بررسی تحلیلی جایگاه حق مذاکره و گفتگوهای جمعی سندیکایی در نظام بین الملل و حقوق موضوعه ایران

محورهای موضوعی : دستاوردهای نوین در حقوق عمومی

محسن عمارلو ¹ , علی بابایی مهر ² , رضا نصیری لاریمی ³

1 - دانشجوی دکتری تخصصی حقوق عمومی،گروه حقوق، واحد ساری،دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
2 - استادیار، گروه حقوق ، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران
3 - استادیار گروه حقوق بین‌الملل، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران

تاریخ دریافت : 1402/12/15 تاریخ پذیرش : 1403/02/01 تاریخ انتشار : 1403/04/13

کلید واژه: سازمان کارگری, مذاکره, گفتگو, کارگران و کارفرمایان, ,

چکیده مقاله :

بنیان سازمان‌های کارگری را می‌توان متأثر از حوادثی چون جنگ‌های جهانی و ظهور انقلاب صنعتی در جهان دانست. این نهادهای اجتماعی؛ توانایی آن را دارند که با انجام گفتگوهای جمعی در راستای منافع اعضا، بهبود شرایط کار عادلانه و تحقق عدالت مزدی را در تمامی ابعاد به ارمغان بیاورند؛ بنابراین در این مقاله هدف آن است تا با گردآوری اطلاعات به روش توصیفی و تحلیلی به این پرسش پاسخ داده شود که «وضعیت جایگاه حق مذاکره و گفتگوی سازمان‌های کارگری در نظام جهانی و حقوق موضوعه ایران چگونه است؟». در این راستا، با بررسی سیر تحولات و انطباق آن با استانداردهای بین‌المللی؛ مصادیق داخلی در نظام حقوقی ایران ارزیابی شد؛ یافته‌ها نشان داد گفتگوهای جمعی برای رفع معضلات محیط کار؛ آسان‌ترین کم‌هزینه‌ترین طرق حل اختلاف است؛ لکن با وجود اسناد الزام‌آور و تأکیدات مجامع حقوق بشری؛ تاکنون ایران به مقاوله‌نامه‌های بنیادینی چون شماره 98 و87 سازمان جهانی کارنپیوسته است؛ شواهد حاکی از آن است که عدم الحاق، نافی عمل به تکلیف از سوی کشورها نبوده؛ ولی وجود تعارضات بیشماردرنظام حقوقی ایران بالاخص قانون شوراهای اسلامی کار و فصل ششم و هفتم قانون کار و نیز مداخلات ناصواب دولت؛ ازدلایل عدم ایجاد ساختارهای حقوقی عادلانه و منطبق با شیوه نامه‌های بین المللی است.

چکیده انگلیسی:

The foundation of labor organizations can be considered affected by events such as world wars and the emergence of the industrial revolution in the world. These social institutions have the ability to bring about the improvement of fair working conditions and the realization of wage justice in all dimensions by conducting collective discussions in line with the interests of the members. Therefore, in this article, the goal is to answer the question by collecting information in a descriptive and analytical way, "What is the status of the right to negotiate and dialogue of labor organizations in the international system and the subject rights of Iran?". In this regard, by examining the course of developments and its compliance with international standards; Internal examples in Iran's legal system were evaluated; the findings showed that collective discussions to solve the problems of the work environment; It is the easiest and cheapest way to resolve the dispute; However, despite the binding documents and the emphasis of human rights assemblies; So far, Iran has not acceded to fundamental conventions such as No. 98 and 87 of the World Labor Organization; The evidence indicates that the non-accession was not a negation of the countries' obligations; However, the existence of numerous conflicts in Iran's legal system, especially the Islamic Labor Councils Law and Chapters 6 and 7 of the Labor Law, as well as improper government interventions, are due to the lack of creating fair legal structures in accordance with international guidelines.

منابع و مأخذ:

ابدی، سعید رضا. ابدی، علیرضا. آگاه، وحید.(1392). تحلیل حقوقی و اندازه گیری کاستی‌های کارشایسته در ایران. فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره 39، ص2.
اشتریان، کیومرث. قائمی اصل، باقر.(1399). مدل سیاستگذاری مشارکتی چند سطحی. فصلنامه سیاست مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. شماره 2. ص423-446.
امیر حسینی، سیما.( 1395). ارزیابی خانه کارگر در ارتقا رفاه کارگران ایران.به راهنمایی: دکتر علی اکبر تاج مزینانی.دانشگاه علامه طباطبایی.کارشناسی ارشد،علوم اجتماعی.
برسیاه، وحید،( 1401). لایحه مقاوله نامه حق تشکل و مذاکرات دسته جمعی. ج1. چ1. تهران. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ص 7-8.
بشیر، حسن. اسماعیلی، محمدصادق. سرافراز، حسین.(1394). مذاکره بین المللی به عنوان ارتباطی میان فرهنگی، مطالعات میان فرهنگی. شماره 24. ص9-41.
حسین آبادی، مهدی. سعیدی، علی اصغر. حقیقتیان منصور، (1394).درک جامعه شناختی گفتگوی اجتماعی در روابط کار صنعتی ایران. فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی-فرهنگی. شماره 1. ص 123-149.
خزائی، علیرضا. محمدی فرد، احمد.(1393). بررسی تاثیر سیستم‌های اطلاعات مدیریت بر روابط کارکنان در سازمان، اولین سمپوزیوم بین المللی علوم مدیریت با محوریت توسعه پایدار. 1393. ص103-132.
خیراللهی، علیرضا، (1395). بررسی میزان تطابق وضعیت تشکل‌های کارگری موجود با مقاوله نامه‌های بنیادین سازمان بین المللی کار. ج1. چاپ اول. تهران.مؤسسه پژوهش عالی تأمین اجتماعی.
داسیلوا، سیریان.(1384). نگرشی جدید به مذاکرات دسته جمعی و سه جانبه گرایی. ترجمه خلیل صادقی نیا و دیگـران. کار و جامعه. شماره 65. ص48-46.
رحمانی، زهره.(1400). مفهوم و ارکان کار شایسته. مجله پژوهش‌های حقوقی. شماره 45. ص90.
رستمی، ولی.سعیدی، مرتضی.(1396). حقوق بنیادین کار در مقاوله نامه‌های سازمان بین المللی کار و نظام حقوقی ایران. کار و جامعه. شماره 13. ص30.
سازمان بین المللی کار ( 1396). گفتگوی اجتماعی سه جانبه گرایی.علی صباغی. تهران. موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی.
شبان تیا، قاسم.(1395). شاخصه‌های مذاکره مطلوب انسانی درحل و فصل منازعات سیاسی منطقه ای و بین المللی، مجله پژوهش‌های سیاست اسلامی. شماره 9.ص 8.
شرکت، افسانه. ( 1400). بررسی نقش انجمن‌ها و اتحادیه‌های صنفی در اقتصاد. ج1.چ اول. تهران. مرکز توانمد سازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی. ص18.
شفیعی، معصومه.( 1396). بررسی سه جانبه گرایی در تأمین اجتماعی با تمرکز بر نقش دولت. تهران. موسسه عالی پژوهش.
ضرغام افشار، محمدتقی. زند کریمخانی، امید.(1401). مطالعه تطبیق تشکل‌های کارگری (نمونه موردی فرانسه و مالزی). مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. ص10.
قتالی خمیری، سیدمحسن.( 1397). آزادی اجتماعات و سندیکاها و جایگاه کارکردی و اثربخشی آنها در جامعه با توجه به حقوق اساسی ایران و فرانسه. کنفرانس ملی اندیشه های نوین و خلاق در مدیریت. حسابداری. مطالعات حقوقی و اجتماعی SID. https://sid.ir/paper/898369/fa
طلایی، فرهاد.پور سعید، فرزانه.(1400). سازمان‌های کارگری و کارفرمایی و بحران‌های فراروی نظام جهانی کار. مطالعات حقوقی. شماره 4.ص3.
عادلی، محمد (1400). گفتگوی اجتماعی، چیستی و سازکارها و چالش‌ها. تهران. مرکز توانمد سازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی. ص8.
عباسی، بیژن.( 1395). حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین. ج1. چ سوم. تهران. نشر دادگستر. ص351.
عراقی، عزت الله.(1384). الحاق به مقاوله نامه‌های حقوق بنیادین کار. از طرح‌های تحقیقاتی موسسه کار و تامین اجتماعی.مجله کار و جامعه. شماره 98. ص 6-2.
عطاردیان، محمد.(1390). ساختار سه جانبه ملی برای تضمین توسعه پایدار. نشریه کانون عالی انجمن‌های صنفی کارفرمایی ایران. شماره 25.
مجتهدی، محمد رضا.(1381). فن مذاکره. نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی. . شماره 183-184.ص243-266.
محدث، جواد.( 1383). گفتگوی اجتماعی فرایندها و پیامدها.کار و جامعه. شماره 59. ص 30.
محمدیان، حسن افشار.( 1399). اصول و فنون مذاکره. چ اول. تهران. انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی. ص14.
مشهدی، علی. سرحدی، وحید.(1396). حقوق بنیادین کار و مولفه‌های آن در محتوای آرای دیوان عدالت اداری. کنفرانس ملی هزاره سوم و علوم انسانی. https://civilica.com/doc/757891
موحدی نیا، مهدی. مظهر قراملکی، علی. حسینی، سید محمد).1397). اصول و قواعد بنیادین حاکم بر مذاکره. پژوهش‌های فقهی. 1397. شماره 3. صص 581-606.
موسوی، میرطاهر.هندی، حمید رضا. جغتایی، فائزه.(1400). حکمرانی شایسته. چ اول. تهران. موسسه راهبردی صبا. ص 56.
نصرتی، سید حسین.(1395). گفتگوی اجتماعی. تهران.مؤسسه کار و تأمین اجتماعی. ص61.
هاشمی، سید محمد.( 1400). حقوق بشر و آزادی‌های اساسی. چ اول.تهران. نشر میزان.ص 490.
همتی، مجتبی.(1385). بررسی و تحلیل حقوق وسیله‎ای (حق بر سندیکا) در میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی (1966) ونظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، نشریه حقوق اساسی.ص171-194.
ILO (2013) National Tripartite Social Dialogue: An ILO Guide for Improved Governance, International Labour Office
ILO National Employment Policies No.3 (2015): The Role of Trade Union in the Policy Cycle.
ILO (1981) Collective Bargaining Convention (No. 154), International Labour Office.
Hermans, Maarten, et al. (2016) Social Dialogue as Driver and Governance Instrument for Sustainable Development, ILOITUC Discussion Note, Hiva Research Institute for Work and Society.
O’reilly, C., Social dialogue and tripartism Labour and social policies for decent work. 2016:Bangkok