بررسی عوامل مؤثر در تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی با تاکید بر حفظ رویکرد اخلاق حرفهای و کنترل کیفیت کار حسابرسی
محورهای موضوعی : حسابرسی مستقل و شفافیت مالی
حسن صابری
1
,
منصور گرکز
2
*
,
علی خوزین
3
,
علیرضا معطوفی
4
1 - دانشجوی دکتری،گروه حسابداری، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی،گرگان، ایران
2 - دانشیار گروه حسابداری، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
3 - دانشیار گروه حسابداری، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران
4 - دانشیار گروه حسابداری، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران
کلید واژه: اخلاق حرفهای, تغییر ساختار, کنترل کیفیت, مؤسسات حسابرسی,
چکیده مقاله :
هدف: در مطالعه حاضر به بررسی عوامل مؤثر در تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی با تأکید بر حفظ رویکرد اخلاق حرفهای و تأکید بر کنترل کیفیت کار حسابرسی پرداخته شده است.
روش‌شناسی: این مطالعه یک تحقیق از نظر هدف کاربردي و از نظر روش اجرا توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری روش کیفی شامل حسابداران رسمی کشور است. برای مصاحبه افرادی انتخاب شدند که دانش، تجربه و شناخت کافی از موضوع دارند. در مصاحبه 11 نفر از اشخاص صاحب‌نظر و دارای تحصیلات و تجربه کافی مرتبط با موضوع، انتخاب شدند. در بخش کمی، مؤلفه‌های به دست آمده از مصاحبه با خبرگان در قالب پرسشنامه دسته‌بندی شد و سپس برای جامعه آماری شامل جامعه آماری حسابداران رسمی ارسال گردید. در این پژوهش به منظور گردآوري دادهها از پرسشنامه استفاده شد؛ که 342 نفر به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند.
یافته‌ها: نتایج حاصل نشان داد که استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی، الزامات قوانین محیطی، ساختارهای سازمانی واحد، انتصاب و پاداشهای حسابرسان و تحولات فنی و توسعهای بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی، مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی و نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر مثبت و معناداری دارد. در این راستا به تدوین کنندگان قوانین و خط‌مشی گذاری ساختار مؤسسات پیشنهاد میگردد که در جهت تغییر مؤسسات حسابرسی، اصول رفتاری و اخلاقی حرفه را در نظر بگیرند و در این امر از حسابرسان باتجربه و متخصص غافل نشوند.
دانش افزایی: برای تغییر مؤسسات حسابرسی، نیازمند به خط‌مشی‌ها و قوانینی است که اصول حرفهای و سازمانی و همچنین اخلاقی را در نظر بگیرید.
Purpose: This study aims to investigate the factors influencing structural changes in auditing firms, emphasizing maintaining a professional, ethical approach and focusing on the quality control of auditing work.
Methodology: This study is applied research in terms of its objective and descriptive-survey in terms of its execution method. The qualitative statistical population includes certified accountants in the country. Only individuals with sufficient knowledge, experience, and understanding of the subject were selected for the interviews. A total of 11 experts with relevant education and experience were chosen for the interviews. In the quantitative section, the components derived from the interviews with experts were categorized into a questionnaire, which was then distributed to the statistical population of certified accountants. This research used a questionnaire to collect data, with 342 individuals responding to the questionnaires.
Findings: The results obtained from the analysis using structural equation modeling indicated that the standardization of the structure of auditing firms, the requirements of environmental laws, unified organizational structures, the appointment and rewards of auditors, as well as technical and developmental changes have a positive and significant impact on the operational policies of auditing firms, the skills and expertise of their members, and the needs and demands of the structure of auditing firms. In this regard, it is recommended that policymakers and regulators consider professional behavioral and ethical principles when changing auditing firms and not overlook experienced and specialized auditors in this process.
Originality: To change auditing firms, there is a need for policies and regulations that take into account professional, organizational, and ethical principles.
ایمانی برندق، محمد، مهرانی، کاوه، و رحیم حجت شمامی (1395). شناسایی عوامل تعیین کنندۀ کیفیت حسابرسی در ایران از دیدگاه حسابداران رسمی. مجله دانش حسابداری، 7(25)، 167-189. doi: 10.22103/jak.2016.1449
حساس یگانه، یحیی، و آذینفر، کاوه (1389). رابطه بین کیفیت حسابرسی و اندازه موسسه حسابرسی. بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 17(61)، 98-85. dor: 20.1001.1.26458020.1389.17.3.6.2
رستگاری، نجمه، و مهدوی، غلامحسین (1399). بررسی اثر تعدیل‌کنندگی اهمیت صاحب‌کار بر رابطه بین تغییر مؤسسه حسابرسی و تمرکز بازار حسابرسی. مجله دانش حسابرسی، ۲۰(۸۱)، ۵-37. http://danesh.dmk.ir/article-1-2413-fa.html
علوی، سید محمد، قربانی، بهزاد، و رستمی، وهاب (1394). بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی در مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران، دانش حسابرسی، 15(60)، 47-70. https://danesh.dmk.ir/article-1-1100-fa.html
وشنی، امیر، موسوی، فرانک، اسلام پناه، مریم، و کرم افروز، محمدجواد (1397). طراحي الگوی تفکر راهبردی مديران آموزشي به روش آميخته اکتشافی. دو ماهنامه علمي-پژوهشي رهيافتي نو در مديريت آموزشي، ۱۱(۴).۲۹-۵۴. dor: 20.1001.1.20086369.1399.11.44.2.7
Alavi, S. M., Ghorbani, B., & Vahab Rostami. (2015). Investigating the factors affecting audit quality in auditing firms affiliated with the Iranian Association of Certified Accountants. Audit Knowledge, 15(60), 47-70. https://danesh.dmk.ir/article-1-1100-fa.html [In Persian]
Alford, J., Hartley, J., Yates, S., & Hughes, O. (2017). Into the purple zone: Deconstructing the politics/administration distinction. The American Review of Public Administration, 47(7), 752-763. doi: 10.1177/0275074016638481
Argyres, N., & Zenger, T. R. (2013). Dynamics of organizational structure. In A. Grandori (Ed.), Handbook of economic organization: integrating economic and organization theory (pp. 210–222) (1st ed.). Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.
Babayanju, A. G. A., Animasaun, R. O., & Sanyaolu, W. A. (2017). Financial reporting and ethical compliance: The role of regulatory bodies in Nigeria. Account and Financial Management Journal, 2(2), 600-616. doi: 10.18535/afmj/v2i2.01
Barac, K., Plant, K., Kunz, R., & Kirstein, M. (2021). Audit practice: A straightforward trade or a complex system?. International Journal of Auditing, 25(3), 797-812. doi: 10.1111/IJAU.12249
Chen, L., Fan, W., Wu, Y., & Zhou, H. (2024). Accounting firm organization structure and audit risk management: evidence from Chinese domestic accounting firms. Journal of International Accounting Research, 1-29.doi: 10.2308/jiar-2023-020
Eferakeya, I. (2024). Auditor-firm conflict: theoretical concepts application and analysis of the power dynamics involved. ANAN Journal of Accounting, 13(1), 145-170. doi: 10.70518/ajoa.v13i1.08
Fukuyama, F. (2014). Political order and political decay: From the industrial revolution to the globalization of democracy. Macmillan.
Hassas Yeganeh, Y., & Azinfar, K. (2010). The relationship between audit quality and the size of the auditing firm. Accounting and Auditing Studies, 17(61), 85-98. doi 20.1001.1.26458020.1389.17.3.6.2 [In Persian]
HANH, H. T. (2021). Determining factors affecting independent auditing in small, medium and big-sized auditing companies-case in Vietnam. Journal of Contemporary Issues in Business & Government, 27(2), 142–148. doi: 10.47750/CIBG.2021.27.02.018
Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2022). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). 3rd Edition. Thousand Oaks: Sage.
Heckmann, N., Steger, T., & Dowling, M. (2016). Organizational capacity for change, change experience, and change project performance. Journal of Business Research, 69(2), 777-784. doi: 10.1016/j.jbusres.2015.07.012
Ikatan, A.I. (2014). Statement of Financial Standards 01: Presentation of Financial Statements (Revised 2014). Jakarta: Ikatan Akuntan Indonesia. https://www.icab.org.bd/icabadmin/uploads/ckeditor/1407IAS
Imani Barandagh, M., Mehrani, K., & Hojjat Shomami, R. (2016). Identifying the determinants of audit quality in Iran from the perspective of certified accountants. Journal of Accounting Knowledge, 7(25), 167-189. doi: 10.22103/jak.2016.1449 [In Persian]
Marzuki, M., Subramaniam, N., Cooper, B. J., & Dellaportas, S. (2017). Accounting academics’ teaching self-efficacy and ethics integration in accounting courses: A Malaysian study. Asian Review of Accounting, 25(1), 148-170. doi: 10.1108/ARA-09-2015-0088
Ramadhani, N. E. (2023). Pengaruh Struktur Audit, Konflik Peran, Ketidakjelasan Peran, dan Komitmen Organisasi terhadap Kinerja Auditor. Journal of Islamic Accounting and Tax. doi: 10.30587/jiatax.v4i1.4318
Rastegari, N., & Mahdavi, G. (2021). Investigating the moderating effect of client importance on the relationship between audit firm change and audit market concentration. Audit Knowledge, 20(81), 5-37. http://danesh.dmk.ir/article-1-2413-fa.html [In Persian]
Sihite, E. S. (2024). Pengaruh struktur audit, komitmen organisasi dan efektivitas penggunaan teknologi sistem informasi akuntansi terhadap kinerja auditor. Deleted Journal, 1(3), 785–806. doi: 10.62237/jna.v1i3.173
Szczerbak, M. (2021). Financial audit in the context of the enterprise restructuring. Modern Management Systems, 16(1), 35-47. doi:10.37055/nsz/134025
Voshni, A., Mousavi, F., Eslam Panah, M., & Karam Afrouz, M. J. (2018). Designing a strategic thinking model for educational managers using an exploratory mixed method. Scientific-Research Journal of New Approaches in Educational Management, 11(4), 29-54. dor: 20.1001.1.20086369.1399.11.44.2.7 [In Persian]
Wahyuni, L., Salim, A., Pertiwi, A. D., & Adipradana, R. (2024). The influence of audit delay, size of public accounting firm, audit opinion, and management change on auditor switching. Jurnal Magister Akuntansi Trisakti, 11(2), 147–170. doi: 10.25105/v11i2.20665
Yuan, R., Cheng, Y., & Ye, K. (2016). Auditor industry specialization and discretionary accruals: the role of client strategy. The International Journal of Accounting, 51(2), 217-239. doi: 10.1016/j.intacc.2016.04.003
Journal of Accounting & Financial Transparency 2025: 3(1) 1-23
https://doi.org/10.71965/aft.2025.1197414
Research Paper Open Access
Explaining structural changes in auditing firms, maintaining a professional ethics approach, and auditing quality control
Hasan Saberi1, Mansour Garkaz2,1, Ali Khozein3, Alireza Maetoofi2
1. PhD Student, Department of Accounting, Go.C, Islamic Azad University, Gorgan, Iran.
2. Associate Professor, Department of Accounting, Go.C., Islamic Azad University, Gorgan, Iran.
3. Associate Professor, Department of Accounting, Ali.C., Islamic Azad University, Aliabad Katoul, Iran.
ARTICLE INFO | ABSTRACT | |
Received: | 23 January 2025 | Purpose: This study aims to investigate the factors influencing structural changes in auditing firms, emphasizing maintaining a professional, ethical approach and focusing on the quality control of auditing work. Methodology: This study is applied research in terms of its objective and descriptive-survey in terms of its execution method. The qualitative statistical population includes certified accountants in the country. Only individuals with sufficient knowledge, experience, and understanding of the subject were selected for the interviews. A total of 11 experts with relevant education and experience were chosen for the interviews. In the quantitative section, the components derived from the interviews with experts were categorized into a questionnaire, which was then distributed to the statistical population of certified accountants. This research used a questionnaire to collect data, with 342 individuals responding to the questionnaires. Findings: The results obtained from the analysis using structural equation modeling indicated that the standardization of the structure of auditing firms, the requirements of environmental laws, unified organizational structures, the appointment and rewards of auditors, as well as technical and developmental changes have a positive and significant impact on the operational policies of auditing firms, the skills and expertise of their members, and the needs and demands of the structure of auditing firms. In this regard, it is recommended that policymakers and regulators consider professional behavioral and ethical principles when changing auditing firms and not overlook experienced and specialized auditors in this process. Originality: To change auditing firms, there is a need for policies and regulations that take into account professional, organizational, and ethical principles.
|
Revised: | 2 June 2025 | |
Accepted: | 3 June 2025 | |
| ||
Keywords: Auditing firms, professional ethics, quality control, structural change
| ||
JEL Classification: M42, M48, L22, G32, G34
| ||
Cite this paper: Saberi, H., Garkaz, M., Khozain, A., & Maetoofi, A. (2025). Explaining structural changes in auditing firms, maintaining a professional ethics approach, and auditing quality control. Journal of Accounting & Financial Transparency, 3(1), 1–23. https://doi.org/10.71965/AFT.2025.1197414 [In Persian] | ||
[1] 🖂 Corresponding Author.
Email Address: m_garkaz@yahoo.com
© 2025 the author(s). This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited. The terms on which this article has been published allow the posting of the Accepted Manuscript in a repository by the author(s) or with their consent. |
Introduction
T
he present research examines the factors influencing the structural changes in auditing firms, emphasizing the preservation of professional ethics and quality control in auditing work. Due to rapid market changes and evolving customer needs, restructuring auditing firms is recognized as a necessary and strategic process. These changes can enhance service quality and build market trust. Auditing firms face numerous challenges from economic, social, and technological changes. These challenges pressure firms to reassess and update their structures. For instance, the emergence of new technologies such as artificial intelligence and data analytics allows auditing firms to improve their services and increase efficiency. Thus, restructuring auditing firms to adapt to these changes and enhance the quality of services provided to clients is essential. The importance of professional ethics in maintaining credibility and public trust in auditors is observable. Adhering to ethical principles and professional standards plays a crucial role in the success of the auditing process and can prevent incorrect decision-making. For example, failing to adhere to ethical principles can lead to the loss of a firm's credibility and a decrease in client trust. Therefore, maintaining a professional ethical approach during the restructuring process of auditing firms is of particular importance. A review of past literature reveals that less attention has been paid to the restructuring of auditing firms, making this study even more necessary. Many studies have focused on the technical and financial aspects of structural changes, while ethical dimensions and the quality of auditing work have not been comprehensively examined (Wahyuni et al., 2024; Alford et al., 2017; Yuan et al., 2016). This gap in the research literature underscores the need for this study. The main objective of this research is to develop a model for restructuring auditing firms and to examine the impact of its dimensions on the quality control of auditing work. This research aims to identify key factors influencing the restructuring of auditing firms and analyze the impact of these changes on service quality and the credibility of firms. To this end, researchers will explore various aspects of structural change, including standardization, legal requirements, and organizational and individual barriers. Ultimately, this research can serve as a scientific and practical resource for managers of auditing firms and policymakers to improve organizational structures and enhance service quality. Additionally, the findings of this research can help identify the best practices and strategies for restructuring auditing firms, leading to an overall improvement in their performance. Given the increasing importance of auditing in the business world, this research can be considered a significant step toward enhancing the quality and credibility of auditing services.
Methodology
The present study is an applied and descriptive survey research that employs a mixed-method approach, combining qualitative and quantitative methods. In the qualitative phase, the statistical population consisted of certified accountants in the country, and the research sample was purposefully selected through in-depth interviews with 11 academic experts. These interviews helped identify the main and sub-factors related to the restructuring of auditing firms. The qualitative data collected were analyzed using content analysis methods and served as the basis for developing a questionnaire to examine the impact of structural change dimensions on the quality control of auditing work. In the quantitative phase, the sample size was determined using Cochran's formula, resulting in a sample of 342 individuals. Data analysis was conducted using structural equation modeling.
Results
The findings of the research indicate that the primary data were collected through exploratory and descriptive interviews with 11 experts in the field of auditing. These interviews led to coding and content analysis, identifying the main and sub-concepts related to the restructuring of auditing firms. The results show the main and sub-categories and initial codes, which include operational policies, structural standardization, environmental legal requirements, and the skills and expertise of auditing firm members. A questionnaire was designed, and its validity and reliability were confirmed. The results of the Kaiser-Meyer-Olkin and Bartlett tests indicated the adequacy of the sample size for factor analysis. Additionally, all components exhibited desirable validity and reliability. Structural model analysis revealed that all relationships between variables were significant, and the positive impact of independent variables on dependent variables was confirmed. Specifically, the standardization of auditing firm structures had a significant positive impact on operational policies and the skills and expertise of firm members. Ultimately, all 24 research hypotheses were not rejected at a significance level of 0.05, indicating a positive and significant impact of various factors on the credibility of services and quality control in auditing work. These results contribute to a better understanding of the various impacts on professional ethics and quality control in auditing and can serve as a suitable basis for structural changes in auditing firms. Overall, this research assists managers of auditing firms in enhancing their structures, service quality, and professional credibility.
Conclusions
The results of the present study indicate that restructuring auditing firms while maintaining a professional ethical approach and quality control in auditing work has a positive and significant impact on operational policies, the skills and expertise of firm members, and the needs and demands of the firm's structure. Standardizing the structures of auditing firms and paying attention to environmental legal requirements can improve service quality and enhance the credibility of firms. Furthermore, organizational and individual barriers, including the acceptance of changes by auditors and firms, can influence the restructuring process. This research aligns with previous studies and emphasizes the importance of standardization and attention to environmental requirements. Notably, the findings indicate that operational policies and auditors' skills significantly impact service credibility and adaptability to changes. These results recommend that auditing firms focus on creating a supportive work environment and providing educational opportunities to attract and retain highly skilled auditors. Considering the limitations of the research, such as limited access to extensive samples and reliance on personal opinions, it is suggested that auditing firms pay special attention to standardizing their structures and adhering to legal and environmental requirements. Strengthening the ethical approach and quality control in auditing work can lead to increased credibility and market trust in auditing services, ultimately improving the overall performance of auditing firms. Finally, this research can serve as a scientific basis for future studies on the restructuring of auditing firms and its impact on service quality and professional ethics. Additionally, the findings can assist policymakers and managers of auditing firms in developing effective strategies to enhance performance and improve service quality.
Author Contributions
All authors contributed equally to the conceptualization of the article and writing of the original and subsequent drafts.
Data Availability Statement
The data that support the findings of this study are available from the corresponding author, upon reasonable request.
Acknowledgements
The authors would like to thank all participants in the present study.
Ethical Considerations
The authors avoided data fabrication, falsification, plagiarism, and misconduct.
Funding
This research did not receive any specific grant from funding agencies in the public, commercial, or not-for-profit sectors.
Conflict of Interest
The authors declare no conflict of interest.
مقاله پژوهشی
بررسی عوامل مؤثر در تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی با تاکید بر حفظ رویکرد اخلاق حرفهای و کنترل کیفیت کار حسابرسی
حسن صابری۱، منصور گرکز2،1، علی خوزین3، علیرضا معطوفی2
۱. دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.
۲. دانشیار گروه حسابداری، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.
۳. دانشیار گروه حسابداری، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران.
چکیده | اطلاعات مقاله | |
هدف: در مطالعه حاضر به بررسی عوامل مؤثر در تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی با تأکید بر حفظ رویکرد اخلاق حرفهای و تأکید بر کنترل کیفیت کار حسابرسی پرداخته شده است. روش‌شناسی: این مطالعه یک تحقیق از نظر هدف کاربردي و از نظر روش اجرا توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری روش کیفی شامل حسابداران رسمی کشور است. برای مصاحبه افرادی انتخاب شدند که دانش، تجربه و شناخت کافی از موضوع دارند. در مصاحبه 11 نفر از اشخاص صاحب‌نظر و دارای تحصیلات و تجربه کافی مرتبط با موضوع، انتخاب شدند. در بخش کمی، مؤلفه‌های به دست آمده از مصاحبه با خبرگان در قالب پرسشنامه دسته‌بندی شد و سپس برای جامعه آماری شامل جامعه آماری حسابداران رسمی ارسال گردید. در این پژوهش به منظور گردآوري دادهها از پرسشنامه استفاده شد؛ که 342 نفر به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند. یافته‌ها: نتایج حاصل نشان داد که استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی، الزامات قوانین محیطی، ساختارهای سازمانی واحد، انتصاب و پاداشهای حسابرسان و تحولات فنی و توسعهای بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی، مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی و نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر مثبت و معناداری دارد. در این راستا به تدوین کنندگان قوانین و خط‌مشی گذاری ساختار مؤسسات پیشنهاد میگردد که در جهت تغییر مؤسسات حسابرسی، اصول رفتاری و اخلاقی حرفه را در نظر بگیرند و در این امر از حسابرسان باتجربه و متخصص غافل نشوند. دانش افزایی: برای تغییر مؤسسات حسابرسی، نیازمند به خط‌مشی‌ها و قوانینی است که اصول حرفهای و سازمانی و همچنین اخلاقی را در نظر بگیرید. | ۰۴/۱۱/۱۴۰۳ | تاریخ دریافت: |
۱۲/۰۲/۱۴۰۴ | تاریخ بازنگری: | |
۱۳/۰۲/۱۴۰۴ | تاریخ پذیرش: | |
| ||
کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفهای، تغییر ساختار، کنترل کیفیت، مؤسسات حسابرسی
| ||
طبقه‌بندی موضوعی: M42, M48, L22, G32, G34
| ||
استناد: صابری، حسن، گزکر، منصور، خوزین، علی، و معطوفی، علیرضا (1404). بررسی عوامل مؤثر در تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی با تاکید بر حفظ رویکرد اخلاق حرفهای و کنترل کیفیت کار حسابرسی. حسابداری و شفافیت مالی، 3(1)، ۲۳-۱. https://doi.org/10.71965/aft.2025.1197414 | ||
تاریخ پذیرش: 00/
[1] 🖂 نویسنده مسئول.
پست الکترونیکی: m_garkaz@yahoo.com
|
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited. The terms on which this article has been published allow the posting of the Accepted Manuscript in a repository by the author(s) or with their consent. |
مقدمه
تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی به‌عنوان یک فرآیند ضروری و استراتژیک، به منظور انطباق با نیازهای متغیر بازار و بهبود کیفیت خدمات حسابرسی انجام می‌شود. این تغییرات معمولاً تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله پیشرفت‌های فناوری، تغییرات در قوانین و مقررات و نیازهای مشتریان قرار دارند (چن و همکاران، 2024). مؤسسات حسابرسی باید به‌گونه‌ای سازمان‌دهی شوند که بتوانند به سرعت به تغییرات بازار و نیازهای مشتریان پاسخ دهند. مؤسسات باید اطمینان حاصل کنند که تغییرات ساختاری به‌گونه‌ای انجام می‌شود که اصول اخلاقی و استانداردهای حرفهای رعایت شوند. این امر به تقویت اعتماد مشتریان و اعتبار مؤسسات کمک میکند و در نهایت به بهبود کیفیت خدمات حسابرسی منجر می‌شود (واهیون و همکاران، 2024). چرا که حرفه حسابرسی یکی از متشکل‌ترین و با نظم‌ترین حرفههای دنیاست و به علت نوع و ماهیت خدماتی که ارائه میکند، باید شهرت و اعتماد خاصی داشته باشد. گسترش این اعتبار و اعتماد و تقویت آن بستگی به تعهد فکری و عملی اعضای حرفه به ضوابط رفتاری و اخلاقی آن دارد (ایمانی برندق و همکاران، 1395). با توجه به وضعیت و نقش مؤسسات حسابرسی در تصمیمات استفاده کنندگان، اخلاق حرفهای و کیفیت کار مؤسسات حسابرسی که تحت عنوان عوامل مهمی در تهیه گزارش‌های حسابرسی عنوان میشوند در سرلوحه توجه آنان قرارگرفته است. حسابرسان قوت قلبی برای سرمایه‌گذاران شرکتها میباشند. در یک دنیای نامطمئن از حسابرسان مؤسسات انتظار میرود تا به کمک اطمینان دادن به ذی‌نفعان آرامش لازم را برایشان فراهم کنند (آلفورد و همکاران، 2017). اگر حسابرسی یک ابزار نظارتی باشد که نقشهای متعدد گوناگون را به عهده دارد، پس با ثابت فرض کردن دیگر شرایط صورتهای مالی که با کیفیت کار بالای حسابرسی شده‌اند، از قابلیت اعتماد و اتکای بیشتری نزد ذی‌نفعان این کالا (خدمت) برخوردار خواهند بود (یوان و همکاران، 2016). یک موسسه حسابرسی برای رسیدن به رتبه بالاتر و کسب شهرت، نیازمند اعمالی مانند کنترل کیفیت کار است که این اطمینان را به ذی‌نفعان دهد که اظهارات حسابرسی قابل اعتماد هستند (فوکویاما، 2015). اخلاق حرفهای موضوعی است فراگیر كه تمام جوانب زندگی بشري را تحت پوشش قرار میدهد (علوی و همکاران، 1394). حرفه حسابرسی برای بقای جایگاه خود نیازمند اعتماد عمومی است. اطمینان از درستی و صداقت حسابرسان در اجرای استانداردهای حسابرسی، فعالیت در حوزه منافع عمومی را امکان‌پذیر مینماید. به جهت اعاده اعتماد عمومی جامعه حسابداران رسمی اقدام به تهیه معیارهای اخلاقی تحت عنوان آیین رفتار حرفهای کرده و اعضای خود را ملزم به رعایت آن مینماید (حساس یگانه و آذین فر، 1389). یکی از خصیصههای بارز حرفه حسابرسی پذیرش مسئولیت حفظ منافع جامعه است. از این رو، مسئولیت حسابرس حرفهای تنها به رضایتمندی صاحب‌کار یا کارفرمایش منحصر نمیشود. حسابرس حرفهای در جهت حفظ منافع عمومی باید به این آیین اخلاقی حرفهای عمل کند (ایکاتان، 2014). پایه حرفه حسابرسی مبتنی بر اصول اخلاقی از جمله درستکاری در انجام فعالیتها به نحو احسن و درست در جهت ارتقای اعتماد جامعه، استقلال و بیطرفی پرهیز از هر گونه پیش‌داوری، تضاد منافع، جانب‌داری یا نفوذ دیگران در قضاوت حرفهای و نداشتن هرگونه منافع و علاقهای که درستکاری و بیطرفی را خدشه‌دار میکند (بابایانجو و همکاران، 2017). کیفیت کنترل حسابرسی نقش کلیدی در کارایی بازار سرمایه و انجام وظایف حسابرسان ایفا میکند. این بدان جهت است که از یک سمت حسابرسی مستقل معیاری برای اعتباربخشی و هماهنگ‌سازی صورتهای مالی به شمار میرود و از جهت دیگر، کیفیت کنترل حسابرسی با فراهم نمودن اطلاعات در خور اتکای صورتهای مالی و افشای هرگونه اتفاقی که میتواند بر تصمیم‌گیری‌ها تأثیر داشته باشد از هدر رفتن سرمایههای به کار گماشته شده در بازار سرمایه، در سایه تصمیم‌گیری بر پایهی اطلاعات نادرست جلوگیری میکند. در فرآیند گزارشگری اطلاعات حسابداری، موفقیت حسابرسی در رابطه با دستیابی به اهداف خود، منوط به رعایت اصول اخلاقی و رفتاری حسابرسی میباشد (مرزوکی و همکاران، 2017). در این راستا، هدف اصلی مطالعه حاضر تدوین الگوی تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی با حفظ رویکرد اخلاق حرفهای و بررسی تأثیر ابعاد آن بر کنترل کیفیت کار حسابرسی میباشد. نتایج مطالعه حاضر میتواند ضمن بسط و توسعه مبانی نظری کمک شایانی به مؤسسات حسابرسی و همچنین حسابرسان و تدوین‌کنندگان قوانین حسابرسی نماید. از جهتی با مرور پیشینههای گذشته مشخص گردید که به تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی کمتر پرداخته شده است و از آنجایی‌که مؤسسات حسابرسی مانند سایر مؤسسات نیازمند تغییراتی در ساختاری سازمانی خود در جهت رفع عیوب ساختار فعلی هستند، ضرورت مطالعه حاضر را دوچندان کرده است.
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
ساختار مؤسسات حسابرسی یک عامل حیاتی است که بر کیفیت و عملکرد حسابرسی تأثیر می‌گذارد. نظریه‌ها و مدل‌های مختلفی برای درک این ساختارها پیشنهاد شده است که میتوان آن‌ها را به انواع و چارچوب‌های متمایز دسته‌بندی کرد. انواع ساختارهای سازمانی شامل ساختار نوع مانگو1 است که با کنترل متمرکز مشخص می‌شود، جایی که تصمیم‌گیری در سطوح بالای مدیریت متمرکز است. این ساختار منجر به تصمیم‌گیری سریع‌تر می‌شود، اما همچنین میتواند خطرات حسابرسی را به دلیل عدم تنوع در ورودی‌ها افزایش دهد (چن و همکاران، 2024). ساختار نوع موز2، رویکردی کاملاً غیرمتمرکز است که به حسابرسان آزادی عمل بیشتری میدهد. درحالی‌که این امر میتواند انعطافپذیری را افزایش دهد، اما ممکن است منجر به ناهماهنگی در کیفیت حسابرسی شود (چن و همکاران، 2024). ساختار نوع زیتون3، مدلی ترکیبی است که موازنه‌ای بین ساختار متمرکز و غیرمتمرکز ایجاد میکند و به‌طور مؤثری خطرات حسابرسی را مدیریت کرده و کیفیت حسابرسی را بهبود می‌بخشد (چن و همکاران، 2024).
دینامیک‌های حسابرس-شرکت معمولاً با دینامیک‌های قدرت مشخص می‌شود، جایی که عواملی مانند فشار اقتصادی و قدرت چانه‌زنی مدیریت میتوانند منجر به ایجاد تعارض شوند. مدل گلدمن و بارلو4 به ساختار قدرت نامتقارن اشاره دارد و پیشنهاد میکند که حسابرسان ممکن است تحت فشارهایی قرار گیرند که استقلال آن‌ها را به خطر بیندازد (افراکیا، 2024). برای کاهش این تعارضات و افزایش استقلال حسابرسان، اقداماتی مانند تقویت کمیته‌های حسابرسی و تحمیل هزینه‌های شهرت توصیه می‌شود (افراکیا، 2024).
مؤسسات حسابرسی به‌طور فزاینده‌ای به‌عنوان سیستمهای سازگار پیچیده در نظر گرفته میشوند، به‌ویژه در پاسخ به اختلالاتی مانند بحران‌های جهانی. این دیدگاه بر نیاز حسابرسان به سازگاری مهارت‌ها و شیوه‌های خود با شرایط در حال تغییر تأکید میکند، از جمله ادغام فناوری و حسابرسی از راه دور (باراک و همکاران، 2021). در مقابل، برخی مطالعات نشان می‌دهند که ساختار حسابرسی ممکن است تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد حسابرسان نداشته باشد و عواملی مانند تعارض نقش و تعهد سازمانی ممکن است نقش بیشتری در تعیین نتایج ایفا کنند (رامادهانی، 2023؛ سیهیت، 2024). این موضوع پیچیدگی محیط حسابرسی و نیاز به رویکردی چندوجهی برای درک ساختارهای مؤسسات حسابرسی را برجسته میکند.
ضوابط رفتار حرفهای انجمن حرفهای حسابداران رسمی اعضای خود را ملزم میسازد در مؤسسه‌هایی کار کنند که برای اطمینان از شایستگی خدمات ارائه‌شده و کفایت نظارت انجام شده از سیستم کنترل کیفیت برخوردارند. از آنجا که خدمات حسابداران رسمی با منافع عمومی سروکار دارد و واقعبینی و درستکاری حسابداران رسمی مبنای اعتماد عمومی قرار میگیرد، مؤسسههای حسابرسی باید برای خدماتی که در زمینه حسابرسی عرضه میکنند سیستم کنترل کیفیت داشته باشند (آرگیرس و زنتر، 2013). هر مؤسسه حسابرسی مسئولیت دارد اطمینان پیدا کند که کارکنانش استانداردهای حرفهای مربوط به کارهای حسابرسی را رعایت میکنند. سیستم کنترل کیفیت در مفهوم وسیع آن، فرایندی است که به مؤسسه حسابرسی اطمینانی معقول میدهد که کارکنانش استانداردهای حرفهای مربوط و استانداردهای کیفی مؤسسه را رعایت میکنند. سیاستها و روش‌های طراحی شده برای استقرار سیستم در یک بخش از فعالیت مؤسسه ممکن است با سیاستها و روش‌های طراحی شده برای بخش دیگر یکسان متفاوت یا وابسته به یکدیگر باشند اما هدف سیستم برای تمام بخشهای فعالیت مؤسسه یکسان است (هکمن و همکاران، 2016). سیستم کنترل کیفیت مؤسسه حسابرسی ساختار سازمانی مؤسسه و سیاستهای اقتباس شده و روش‌های فراهم‌شده را در بر میگیرد که به مؤسسه حسابرسی اطمینانی معقول دهد که استانداردهای حرفهای رعایت شده است. ماهیت حدود و رسمیت سیاستها و روش‌های مؤسسه حسابرسی باید با توجه به اندازه و تعداد دفترهای مؤسسه میزان اختیارات داده شده به کارکنان و دفترهای مؤسسه دانش و تجربه، کارکنان ماهیت و پیچیدگی کارهای مؤسسه و ملاحظات مربوط به فزونی منافع بر مخارج، به نسبت جامع و به‌طور مناسب طراحی شده باشد. هر سیستم کنترل کیفیت دارای محدودیتهای ذاتی است که اثربخشی آن را کاهش میدهد (آلفورد و همکاران، 2017).
تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی و دریافت اظهارنظر دلخواه مدیریت از موضوعات مهم و قابل‌توجه برای سرمایه‌گذاران مقررات گذاران و محققان است. تغییر مؤسسات حسابرسی معمولاً باعث می‌شود اعتماد سرمایه‌گذاران به صورتهای مالی کاهش یابد به‌خصوص اگر تغییر مؤسسات حسابرسی با اخبار ناخوشایند و تردید نسبت به مؤسسه حسابرسی جدید همراه باشد. در این زمینه تحقیقات گسترده داخلی و خارجی دلایل زیادی را برای تغییر مؤسسات حسابرسی بیان کرده‌اند از جمله این دلایل میتوان به مواردی مانند افزایش دستمزد درخواستی توسط حسابرس بهبود قابلیت اتکای صورتهای مالی بهبود کیفیت کار حسابرسی کاهش هزینه‌های نمایندگی و دریافت اظهارنظر دلخواه مدیریت اشاره کرد. از میان این موارد دریافت اظهارنظر دلخواه مدیریت توجه بیشتری را به خود جلب نموده است. کنترل کیفیت باعث افزایش اعتبار و قابلیت اتکای صورتهای مالی می‌شود؛ و از جمله مواردی که ممکن است تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی را تحت تأثیر قرار دهد کنترل کیفیت کار است به منظور تحمیل ارقام و رویه‌های حسابداری توسط مدیریت واحد تجاری میباشد. سازمان‌ها تغییر مییابند تا مشکلی را برطرف سازند؛ بقاء خود را استمرار بخشند و باکیفیتی بهتر به اهداف خود جامه عمل بپوشانند با طی کردن این فرایند سازمان‌ها رشد توسعه پیدا میکنند ازاین‌رو مجموعه خط‌مشی‌ها، روشها یا فنونی شود؛ که از طریق یک تغییر سازنده و مبتنی بر برنامه سازمان را کارآمدتر میسازد و رشد و توسعه‌سازمانی نامیده می‌شود که تغییر سازمانی دربردارنده دگرگونی در ساختار شیوه انجام امور فناوری، فرهنگ، مدیریت و موقعیت مکانی سازمان است.
چن و همکاران (2024) در مطالعه‌ای به بررسی تأثیر ساختار سازمانی و مدیریت داخلی بر کیفیت و ریسک‌های حسابرسی در مؤسسات حسابرسی پرداختند. با جمع‌آوری اطلاعات ساختار سازمانی مؤسسات حسابرسی داخلی چین از سال 2013 تا 2019، سه نوع ساختار شناسایی شد. نتایج نشان میدهد که مؤسسات با ساختار مطلوب میتوانند ریسک‌های حسابرسی را بهتر مدیریت کنند و احتمال صدور نظرات حسابرسی غیراستاندارد و دریافت هزینه‌های بالاتر بر اساس ریسک‌های مشتری را دارند.
هان (2021) در مطالعه‌ای به بررسی عوامل مؤثر بر هزینه‌های حسابرسی و بهبود ساختار حسابرسی پرداختند. در این مطالعه با استفاده از روش‌های مختلف تحقیق شامل تحلیل مستندات، تحلیل سیستماتیک، مقایسه‌ای و نظرسنجی، تأثیر عوامل مختلف بر ساختار حسابرسی بررسی شد. نتایج نشان میدهد که پروژه‌های فنی بزرگ و محیط قانونی تأثیر قابل‌توجهی بر استراتژی و ساختار مؤسسات حسابرسی دارند. ارزیابی این تأثیرات همچنین به شرکتها در تدوین استراتژیهای توسعه کوتاه‌مدت و بلندمدت مناسب کمک میکند.
شزرباک (2021) به بررسی نقش حسابرسی مالی به عنوان ابزاری اطلاعاتی و کنترلی در حمایت از فرآیند بازسازی شرکتها پرداختند. با تأکید بر این که حسابرسی مالی یک عنصر مهم در فرآیند بازسازی است که به بازسازی مؤثر و کارآمد شرکتها کمک میکند، نتایج نشان میدهد که این فرآیند میتواند به تسریع استراتژیهای شرکت‌هایی با وضعیت اقتصادی و مالی دشوار و همچنین شرکت‌های سالم کمک کند. همچنین، تحقیق به اهمیت تهیه صورتهای مالی و اعتبار، شفافیت و کیفیت افشا در جلب اعتماد بازار و ارتقای دانش و تجربه مدیریت شرکتها اشاره میکند.
رستگاری و مهدوی (1399) به بررسی اثر تعدیل‌کنندگی اهمیت صاحب‌کار بر رابطه بین تغییر موسسه حسابرسی شامل تغییر اجباری و اختیاری موسسه حسابرسی و تمرکز بازار حسابرسی در بازه زمانی 1397-1390 پرداختند. نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش با استفاده از الگوی داده‌های ترکیبی نشان داد که اهمیت صاحب‌کار بر رابطه بین تغییر موسسه حسابرسی و تمرکز بازار حسابرسی اثر تعدیل‌کنندگی دارد و سبب مستقیم شدن رابطه شد. همچنین، نتایج نشان داد که بین تغییر اجباری و اختیاری موسسه حسابرسی و هر سه شاخص تمرکز بازار حسابرسی شامل نسبت تمرکز، شاخص هرفیندال-هیرشمن و شاخص آنتروپی رابطه معکوس و معنی‌داری وجود دارد؛ یعنی، با افزایش (کاهش) تغییر اجباری و اختیاری موسسه حسابرسی، تمرکز بازار حسابرسی کاهش (افزایش) می‌یابد. افزون بر این، بین متغیرهای کنترلی اندازه و تمرکز صاحب‌کار و تمرکز بازار حسابرسی رابطه مستقیم و معنی‌داری مشاهده شد؛ بنابراین، اهمیت صاحب‌کار و تغییر موسسه حسابرسی عاملی مؤثر بر توزیع بازار بین موسسه‌های حسابرسی و در نتیجه، تمرکز بازار حسابرسی است.
فرضیه‌های پژوهش
بر اساس اهداف و نتایج تحقیق، فرضیه‌های پژوهش به شرح ذیل مطرح و آزمون شده‌اند:
فرضیه 1: استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 2: استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 3: استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 4: الزامات قوانین محیطی بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 5: الزامات قوانین محیطی بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 6: الزامات قوانین محیطی بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 7: انتصاب و پاداشهای حسابرسان بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 8: انتصاب و پاداشهای حسابرسان بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 9: انتصاب و پاداشهای حسابرسان بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 10: تحولات فنی و توسعهای بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 11: تحولات فنی و توسعهای بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 12: تحولات فنی و توسعهای بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 13: خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی بر اعتبار خدمات در ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 14: خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی بر سازگاری با تغییرات ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 15: ساختارهای سازمانی واحد بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 16: ساختارهای سازمانی واحد بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 17: ساختارهای سازمانی واحد بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 18: مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی بر اعتبار خدمات در ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 19: مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی بر سازگاری با تغییرات ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 20: موانع سازمانی و فردی مؤسسات بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 21: موانع سازمانی و فردی مؤسسات بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 22: موانع سازمانی و فردی مؤسسات بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 23: نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی بر اعتبار خدمات در ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
فرضیه 24: نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی بر سازگاری با تغییرات ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد.
روش‌شناسی پژوهش
مطالعه حاضر یک پژوهش کاربردي، توصیفی- پیمایشی بود. در این پژوهش با توجه به هدف و ماهیت پژوهش از روش پژوهش ترکیبی یا آمیخته از طریق تلفیق روشهاي کیفی و کمّی استفاده شده است. به منظور بررسی عمیق و شناخت بیشتر موضوع، علاوه بر مبانی نظري از مصاحبه براي درك بیشتر استفاده شده است، سپس از رویکردهاي کمی براي تأیید نتایج کیفی بهره برده شد.
جامعه آماری فاز کیفی تحقیق شامل حسابداران رسمی کشور است. نمونه تحقیق نیز به صورت هدفمند انتخاب شد. بر این اساس، از طریق مصاحبه‌های عمیق و اکتشافی به‌صورت انفرادي با خبرگان علمی که به‌صورت هدفمند انتخاب شده بودند، مصاحبه‌‌ها انجام شد و تا زمانی ادامه یافت كه عوامل اصلى و فرعى در مصاحبه‌‌ها تكرار شده و پاسخ‌ها از روندى تكرارى تبعيت نماید. سپس براى اطمينان بيشتر، تعدادی مصاحبه ديگر نيز انجام‌شده و فرايند مصاحبه با 11 مصاحبه و با اشباع نظری پژوهشگر پايان یافت. خبرگان در این پژوهش دارای ویژگیهای خاصی در نظر گرفته شدند که شامل تجربه و دانش عمیق در زمینه حسابرسی، آشنایی با اصول و استانداردهای اخلاق حرفهای و توانایی تحلیل و تفسیر داده‌های کیفی است تا بتوانند دیدگاه‌های معتبر و مفیدی در خصوص تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی و تأثیر آن بر کنترل کیفیت کار ارائه دهند.
داده‌های کیفی لازم جمع‌آوري و با استفاده از روش تحلیل محتوا به مثابه تکنیکی پژوهشی، مفاهیم، مقوله‌ها و‌عوامل اصلی و فرعی شناسایی و‌مورد تحلیل قرار گرفت. این مفاهیم، عوامل و مقوله‌ها، مبناي تدوین ابزار (پرسشنامه) براي دستیابی به عوامل مؤثر تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی با حفظ رویکرد اخلاق حرفهای و بررسی تأثیر ابعاد آن بر کنترل کیفیت کار حسابرسی گردید. جدول 1 نمونه آماری افراد مصاحبه شونده را نشان میدهد.
جدول 1. نمونه آماری افراد مصاحبه شونده | ||||
شماره مصاحبه شونده | جنسیت | مدرک تحصیلی | سابقه شغلی | سمت |
1 | مرد | کارشناسی ارشد | 21 سال | شریک حسابرسی |
2 | مرد | کارشناسی ارشد | 11 سال | مدیر حسابرسی |
3 | مرد | دکترا | 15 سال | شریک حسابرسی |
4 | مرد | کارشناسی ارشد | 22 سال | شریک حسابرسی |
5 | مرد | کارشناسی | 18 سال | مدیر حسابرسی |
6 | مرد | کارشناسی ارشد | 12 سال | شریک حسابرسی |
7 | مرد | دکترا | 20 سال | شریک حسابرسی |
8 | مرد | کارشناسی ارشد | 20 سال | مدیر حسابرسی |
9 | مرد | کارشناسی ارشد | 15 سال | مدیر حسابرسی |
10 | مرد | کارشناسی ارشد | 18 سال | شریک حسابرسی |
11 | مرد | دکترا | 14 سال | شریک حسابرسی |
مؤلفه‌های به دست آمده از مصاحبه با خبرگان در قالب پرسشنامه دسته‌بندی شد و سپس برای جامعه آماری شامل جامعه آماری حسابداران رسمی ارسال گردید. در بخش کمی تعداد نمونه آماری با فرمول کوکران مشخص شد و لینک پرسشنامه الکترونیکی برای ایشان ارسال شد. تعداد اعضای نمونه آماری 342 نفر در نظر گرفته شد. تجزیه‌وتحلیل دادهها با استفاده از روش معادلات ساختاری صورت گرفت.
یافته‌های پژوهش
در این پژوهش مأخذ اصلی دادهها مصاحبه بوده است به طوری که مصاحبه‌های ابتدایی به صورت اکتشافی و توصیفی بوده‌اند و به تدریج پس از انجام هر مصاحبه، کدگذاری مصاحبه به مصاحبه داده‌های حاصل از مصاحبه‌‌ها انجام میگردید و به وسیله روش مقایسه دائمی دادهها کدهای نظری از طریق کدگذاری باز پدیدار میگردید و به همین منوال کدگذاریهای 11 مصاحبه انجام گردید و مفاهیم و طبقات فرعی و اصلی ظهور یافت. در جدول 2، مقولات اصلی و فرعی و مفاهیم به دست آمده از کدگذاریها را نشان میدهد.
جدول 2. الگوی مفهومی تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی با حفظ رویکرد اخلاق حرفهای و کنترل کیفیت کار حسابرسی | ||
|---|---|---|
مقولات فرعی | کدهای اولیه | |
خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی | کیفیت مؤسسات حسابرسی | کیفیت کاری. توجه به کیفیت مؤسسات حسابرسی. افزایش کیفیت خدمات. |
رفتار حرفهای مؤسسات حسابرسی | پایبندی به اخلاق حرفهای. حفظ آیین رفتار حرفهای. ضرورت رفتار حرفهای. | |
تفکیک وظایف در مؤسسات حسابرسی | تقسیم‌بندی کارها. تفکیک وظایف حسابرسان از مدیران. | |
استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی | ساختارمندی مؤسسات حسابرسی | بهینه‌سازی مؤسسات حسابرسی. شکل‌گیری ساختار مؤسسات حرفهای. ساختارمند بودن مؤسسات. |
استاندارد بودن مؤسسات حسابرسی | استانداردسازی تغییرات. همسویی با چندوجهی بودن ساختار سازمانی. انعطافپذیری ساختار سازمانی. | |
پویا بودن مؤسسات حسابرسی | استفاده از الگوهای پویا. الگوپذیری از سازمانهای چند وجهی. | |
محافظت از ساختارهای مؤسسات حسابرسی | حفظ ساختارهای جدید. توسعه محور بودن مؤسسات. | |
الزامات قوانین محیطی | تحولات محیطی | موانع اقتصادی. تغییرات محیط اقتصادی. همسو بودن با تغییرات اقتصادی. |
تحولات قانونی | الزامات قانونی. سیاستها و توافقهای قانونی. | |
تحولات محیطی | همسو بودن با تغییرات محیطی. موانع محیطی. | |
تحولات فنی و توسعهای | ورود تکنولوژیهای پیشرفته | تغییرات فناوری. استفاده از فناوریها. تغییرات تکنولوژی. استفاده از فناوریهای الکترونیکی. ورود به تکنولوژی. |
الزامات سیاسی | تغییرات سیاسی. موانع سیاسی. | |
الزامات آموزشی | تغییرات آموزشی. سرعت زیاد تغییرات فردی. | |
ورود به بازار | تغییرات بازار. موانع بازار. وارد شدن به بازار. | |
موانع سازمانی و فردی مؤسسات حسابرسی | عدم ارزیابی مؤسسات حسابرسی | متمایل نبودن مؤسسات به فعالیت در بورس. متمایل نبودن مؤسسات به کنترل و ارزیابی. |
عدم تحقیقات مطالعاتی مؤسسات حسابرسی | نبود حوزه تحقیقاتی. موانع فرهنگی و تحقیقاتی. | |
مشکلات مؤسسات حسابرسی | مشکلات سازمانی. مشکلات فردی. | |
مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی | وجود افراد متخصص | توجه به تخصص گرایی. استفاده از مدیران با تخصص. استفاده از حسابداران با تخصص. استفاده از متخصصان فنی غیرحسابدار. استفاده از حسابرسان همسو و همدل. |
تخصص نیروی انسانی | نبود نیروی انسانی متخصص. کمبود نیروی انسانی ماهر. پیشرفت منابع انسانی. | |
مهارتهای حسابرسان | ارتقاء و مهارتهای حسابرسان. افزایش دانش حسابرسان. | |
توانایی حسابرسان ارشد | توانایی حسابرسان ارشد. تخصص حسابرسان ارشد. | |
ساختارهای تیم حسابرسی | هدایت تیم حسابرسی. تغییر در ساختارهای تیم حسابرسی. | |
سازگاری با تغییرات ساختارهای جدید | رویکردهای ادراکی | داشتن دیدگاه فرهنگی. موانع ادراکی. رویکردهای منفی ذهنی. تفکرات فردی. تفکرات جمعی. ادراک غلط افراد. خستگی فرد ناشی از تغییرات. |
رویکردهای سازگار شدن | رویکردهای اجتماعی. عدم تمایل به سازگاری و تغییرات. | |
طراحی درست ساختارها | درک تغییرات سازمانی. تغییرات جهت‌دار. طراحی سیستمهای حرفهای سازمانی. طراحی سازمانی بر اساس قاعده‌مندی. | |
مقاومت سازمان‌ها | مقاومت درباره تغییرات. ترس از تغییرات. مقاومت سازمانی. | |
اعتمادسازی به تغییرات | وابستگی به محیطهای قبلی. عدم تمایل به تغییرات در شرایط جدید. اعتماد کم به تغییرات. اداراک پایین به تغییرات. اضطراب ناشی از تغییرات جدید.
| |
آینده‌نگری | نامفهوم بودن آینده تغییرات. ترس از عوامل ناشناخته. استرس از محیطهای شخصی جدید. استرس شغلی. | |
اعتبار خدمات در ساختارهای جدید | کنترل کیفیت | کنترل کیفیت. کنترل وضعیت ساختار سازمانی. افزایش کیفیت. افزایش عملکرد. |
اعتبار مؤسسات در مجامع بینالمللی | حرکت به‌سوی مؤسسات بزرگ. اعتبار و شهرت مؤسسات. موفقیت در بازارهای بینالمللی. | |
بازارهای جدید خدماتی | افزایش ارتباطات با مشتریان. ورود به بازارهای جدید. ورود به عرصههای مختلف. | |
پاسخگویی | پاسخ‌گو بودن مؤسسات. بهبود عملیات اطمینان بخشی. | |
رفتارهای حرفهای حسابرسان | بهبود رفتار حسابرسان. رسیدگیهای هدفمند حسابرسان. | |
افزایش کیفیت حسابرسی | افزایش دقت حسابرسان. وجود کیفیت حسابرسی. کاهش زمان حسابرسی. | |
وجود بازرسیهای قانونی | مبارزه با پولشویی. بازرسیهای قانونی. امنیت حقوق کارکنان. | |
وجود استراتژیهای ایدئال | برخورداری از استراتژیهای مختلف. برخورداری از سلسله‌مراتب خاص. ایجاد استراتژیهای مناسب در سازمان. | |
انتصاب و پاداشهای حسابرسان | استخدام حسابرسان | انتخاب و انتصاب حسابرسان. استخدام حسابرسان بر اساس روحیه و شخصیت. |
رفع تعارض میان حسابرسان و ذی‌نفعان | رفع تعارض میان حسابرسان و ذی‌نفعان. رفاه نسبی کارکنان. زمان‌بندی کارهای قابل پیش‌بینی. | |
تعیین حق‌الزحمه حسابرسی | تعیین حق‌الزحمه‌های خدمات ارائه شد. تعیین حق‌الزحمه‌های حسابرسی. اثرهای مثبت پاداش یکسان. | |
افزایش درآمد حسابرسی | سطح درآمد مؤسسات. افزایش سطح درآمد. | |
ساختارهای سازمانی واحد | اهداف سازمانی | استراتژیهای سازمانی. رسالتهای سازمانی. اهداف و چشم‌اندازهای سازمانی. |
الگوهای سازمانی | قوانین و مقرارتهای سازمانی. فقدان الگوی درست. ارتباطات ضعیف. | |
ساختارهای سازمانی | نگاه سازمانی یکسان. وجود شرکت‌های دارای ساختار سازمانی یکسان. | |
نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی | نیازهای مؤسسات حسابرسی | دیدگاه مؤسسات حسابرسی. اهداف مؤسسات حسابرسی. تعیین اولویت‌های مؤسسات حسابرسی. |
تجربیات مؤسسات حسابرسی | اندازه مؤسسات. تجربیات مؤسسات بزرگ. | |
انتصاب شرکای مؤسسات حسابرسی | تعداد شرکای مؤسسات. استفاده از شرکای غیرحسابدار. | |
دیدگاه‌های شرکای مؤسسات حسابرسی | محتاط بودن شرکا. اعتماد شرکا به تغییرات. ویژگیهای اقتصادی شرکا. | |
بر اساس جدول 2، مدل پارادایمی داده بنیاد به صورت زیر ترسیم میگردد:
شکل 1. الگوی پارادایمی تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی با حفظ رویکرد اخلاق حرفهای و کنترل کیفیت کار حسابرسی
بر اساس مدل فوق، پرسشنامهای طراحی گردید که روایی و پایایی آن مورد تائید قرار گرفت و 24 فرضیه شکل گرفت که در ادامه به بررسی فرضیه‌ها پرداخته می‌شود.
تحلیل روایی و پایایی سازههای پژوهش
پرسشنامه طراحی شده در اختیار جمعی از اساتید قرار گرفته و از جانب ایشان روایی محتوای پرسشنامه تحقیق مورد تأیید قرار گرفت.
جدول 3. آزمون کیزر- مایر- اوکلین و بارتلت برای تحلیل کفایت حجم نمونه در تحلیل عاملی | |
شاخص کیزر- مایر- اوکلین (KMO) | 711/0 |
آماره خی دو در آزمون بارتلت | 744/4270 |
درجه آماره خی دو در آزمون بارتلت | 41860 |
سطح معنی‌داری در آزمون بارتلت | 000/0 |
منبع: یافته‌های پژوهش
شاخص کیزر- مایر- اوکلین برابر با 711/0 و بزرگتر از سطح مطلوب 7/0 است از طرفی سطح معنی‌داری برای فرض صفر ناهمبسته بودن متغیرها در آزمون بارتلت برابر با 000/0 است. لذا این نتایج مطلوبیت تحلیل عاملی را تأیید میکنند. تحلیل عاملی تأییدی، همسویی سؤالات پرسشنامه جهت اندازه‌گیری مفاهیم مربوطه را نشان میدهد (رحیمی، 1397). سنجش روایی تشخیصی سازه‌ها با میانگین واریانس استخراج شده صورت پذیرفته است.
جدول 4. بررسی مقادیر میانگین واریانس استخراج‌شده و ضریب پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ | |||
عنوان مؤلفه | میانگین واریانس استخراج‌شده | ضریب آلفای کرونباخ | ضریب پایایی ترکیبی |
استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی | 776/0 | 816/0 | 89/0 |
اعتبار خدمات در ساختارهای جدید | 571/0 | 708/0 | 641/0 |
الزامات قوانین محیطی | 682/0 | 771/0 | 813/0 |
انتصاب و پاداشهای حسابرسان | 63/0 | 806/0 | 663/0 |
تحولات فنی و توسعهای | 639/0 | 849/0 | 835/0 |
خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی | 631/0 | 767/0 | 6/0 |
ساختارهای سازمانی واحد | 681/0 | 0.7 | 819/0 |
سازگاری با تغییرات ساختارهای جدید | 588/0 | 747/0 | 711/0 |
مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی | 606/0 | 715/0 | 686/0 |
موانع سازمانی و فردی مؤسسات | 659/0 | 718/0 | 729/0 |
نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی | 638/0 | 821/0 | 726/0 |
منبع: یافته‌های پژوهش
بررسی نتایج جدول 4 نشان میدهد اندازه شاخص میانگین واریانس استخراج شده برای تمامی مؤلفهها بزرگتر از 5/0 میباشد؛ بنابراین سازههای پرسشنامه یا به عبارتی مؤلفه‌های تحقیق از روایی تشخیصی مطلوبی برخوردارند (وشنی و همکاران، 1397). سنجش پایایی ابزار اندازه‌گیری پژوهش با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ5 و ضریب پایایی ترکیبی6 بررسی شده است. بررسی نتایج جدول نشان میدهد اندازه ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی برای تمامی مؤلفهها بزرگتر از سطح قابل‌قبول خود (7/0) میباشند. لذا میتوان نتیجه گرفت که سازههای پرسشنامه از پایایی مطلوبی برخوردارند (وشنی و همکاران، 1397). همچنین همان‌طور که در جدول بالا مشخص است تمامی بارهای عاملی شاخص‌ها، بالاتر از 5/0 و در سطح اطمینان 95 درصد، معنی‌دار هستند که نشان‌دهنده این موضوع است که سازه‌ها از این لحاظ در سطح مطلوبی قرار دارند (هیر و همکاران، ۲۰۲۳).
تحلیل مدل‌های ساختاری پژوهش
شکل 2 مدل ساختاری پژوهش را نشان میدهد که در آن روابط بین متغیرها بر اساس فرضیه‌های مورد مطالعه طراحی شده است.
شکل 2. آماره تی مربوط به معنادار بودن ضرایب مسیر در مدل ساختاری پژوهش
بررسی شکل‌های 2 و 3 نشان میدهد، مقدار احتمال فرض صفر مبنی صفر بودن ضریب مسیرهای مربوط به روابط مطرح‌شده بین متغیرها همگی برابر با 000/0 و کمتر از احتمال خطای نوع اول 05/0 میباشد که نشان میدهد این روابط معنادار میباشد. ضریب مسیر در تمامی روابط مثبت است که نشان میدهد، تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیرهای وابسته به‌طور مستقیم میباشد. همان‌گونه که نتایج نشان میدهد به عنوان مثال، استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر مثبت و معنی‌داری بر خطمشیهای عملیاتی آن‌ها با ضریب اثرگذاری 0.243 دارد. این نتیجه نشان‌دهنده آن است که تغییرات در ساختار مؤسسات میتواند به بهبود کارایی و کیفیت خدمات حسابرسی منجر شود. این استانداردسازی میتواند به ایجاد رویه‌های منظم و شفاف‌تر کمک کند و در نهایت به افزایش اعتماد مشتریان و بهبود عملکرد کلی مؤسسات می‌انجامد.
شکل 3. ضرایب مسیر در مدل ساختاری پژوهش
آزمون فرضیه‌های پژوهش
بر اساس اهداف تحقیق، فرضیه‌ها را میتوان به دودسته اصلی تقسیم کرد: فرضیه‌های مرتبط بااخلاق حرفهای شامل فرضیه‌های 1، 4، 7، 10، 13 و 20 هستند که به تأثیر استانداردسازی، الزامات قوانین محیطی، انتصاب و پاداش‌ها، تحولات فنی و خطمشیهای عملیاتی بر اعتبار و اخلاق حرفهای مؤسسات حسابرسی می‌پردازند. در مقابل، فرضیه‌های مرتبط با کنترل کیفیت حسابرسی شامل فرضیه‌های 2، 5، 8، 11، 16 و 21 میباشند که بر تأثیر استانداردسازی، الزامات قوانین محیطی، انتصاب و پاداش‌ها، تحولات فنی و ساختارهای سازمانی بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تمرکز دارند. این تفکیک به درک بهتر از تأثیرات مختلف بر اخلاق حرفهای و کنترل کیفیت در حسابرسی کمک میکند. نتایج بررسی فرضیه‌ها در جدول 5 ارائه شده است.
جدول 5. نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش | |||
آماره T | مقدار احتمال | نتیجه آزمون فرضیه | |
فرضیه 1: استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 478/11 | 001/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 2: استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 035/10 | 01/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 3: استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 007/10 | 01/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 4: الزامات قوانین محیطی بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 769/10 | 004/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 5: الزامات قوانین محیطی بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 281/10 | 008/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 6: الزامات قوانین محیطی بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 002/11 | 003/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 7: انتصاب و پاداشهای حسابرسان بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 436/10 | 006/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 8: انتصاب و پاداشهای حسابرسان بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 076/11 | 003/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 9: انتصاب و پاداشهای حسابرسان بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 084/11 | 003/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 10: تحولات فنی و توسعهای بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 242/10 | 008/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 11: تحولات فنی و توسعهای بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 881/10 | 004/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 12: تحولات فنی و توسعهای بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 064/11 | 003/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 13: خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی بر اعتبار خدمات در ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 279/10 | 008/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 14: خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی بر سازگاری با تغییرات ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 382/10 | 007/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 15: ساختارهای سازمانی واحد بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 582/10 | 006/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 16: ساختارهای سازمانی واحد بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 238/10 | 008/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 17: ساختارهای سازمانی واحد بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 923/10 | 004/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 18: مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی بر اعتبار خدمات در ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 529/10 | 006/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 19: مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی بر سازگاری با تغییرات ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 058/11 | 003/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 20: موانع سازمانی و فردی مؤسسات بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 14/10 | 009/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 21: موانع سازمانی و فردی مؤسسات بر مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 248/11 | 002/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 22: موانع سازمانی و فردی مؤسسات بر نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 224/10 | 008/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 23: نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی بر اعتبار خدمات در ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 135/11 | 003/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
فرضیه 24: نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی بر سازگاری با تغییرات ساختارهای جدید تأثیر معنی‌دار و مثبتی دارد. | 654/10 | 005/0 | در سطح خطای 05/0 رد نشد. |
منبع: یافته‌های پژوهش
بررسی نتایج جدول 5 نشان میدهد، تمامی فرضیه‌های مورد مطالعه در پژوهش حاضر در سطح احتمال خطای نوع اول 05/0 رد نمیشود.
بحث و نتیجه‌گیری
هدف مطالعه حاضر تبیین تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی، حفظ رویکرد اخلاق حرفهای و کنترل کیفیت کار حسابرسی میباشد. از نتایج فرضیات میتوان چنین تبیین کرد که استانداردسازی ساختار مؤسسات حسابرسی، الزامات قوانین محیطی، ساختارهای سازمانی واحد، انتصاب و پاداشهای حسابرسان و تحولات فنی و توسعهای بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی، مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی و نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی تأثیر مثبت و معناداری دارد. به این معنا که اگر مؤسسات حسابرسی استانداردسازی مناسب و درستی را رعایت کنند، این امر میتواند بر مهارت حسابرسان تأثیر گذارد که این امر منجر میگردد تا خطمشیهای مؤسسات هم درستتر اعمال گردد. الزاماتی که در محیط به صورت قوانین وجود دارد که اعم از الزامات حرفهای و رفتاری و سازمانی، اخلاقی، دستوری و غیره میباشد، میتواند خطمشیهای مؤسسات حسابرسی را تحت تأثیر قرار دهد و از این طریق برآن تأثیرگذار باشد. همچنین نتایج نشان داد که خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی و مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی بر اعتبار خدمات در ساختارهای جدید و سازگاری با تغییرات ساختارهای جدید رابطه مثبت و معنی‌داری دارد. به این معنا که اگر مؤسسات حسابرسی در جهت تغییر ساختارهای خود، خطمشیهای درست و اصولی و اخلاقی و حرفهای را به کار ببرند، این امر میتواند به افزایش مؤسسات حسابرسی بینجامد و از سمتی حسابرسانی را بامهارت و تخصص بالاتری را انتصاب کند و همچنین این امر باعث میگردد که مؤسسات تغییر ساختارهای جدید را مورد پذیرش قرار دهند. نتایج همچنین نشان داد که موانع سازمانی و فردی مؤسسات بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی، مهارت و تخصص اعضای مؤسسات حسابرسی و نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی رابطه مثبت و معناداری دارد. از این نتیجه میتوان چنین تبیین کرد که برای تغییر مؤسسات حسابرسی، موانع زیادی وجود دارد که مهمترین آن‌ها پذیرش مؤسسات حسابرسی و افراد شاغل در آن برای تغییرات هستند؛ که این امر میتواند در جذب حسابرسان مهار مؤثر باشد. همچنین نتایج نشان داد که نیازها و خواستههای ساختار مؤسسات حسابرسی بر اعتبار خدمات در ساختارهای جدید و سازگاری با تغییرات ساختارهای جدید تأثیر مثبت و معنی‌داری دارد. به این معنا که حسابرسان هم نیازهایی دارند که برای رفع نیازهای آنان باید به فکر تغییر مؤسسات حسابرسی بود که اگر این امر به‌درستی انجام شود، نه تنها حسابرسان میتوانند خود را با تحولات جدید سازگار کنند، بلکه میتوانند اعتبار حرفه خویش را افزایش دهند.
نتایج تحقیق حاضر با نتایج مطالعات پیشین هم‌راستا و در عین حال مکمل آن‌هاست. به‌طور خاص، چن و همکاران (2024) نشان دادند که ساختار مطلوب مؤسسات حسابرسی میتواند به بهبود مدیریت ریسک‌های حسابرسی و کاهش احتمال صدور نظرات غیراستاندارد کمک کند که این موضوع با تأکید تحقیق حاضر بر استانداردسازی ساختار مؤسسات و تأثیر آن بر کیفیت خدمات همخوانی دارد. همچنین، هان (2021) به تأثیر محیط قانونی و پروژه‌های فنی بزرگ بر استراتژی و ساختار مؤسسات اشاره کرده است که به نتایج تحقیق حاضر در زمینه الزامات قوانین محیطی و تأثیر آن بر خطمشیهای عملیاتی مؤسسات حسابرسی اعتبار می‌بخشد. شزرباک (2021) نیز بر اهمیت حسابرسی مالی در فرآیند بازسازی تأکید کرده است که با تأکید تحقیق حاضر بر حفظ رویکرد اخلاق حرفهای و کنترل کیفیت کار حسابرسی هم‌پوشانی دارد. در نهایت، یافته‌های رستگاری و مهدوی (1399) در مورد تأثیر اهمیت صاحب‌کار بر تغییر موسسه حسابرسی و تمرکز بازار، به درک بهتر موانع سازمانی و فردی در تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی در تحقیق حاضر کمک میکند. به طور کلی، نتایج تحقیق حاضر نشان‌دهنده تأثیر مثبت و معنادار تغییر ساختار مؤسسات حسابرسی بر کیفیت و اعتبار خدمات است که با یافته‌های مطالعات پیشین هم‌راستا است.
محدودیتهای تحقیق حاضر شامل محدودیت در دسترسی به نمونه‌های گسترده‌تر از حسابرسان و مؤسسات حسابرسی و همچنین وابستگی به نظرات شخصی افراد مصاحبه شونده است که ممکن است بر نتایج تأثیرگذار باشد. همچنین، تغییرات سریع در محیط قانونی و اقتصادی میتواند تأثیرات نتایج را در طول زمان محدود کند.
با توجه به نتایج تحقیق حاضر، پیشنهاد می‌شود که مؤسسات حسابرسی به استانداردسازی ساختارهای سازمانی خود توجه ویژه‌ای داشته باشند تا بتوانند ریسک‌های حسابرسی را به‌طور مؤثرتری مدیریت کنند و کیفیت خدمات خود را افزایش دهند. همچنین، لازم است که مؤسسات به الزامات قانونی و محیطی توجه کنند و خطمشیهای عملیاتی خود را بر اساس این الزامات تنظیم نمایند. برای جذب و حفظ حسابرسان بامهارت و تخصص بالا، ایجاد یک محیط کاری حمایتی و فراهم کردن فرصت‌های آموزشی و توسعه حرفهای برای حسابرسان ضروری است. همچنین، مؤسسات باید به موانع سازمانی و فردی توجه کنند و اقداماتی را برای تسهیل پذیرش تغییرات در ساختارهای خود انجام دهند. در نهایت، تقویت رویکرد اخلاق حرفهای و کنترل کیفیت کار حسابرسی میتواند به افزایش اعتبار و اعتماد بازار به خدمات حسابرسی کمک کند که این امر در نهایت به بهبود عملکرد کلی مؤسسات حسابرسی منجر خواهد شد.
فهرست منابع
ایمانی برندق، محمد، مهرانی، کاوه، و رحیم حجت شمامی (1395). شناسایی عوامل تعیین کنندۀ کیفیت حسابرسی در ایران از دیدگاه حسابداران رسمی. مجله دانش حسابداری، 7(25)، 167-189. doi: 10.22103/jak.2016.1449
حساس یگانه، یحیی، و آذینفر، کاوه (1389). رابطه بین کیفیت حسابرسی و اندازه موسسه حسابرسی. بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 17(61)، 98-85. dor: 20.1001.1.26458020.1389.17.3.6.2
رستگاری، نجمه، و مهدوی، غلامحسین (1399). بررسی اثر تعدیل‌کنندگی اهمیت صاحب‌کار بر رابطه بین تغییر مؤسسه حسابرسی و تمرکز بازار حسابرسی. مجله دانش حسابرسی، ۲۰(۸۱)، ۵-37. http://danesh.dmk.ir/article-1-2413-fa.html
علوی، سید محمد، قربانی، بهزاد، و رستمی، وهاب (1394). بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی در مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران، دانش حسابرسی، 15(60)، 47-70. https://danesh.dmk.ir/article-1-1100-fa.html
وشنی، امیر، موسوی، فرانک، اسلام پناه، مریم، و کرم افروز، محمدجواد (1397). طراحي الگوی تفکر راهبردی مديران آموزشي به روش آميخته اکتشافی. دو ماهنامه علمي-پژوهشي رهيافتي نو در مديريت آموزشي، ۱۱(۴).۲۹-۵۴. dor: 20.1001.1.20086369.1399.11.44.2.7
Alavi, S. M., Ghorbani, B., & Vahab Rostami. (2015). Investigating the factors affecting audit quality in auditing firms affiliated with the Iranian Association of Certified Accountants. Audit Knowledge, 15(60), 47-70. https://danesh.dmk.ir/article-1-1100-fa.html [In Persian]
Alford, J., Hartley, J., Yates, S., & Hughes, O. (2017). Into the purple zone: Deconstructing the politics/administration distinction. The American Review of Public Administration, 47(7), 752-763. doi: 10.1177/0275074016638481
Argyres, N., & Zenger, T. R. (2013). Dynamics of organizational structure. In A. Grandori (Ed.), Handbook of economic organization: integrating economic and organization theory (pp. 210–222) (1st ed.). Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.
Babayanju, A. G. A., Animasaun, R. O., & Sanyaolu, W. A. (2017). Financial reporting and ethical compliance: The role of regulatory bodies in Nigeria. Account and Financial Management Journal, 2(2), 600-616. doi: 10.18535/afmj/v2i2.01
Barac, K., Plant, K., Kunz, R., & Kirstein, M. (2021). Audit practice: A straightforward trade or a complex system?. International Journal of Auditing, 25(3), 797-812. doi: 10.1111/IJAU.12249
Chen, L., Fan, W., Wu, Y., & Zhou, H. (2024). Accounting firm organization structure and audit risk management: evidence from Chinese domestic accounting firms. Journal of International Accounting Research, 1-29.doi: 10.2308/jiar-2023-020
Eferakeya, I. (2024). Auditor-firm conflict: theoretical concepts application and analysis of the power dynamics involved. ANAN Journal of Accounting, 13(1), 145-170. doi: 10.70518/ajoa.v13i1.08
Fukuyama, F. (2014). Political order and political decay: From the industrial revolution to the globalization of democracy. Macmillan.
Hassas Yeganeh, Y., & Azinfar, K. (2010). The relationship between audit quality and the size of the auditing firm. Accounting and Auditing Studies, 17(61), 85-98. doi 20.1001.1.26458020.1389.17.3.6.2 [In Persian]
HANH, H. T. (2021). Determining factors affecting independent auditing in small, medium and big-sized auditing companies-case in Vietnam. Journal of Contemporary Issues in Business & Government, 27(2), 142–148. doi: 10.47750/CIBG.2021.27.02.018
Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2022). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). 3rd Edition. Thousand Oaks: Sage.
Heckmann, N., Steger, T., & Dowling, M. (2016). Organizational capacity for change, change experience, and change project performance. Journal of Business Research, 69(2), 777-784. doi: 10.1016/j.jbusres.2015.07.012
Ikatan, A.I. (2014). Statement of Financial Standards 01: Presentation of Financial Statements (Revised 2014). Jakarta: Ikatan Akuntan Indonesia. https://www.icab.org.bd/icabadmin/uploads/ckeditor/1407IAS
Imani Barandagh, M., Mehrani, K., & Hojjat Shomami, R. (2016). Identifying the determinants of audit quality in Iran from the perspective of certified accountants. Journal of Accounting Knowledge, 7(25), 167-189. doi: 10.22103/jak.2016.1449 [In Persian]
Marzuki, M., Subramaniam, N., Cooper, B. J., & Dellaportas, S. (2017). Accounting academics’ teaching self-efficacy and ethics integration in accounting courses: A Malaysian study. Asian Review of Accounting, 25(1), 148-170. doi: 10.1108/ARA-09-2015-0088
Ramadhani, N. E. (2023). Pengaruh Struktur Audit, Konflik Peran, Ketidakjelasan Peran, dan Komitmen Organisasi terhadap Kinerja Auditor. Journal of Islamic Accounting and Tax. doi: 10.30587/jiatax.v4i1.4318
Rastegari, N., & Mahdavi, G. (2021). Investigating the moderating effect of client importance on the relationship between audit firm change and audit market concentration. Audit Knowledge, 20(81), 5-37. http://danesh.dmk.ir/article-1-2413-fa.html [In Persian]
Sihite, E. S. (2024). Pengaruh struktur audit, komitmen organisasi dan efektivitas penggunaan teknologi sistem informasi akuntansi terhadap kinerja auditor. Deleted Journal, 1(3), 785–806. doi: 10.62237/jna.v1i3.173
Szczerbak, M. (2021). Financial audit in the context of the enterprise restructuring. Modern Management Systems, 16(1), 35-47. doi:10.37055/nsz/134025
Voshni, A., Mousavi, F., Eslam Panah, M., & Karam Afrouz, M. J. (2018). Designing a strategic thinking model for educational managers using an exploratory mixed method. Scientific-Research Journal of New Approaches in Educational Management, 11(4), 29-54. dor: 20.1001.1.20086369.1399.11.44.2.7 [In Persian]
Wahyuni, L., Salim, A., Pertiwi, A. D., & Adipradana, R. (2024). The influence of audit delay, size of public accounting firm, audit opinion, and management change on auditor switching. Jurnal Magister Akuntansi Trisakti, 11(2), 147–170. doi: 10.25105/v11i2.20665
Yuan, R., Cheng, Y., & Ye, K. (2016). Auditor industry specialization and discretionary accruals: the role of client strategy. The International Journal of Accounting, 51(2), 217-239. doi: 10.1016/j.intacc.2016.04.003
[1] . Mango-Type Structure
[2] . Banana-Type Structure
[3] . Olive-Type Structure
[4] . Goldman and Barlev model
[5] . Cronbach’s Alpha
[6] . Composite Reliability (CR)