، حمایت از شهود را ضروری می‌سازد. در این راستا، با اتخاذ شیوه های حمایتی مختلف به ویـژه تـدابیر پیشـگیرانه قبل و در جریـان دادرسی و حتی بعد از آن می‌توان از شهود حمایت نمود . شهود نیز در فرایند دادرسی دارای حقوقی هستند که می بایست در تقابل با حقوق سایر اشخاص دخیل در پرونده مد نظر قرار بگیرد. پژوهش حاضر بررسی اقدامات تدبیر شده و حقوق شاهد در نظام حقوقی ایران بـا نگـاهی مختصـر بـه رویـه دیوان کیفری بین المللی که حمایت مالی ، امنیت روانی و امنیت جسمانی شاهد از جمله ساز و کارهای تدبیر شده جهت ترغیـب شهود به همکاری با دستگاه عدالت کیفری را ذکر و در این راستا از اقداماتی مانند کتمـان هویـت شـهود، حفاظـت فیزیکـی از شهود، تکریم، تغییر شغل و محل اسکان و جبران خسارات وارده به شـاهد بهـره مـی‌برنـد. پـژوهش حاضـر بـا اسـتفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی این گونه سازوکارهای پیشگیرانه با نگاهی بر حقوق انان می‌پردازد..
Testimony is known as one of the evidences to prove a lawsuit or the fastest way to access evidences in legal systems, and its performance at different stages of proceedings is a manifestation of the cooperation of citizens and the community with the enforcement of criminal justice in finding the truth. Undoubtedly, the discovery of the truth as much as it makes the victims and the plaintiffs hope for justice, it makes the accused and the criminals angry and arouses a sense of revenge in them. And this retaliation against the witnesses due to the testimony of the perpetrators of the crimes makes it necessary to protect the witnesses. In this regard, witnesses can be supported by adopting different support methods, especially preventive measures before and during the proceedings and even after. Witnesses also have rights in the judicial process, which should be considered in comparison with the rights of other persons involved in the case. The present study examines the measures and witness rights in Iran's legal system with a brief look at the procedure of the International Criminal Court, which supports financial, mental security and physical security of the witness, including the mechanisms designed to encourage witnesses to cooperate with the criminal justice system, and in this regard, measures such as concealing the identity of the witness, physical protection from the witness, honoring, changing the job and place of residence and Compensation for the damages caused to the witness will benefit.
_|1 )آخوندی، محمود. )13٨5 .)آیین دادرسی کیفری. تهران: مجد. ج 2
2 )آخوندی، محمود. )13٨5 .)آیین دادرسی کیفری. تهران: مجد. ج 4
3 )آخوندی، محمود. )13٨5 .)آیین دادرسی کیفری. تهران: مجد. ج 5
4 )اردبیلی، محمد علی. ) 1393 .)حقوق جزای عمومی. تهران: میزان. ج 2
5 )آشوری، محمد. )13٨٨ .)آیین دادرسی کیفری. تهران: سمت. ج1
6 )آشوری، محمد. )13٨٨ .)آیین دادرسی کیفری. تهران: سمت. ج2
٧ )انصاری، ولی االله. )13٨0 .)حقوق تحقیقات جنایی. تهران: سمت. چاپ 2
٨ )باقری نژاد، زینب. )1394 .)حمایت از شهود ) در حقوق ایران ، فرانسه و اسناد بین المللی (. تهران: خرسندی
9 )بکاریا، سزار. )13٨5 .)رساله جرایم و مجازات ها. مترجم: اردبیلی، محمد علی. تهران: میزان. چاپ پنجم
10 )تدین، عباس. )1394 .)قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه. تهران: خرسندی. چاپ 2
11 )جعفری لنگرودی، محمد جعفر. )1363 .)دایره المعارف علوم قضایی. تهران: گنج دانش. جلد 1
12 )جعفری لنگرودی، محمد جعفر. )13٧2 .)دانشنامه حقوقی. تهران: موسسه امیرکبیر. جلد 5
13 )جعفری لنگرودی، محمد جعفر. )1393 .)مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش ، ج 2 .چاپ
14 )خالقی، علی. )1394 .)آیین دادرسی کیفری. تهران: شهردانش. ج 1 .چاپ 31
15 )خالقی، علی. )1395 .)نکته ها در قانون آیین دادرسی کیفری. تهران: شهر دانش. چاپ ٧
16 )دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد. )13٨٨ .)بهترین راهکارها برای حمایت از شهود در
پرونده های کیفری مربوط به جرایم سازمان یافته. تهران: روزنامه رسمی. چاپ 1
1٧ )دهخدا، علی اکبر. )13٧3 .)لغت نامه. تهران: دانشگاه تهران. جلد 9
1٨ )دیانی، عبدالرسول. )13٨٧ .)ادله اثبات دعوا در امور مدنی و کیفری. تهران: میزان
19 )رایجیان اصلی، مهرداد. )13٨4 .)بزه دیده شناسی حمایتی. تهران: دادگستر. چاپ 2
０ )زراعت، عباس و حاجی زاده، حمید. )1390 .)ادله اثبات دعوا. تهران: قانون مدار. چاپ دوم
2 )انگلیسی
1. Cassese Antonio, Paola Gaeta, John R. W. D. Jones, The Rome Statute of The
International Criminal Court: A Commentary, Volume II, Oxford University
Press, NewYork, 2002
2- Mahony Chris, The Justice Sector Afterthought: Witness Protection In Africa,
institute for security2010 2. studies, south Africa.|_