شاخصهای تنوع‌‌زیستی گونههای زراعی و ارتباط آن با ویژگی‌‌های اجتماعی-اقتصادی مزارع خانوادگی در شهرستان بندرانزلی
محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعیسمیه شیرازی 1 * , کوروس خوشبخت 2 , هادی ویسی 3
1 - دانشجوی دکترای اگرواکولوژی، پژوهشکده‌ی علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
2 - دانشیار، پژوهشکده‌ی علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
3 - استاد، پژوهشکده‌ی علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
کلید واژه: باغکشت, تنوع زراعی, حفظ محیط زیست, کشاورزی پایدار, گونههای بومی,
چکیده مقاله :
مزارع خانوادگی با حفاظت از غنای گونه‌ای محلی، مناسب برای حفاظت از تنوع زیستی کشاورزی در جهت استفاده‌ی پایدار از منابع طبیعی و حفظ محیط زیست هستند. مطالعه‌ی تنوع زیستی گونههای مزارع خانوادگی با این هدف که تا چه حد تحت تاثیر عوامل فردی، اجتماعی- اقتصادی کشاورزان و خانواده‌هایشان قرار میگیرند، انجام شد. در این مطالعه اطلاعات مربوط به مزارع از 84 مزرعه خانوادگی واقع در10 روستا، در قالب پرسشنامه، به صورت مصاحبه و مشاهده‌ی مستقیم مزارع، جمع‌آوری شد. براساس نتایج، عوامل اجتماعی-اقتصادی میتوانند به عنوان عوامل تاثیرگذار بر روی شاخصهای تنوع زیستی مزارع عمل کنند. عوامل سن، تجربه بیشتر مزرعه‌داری، مشارکت‌زنان، تعداد اعضای‌خانوار، ساعات‌کار در مزرعه، آگاهی ازاهداف‌کشت‌گونه‌ها و مساحت‌خانه ومزرعه دارای تاثیرمستقیم ومثبت و عواملی مانند سواد سرپرست خانوار و فاصله‌ی زیاد با مرکز فروش دارای تاثیرمنفی و معکوس برروی تنوع زیستی داشتند. تشویق کشاورزان برای کاشت گونههای بیشتر در مزارع، بهره‌برداری مناسب از گونههای موجود در طبیعت جهت جلوگیری ازآسیب به محیط‌زیست، آموزش به کشاورزان جهت انجام تناوب‌زراعی و کشت‌مخلوط برای کنترل آفات و بهبود باروری خاک در حفظ-تنوع‌‌زیستی توصیه میشود.
Family farms, with keeping local species richness, are suitable for the protection of agricultural biodiversity for the sustainable use of natural resources and preservation of the environment. The study of biodiversity of family farm species conducts with the aim of how much they affect by person, socio-economic factors of farmers and their families. In this study, information about farms collects from 84 family farms in 10 villages in the form of a questionnaire through interviews and direct observation of farms. Based on the results, socio-economic factors can act as influential factors on the biodiversity indicators of farms. Factors such as age, more farm experience, female participation, number of household members, working hours on the farm, knowledge of the targets of the cultivars and the area of the house and farm have a direct and positive effect and factors such as literacy of the head of the household and distance from the sales center. They had a negative and inverse effect on biodiversity. Encourage farmers to plant more species on farms, make good use of species in nature to prevent damage to the environment, train farmers to do crop rotation and intercrossing to control pests, and improve soil fertility in conserving biodiversity.