مطالعه تطبیقی ارزش اثباتی ادله الکترونیکی در فرآیند دادرسی کیفری در نظام حقوقی ایران و فرانسه
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات حقوقی فضای مجازیرامین دلخون اصل 1 , ایرج گلدوزیان 2 , کیومرث کلانتری 3
1 - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، گروه حقوق، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
2 - استاد حقوق جزا و جرم شناسی- گروه حقوق - واحد گرگان - دانشگاه آزاد اسلامی - گرگان - ایران
3 - استاد حقوق جزا و جرم شناسی- گروه حقوق - واحد گرگان - دانشگاه آزاد اسلامی - گرگان - ایران
کلید واژه: فضای مجازی, ارزش اثباتی, ادله الکترونیکی, اعتبار ادله الکترونیکی,
چکیده مقاله :
مهمترین بخش از دادرسی مربوط به جرائم، اعم از سنتی و رایانه ای، ناظر به ادله اثبات دعوا است. دلایل موجود در سامانه های رایانه ای به صورت الکترونیکی هستند. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و براساس روش، توصیفی- تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای است. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی ارزش اثباتی اینگونه ادله در نظام حقوقی ایران و کشور فرانسه انجام شده است. دستگاه قضایی در خصوص استنادپذیری ادله الکترونیکی به جهت ویژگی های خاص این ادله و بی هویتی افراد و همچنین سرعت ناپدید شدن ادله و صحنه جرم، با چالش جدی مواجه هستند. جمع آوری اینگونه ادله، مستلزم رعایت قواعد و ضوابط قانونی است، عدم رعایت این مقررات و ضوابط، تمامیت، اعتبار و انکارناپذیری ادله را، زیر سوال برده و موجبات رد ادله توسط محاکم را فراهم می نماید. بنابراین در فرآیند دادرسی کیفری بحث استنادپذیری دلایل جمع آوری شده در فضای مجازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. نتایج نشان می دهد هرچند ارزش اثباتی ادله الکترونیکی، صریحاً در قوانین کشور ایران و فرانسه بیان نشده است، اما با بررسی قوانین هر دو کشور می توان به این نتیجه رسید که، ارزش اثباتی این ادله پذیرفته شده و قانونگذار هر دو کشور، ارزشی در حد ادله سنتی برای ادله الکترونیکی قائل شده اند. مقنن صرف رعایت ضوابط و مقررات جمع آوری ادله الکترونیکی را برای استنادپذیری اینگونه ادله کافی دانسته است.
The most important part of the proceedings related to crimes, both traditional and computerized, is related to evidence to prove the case. The existing evidence in the computer systems are electronic. The present research in terms of purpose is an applied one which employs descriptive-analytical methodology and is based on library resources. The present research has been conducted with the aim of comparing the value of proving such evidence in the legal system of Iran and France. The judicial system is facing a serious challenge regarding the admissibility of electronic evidence due to the special characteristics of this evidence and the associated anonymity of perpetrators, as well as the speed with which evidence and crime scenes disappear. Collecting such evidence requires compliance with legal rules and regulations and any kind of non-compliance with these rules and regulations calls into question the integrity, validity and irrefutability of the evidence and causes the courts to reject the evidence. Therefore, in the process of criminal proceedings, the issue of referral to the evidence collected in the cyberspace is of special importance. The results of this study show that the probative value of electronic evidence, although not explicitly stated in the laws of Iran and France, has been accepted and that the legislators of both countries value such evidence in as much as and in the limit of the traditional evidence. The legislator body has considered the mere compliance with rules and regulations of collecting electronic evidence to be sufficient for the citation of and referral to such evidence.
_||_