تحقیقات مقدماتی جرائم امنیتی در پرتو سیاست جنایی تقنینی کرامت مدار(مبانی-چالش¬ها)
محورهای موضوعی : دستاوردهای نوین در حقوق عمومیرضا بهرامی 1 , اکبر وروایی 2 , نادر نوروزی 3
1 - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز
2 - استاد تمام گروه جزا و جرم شناسی دانگاه علوم انتظامی امین
3 - دانشگاه آزاد تهران مرکز
کلید واژه: تحقیقات مقدماتی, جرائم امنیتی, رویکرد امنیت مدار, رویکرد کرامت مدار, سیاست جنایی تقنینی,
چکیده مقاله :
چکیده عنوان جرائم امنیتی به جرائمی اطلاق می‌گردد که بقاء و موجودیت کل جامعه و حاکمیت را مورد تهدید قرار می‌دهند. بی¬تردید جرائم امنیتی را می¬توان از حساس¬ترین و مهمترین عرصه¬های چالش و تقابل میان حقوق حاکمیت و حقوق شهروندی دانست و فرآیند تحقیق جرائم امنیتی از بارزترین این عرصه¬ها محسوب می¬گردد. رعایت مؤلفه¬های کرامت مدار در فرآیند تحقیق جرائم امنیتی برگرفته از آموزه¬های دینی و الزامات حقوق بشری موجب برقراری تعادل و توازن بین حقوق حاکمیت و حقوق شهروندی متهمان جرائم امنیتی خواهد شد و عدم رعایت مؤلفه¬های کرامت مدار در این فرآیند منجر به نقض حقوق و آزادی-های فردی آنان و تحمیل هزینه بر جامعه می¬گردد. سیاست جنایی تقنینی شکلی کشور ناظر بر تحقیقات مقدماتی جرائم امنیتی باجلوه¬های الزام آور کرامت مدار مندرج در مقرره¬های فراتقنینی، تقنینی و حقوق بشری به روش توصیفی و تحلیلی مورد سنجش و بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان می¬دهد قانونگذار با عدول از مؤلفه¬های کرامت مدار و درپیش¬گرفتن رویکردی امنیت محور برخی ازحقوق و آزادی¬های متهمان جرائم امنیتی در مقایسه با متهمان دیگر جرائم با چالش مواجه نموده است. دراین پژوهش ضمن احصاء چالش¬های حاکم بر فرآیند تحقیق جرائم امنیتی رهنمودهایی نیز جهت رفع این چالش¬ها ارائه گردیده است.
Abstract Security offenses are a type of crime that threatens the survival and existence of the entire society and government. Undoubtedly, security offenses can be considered as one of the most sensitive and important areas of challenge and confrontation between the rights of sovereignty and citizenship. It should be noted that the security offenses research process is one of the most obvious of these fields. Adhering to Dignity-Based parameters in security offenses research, derived from religious teachings and human rights requirements, creates a balance between the sovereign rights and the citizenship rights of those accused of these crimes. Also, failure to comply with Dignity-Based parameters in this process will lead to the violation of the individual rights and freedoms of these people and impose costs on society. The legislative criminal policy of the country supervising the civil investigations of security offenses with the mandatory effects of Dignity-Based contained in the legal, extra-legal, and human rights laws was assessed and analyzed in a descriptive and analytical way. The specific results of this research show that the legislator has challenged some of the rights and freedoms of the defendants of security offenses by deviating from the Dignity-Based parameters and taking a security-based approach compared to the defendants of other crimes. In this research, while examining the challenges governing the security offenses research process, we’ve also provided guidelines to solve these challenges.
منابع الف)فارسی 1. قرآن کریم،سوره های مبارکه اسراء 70 و حجرات 13.
2. آشوری،محمد. (1384).آیین دادرسی کیفری جلد دوم، انتشارات سمت، چاپ پنجم
3. آشوری، محمد، رحمت، محمدرضا. (1393).الگوی جرم¬شناسی کرامت مدار بازداشت موقت افتراقی بیماران در آیین دادرسی کیفری 1378 و 1392، دوفصلنامه آموزه¬های حقوق کیفری، شماره 7
4. آقا بابایی، حسین. (1389). قلمرو امنیت در حقوق کیفری، تهران پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ،چاپ اول.
5. آقایی جنت¬مکان، حسین.(1396). حقوقدادرسی عادلانه و منصفانه با تأکید بر قانون آیین دادرسی کیفری ایران، انتشارات جنگل، چاپ اول
6. امیدی، جلیل.(1383). دادرسی کیفری و حقوق بشر، فصلنامه مجلس و پژوهش، سال دهم، شماره 38
7. دهخدا، علی اکبر.(1377). لغت نامه، جلد 12، دانشگاه تهران، چاپ دوم.
8. رحیمی نژاد، اسمعیل.(1387).کرامت انسانی در حقوق کیفری، نشر میزان، چاپ اول.
9. عزیزی ارشد، مصطفی.(1399). مبانی، اصول، قواعد و معیارهای جرایم علیه امنیت کشور، رساله دکتری¬.
10. عطا زاده، سعید،میر خلیلی، سیدمحمود، حاجی ده آبادی، محمدعلی، نجفی ابرند آبادی،علی¬حسین، شمس ناتری، محمدابراهیم(1394).تجسس در حریم خصوصی مکانی اشخاص بارویکرد امنیت اخلاقی، فصلنامه پژوهش¬های اطلاعاتی و جنایی، شماره چهاردهم.
11. عظیم زاده اردبیلی، حسابی، فائزه، ساره.(1390). سیاست جنایی و تطور مفهوم آن، دو ماهنامه آموزش دادسرای عمومی و انقلاب تهران، سال چهارم، بهمن و اسفند،113-134.
12. فروغی، فضل¬الله، صادقی، محمد هادی، اخوان کاظمی، بهرام، میرزایی، محمد.(1397).کرامت مداری، راهبرد تعادل بخش میان امنیت و آزادی در گفتمان سیاست جنایی، دو فصلنامه آموزه¬های حقوق کیفری، شماره15، 31-61.
13. قربان ¬نیا، ناصر.(1385). تحدید حقوق و آزادی ¬ها، فصلنامه فقه و حقوق، سال سوم، شماره 10 ، 11-31.
14. قماشی، سعید.(1390). کرامت انسانی راهبرد نوین سیاست جنایی، دو فصلنامه آموزه¬های حقوق کیفری، دوره جدید شماره 1، 67-90.
15. قماشی، سعید.(1393). کرامت انسانی و نقش آن در جرم¬انگاری، چاپ نشر میزان.
16. قمی اویلی، الهام.(1397). حقوق متهم نزد ضابطین دادگستری در قانون آیین دادرسی سال 1392، فصلنامه علمی قانون یار، دوره دوم، شماره ششم
17. کاتوزیان، ناصر.(1377). فلسفه حقوق، ج اول، انتشارات شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
18. گلدوست جویباری، رجب ، کمالی، علیرضا، قبلی، ژاله.(1397) نوآوری¬های آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 درباره حقوق دفاعی متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی، دوفصلنامه دانش و پژوهش حقوقی، دوره چهارم، شماره اول
19. لازرژ، کریستین.(1399). درآمدی بر سیاست جنایی، ترجمه علی¬حسین نجفی ابرندآبادی، نشرمیزان، چاپ هشتم.
20. مارتی، می¬ری دلماس.(1398). نظام¬های بزرگ سیاست جنایی، ترجمه علی¬حسین نجفی ابرندآبادی، نشر میزان، چاپ چهارم.
21. مقیمی، مهدی.(1397). حقوق شهروندی کرامت¬مدار در تحقیقات مقدماتی توسط پلیس (مطالعه مبنا شناختی مفهوم انسان در حقوق شهروندی غربی و اسلامی)، فصلنامه پژوهش¬های دانش انتظامی، سال بیستم، شماره چهارم، 116-143.
22. مهدوی¬پور، اعظم ، شهرانی کرانی، نجمه.(1393). امنیتی شدن جرم¬شناسی، راهبردها و آثار آن بر حقوق کیفری، پژوهش¬نامه حقوق کیفری، شماره اول، 159-188.
23. نجفی ابرندآبادی، علی¬حسین.(1391).درباره امنیت شناسی؛ از حق بر امنیت تا حق بر تأمین، دیباچه مدیریت انسان¬ مدار ریسک جرم، سودابه رضوانی، نشر میزان، چاپ اول.
24. واعظی، سیدمجتبی، علی¬پور، سیدعلی(1389). بررسی موازین حقوقی حاکم بر حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق ایران، مجله حقوق خصوصی، سال هفتم، شماره هفدهم.
ب)انگلیسی 25.
Christopher McCrudden. (2008). Human Dignity and Judicial Interpretation of Human Rights, The European Journal of International Law vol, 19. 26.
Maria Kaiafa-Gbandi.(2015). Human Dignity: Protected, but also Jeopardized by Criminal Law? SYNTHESIS PHILOSOPHICA. 27.
The International Covenant on Civil and Political Rights. (1967). 28.
Understanding Privacy, Daniel Solove, Harvard University Press, (2008) 29.
Universal Declaration of human Rights. (1984). 30.
Webster’s, Collegiate, T Dictionary, Eleventh Edition, Massachusetts. U.S.A, Merriam-Webster. (2003).