بررسی فون کنه های آلوده کننده ی گوسفند و تغییرات فصلی جمعیت آن ها در استان آذربایجان غربی

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

سهراب رسولی ¹ , ناصر حقوقی راد ² , جابر داودی ³ , حامد اهری ⁴

1 - رزیدنت گروه انگل شناسی دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
2 - گروه انگل شناسی دانشکده علوم تخصصی دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
3 - استادیار گروه دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
4 - دکتری دامپزشکی، شرکت نا نو نصب پارس تهران

تاریخ دریافت : 1386/07/14 تاریخ پذیرش : 1386/11/11 تاریخ انتشار : 1386/11/01

کلید واژه: آذربایجان غربی, کنه, تغییرات فصلی جمعیت, گوسفند, فون,

چکیده مقاله :

این تحقیق به منظور تعیین گونه های کنه ی سطح بدن گوسفند در منطقه ی آذربایجان غربی و میزان توزیع آلودگی بر حسب سن و جنس در قسمت های مختلف بدن آنها، میزان تغییرات فصلی آلودگی و میزان شیوع آن در حیوانات مذکور انجام پذیرفت. این بررسی از اول فروردین تا اواخر اسفند ماه سال 1385 انجام گردید. در طی این مدت از 21 شهر تابعه استان آذربایجان غربی و در مجموع از تعداد 1800 رأس گوسفند نر و ماده ، نمونه گیری صورت پذیرفت. داده ها با استفاده از نرم افزارspss آنالیز گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که 44/13 درصد گوسفندها (243راس) آلوده به کنه بودند. بالاترین میزان آلودگی در گوسفندان مربوط به خرداد ماه و در شهر میاندوآب وکم ترین میزان آلودگی مربوط به بهمن ماه و در شهرستان شاهین دژ بوده است. در آنالیز آماری، اختلاف معنی داری، بین تعداد کنه های جداسازی شده در ماه های مختلف و فصول سال مشاهده گردید. از1200 کنه ی بالغ و نوچه ی شناسایی شده در روی گوسفندان، به ترتیب هیالوما آناتولیکم آناتولیکم (7/36%)، ریپی سفالوس بورسا با فراوانی(83/34%)، درماسنتور مارژیناتوس (75/12%)، هیالوما آناتولیکم اکسکاواتوم (41/8%)، بوافیلوس آنولاتوس (33/3%)، همافیزالیس پونکتاتا (8/2%)، همافیزالیس سولکاتا (1%)، ریپیسفالوس- سانگوینوس (83/0%) بیشترین فراوانی را داشتند و از 251 کنه بالغ و نوچه شناسایی شده، فراوانی آلودگی به کنه در قسمت های مختلف بدن گوسفندان به ترتیب در زیر دمبه (46%)، کشاله ران (22%)، سر و گردن ( 15%)، روی پستان(12%) و روی بیضه (5%) بوده که آنالیز آماری اختلاف معنی دار تعداد کنه های جداسازی شده در قسمت های مختلف بدن گوسفندان را نشان داد.

چکیده انگلیسی:

An investigation was conducted in order to determine the tick species of sheep body surface and their seasonal population variations in Azarbayejan-e-qarbi province from March 2006 to April 2007. Sampling was done from overally 1800 sheep of both sexes, from 21 cities and their suburbs of the province. Collected data were analyzed using SPSS computer software. The results revealed that 243 (13.44%) sheep was infested by hard ticks. The highest percentage of the sheep tick infestation was observed in Miandoab area during June 2006, while lowest percentage was in shahindegh area during February 2006. There was a significant difference (p<0.005) in the tick population of sheep during the seasons and months of the year. Out of 1200 ticks were collected on sheep and were identified as: Hyalomma anatolicum anatolium (36.7%), Rhipicephalus bursa (34.83%), Dermacentor marginatus (12.75%), H. a. excavatum (8.41%) , Boophilus annulatus (3.33%), Haemaphysalis punctata (2.8%), Hae. sulkata (1%) and Rhipicephalus sanguinus (0.83%). The difference of tick site preference was significantly noticeable. Distribution of ticks over different parts of sheep body surface according to their frequency were as follow respectively: under the tail (fat) (46%), groin (22%), head and meck (15%), on the breasts (12%).

منابع و مأخذ:

1- بهرامی. ع. 1377. بررسی انتشار جغرافیایی کنه‌های ایکسودیده و آرگازیده (کنه‌های سخت و نرم) در استان آذربایجان‌غربی. پایان نامه کارشناسی ارشد حشره شناسی پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس.

2- بهگام، ع. 1371. بررسی انتشار فصلی و جغرافیایی کنه های دامی در استان آذربایجان غربی. طرح تحقیقاتی شماره 154، مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان آذربایجان غربی.

3- حاجی قهرمانی، ش. 1379. تعیین گونه های عامل بابزیوز گوسفندی و پراکندگی کنه ها در گوسفندان بیمار شهرستان اردبیل. پایان نامه شماره 412 دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه صفحات، 90-85.

4- حسینی، ع. 1383. بررسی آلودگی های انگل های خارجی گوسفند و بز در شهرستان ارومیه. پایان نامه شماره 784 دانشگاه ارومیه، صفحات: 4، 12- 10، 25.

5- رهبری، ص. 1364. بررسی آلودگی به کنه در دامداری های روستاهای اطراف ارومیه. طرح تحقیقاتی دانشگاه تهران، صفحات: 25-20

6- زنده دل، ح. 1377. مجموعه جامع ایرانگردی استان آذربایجان غربی، چاپ اول. صفحات: 40-34.

7- مظلوم، ا. 1350. انواع کنه های یافته شده در ایران و انتشار جغرافیایی آن ها، مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، جلد 27، صفحه: 31-1.

8- هاشمزاده فرهنگ، ح. 1384. تنوع گونه ای و تغییر فصلی کنه های سخت گوسفندان شهر تبریز و حومه در
سال های 84-83 . طرح تحقیقاتی شماره 59، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

9- یخچالی، م. و ح. حاجی حسن زاده. 1382. مطالعه جنبه های اکولوژیکی و میزان شیوع کنه های سخت (آکارینا: ایکسودیده) در گاو، گاومیش و گوسفند در دامداری های اطراف شهرستان اشنویه. مجله پژوهش و سازندگی. شماره 63، صفحات: 36-30

1. Dumanli, N., A. Munir, A. Kursat. 2006. A molecular survey of bivine Theileria prasites among apparently healthy cattle and with a note on ihe distribution of ticks in eastern Turkey. Veterinary Parasitology 138. pp: 179-185.


2.  Hoogstral, H. 1980. Ixodidae from wild sheep and goats in Iran and medical and veterinary implication. Field muscum of natural history.No:6.


3. Norvol, R. A. L. 1980. The limiting effect of host availability for the immature stage on population grouting economically important Ixodide ticks. Vet. Bull . Abst. 1365.


4.  Osman, O. M. A. M. and N. A.  El-Hussein. 1982. Ecological studies on ticks of  Kordofan Region, sudan. Bulletin of Animal Health Production of Africa. No. 30, pp: 45-53.


5. Rahbari, S. 1995. Studies of some ecological aspects of ticks, fauna of west Azarbayejan, Iran. Applied Animal Resrarchs of India 7., pp: 189-194.


6. Rechav, Y. 1982. Ecological factors affecting the seasonal activity of the borne ear tick  Rhipicephalus appendiculatus. Review of Applied. Entomology (70) abst 2021. pp: 187-197.


7. Soulsby, E. J. L (1982). Helminth, arthropoda and protozoa of domesticate animals, Baillier Tinda, pp: 456-477, 406 - 428.