نسبت معرفت آرمانی با معرفت دینی در اندیشه ملاصدرا

محورهای موضوعی :  پژوهشهای معرفت شناختی

عباس گوهری ¹ (استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز)

تاریخ دریافت : 1395/07/26 تاریخ پذیرش : 1395/10/25 تاریخ انتشار : 1396/01/01

کلید واژه: علم, عالم, ملاصدرا, معلوم, معرفت دینی, معرفت آرمانی,

چکیده مقاله :

نوشتار حاضر در پی آن است تا به این مسئله پاسخ گوید که چه نسبتی میان معرفت آرمانی و معرفت دینی وجود دارد. برای این منظور مباحث گوناگون و پراکنده ملاصدرا در باب علم، عالم و معلوم در چارچوبی منظم بازسازی شده است. در این بازسازی منظم، علاوه بر این که جزئیات جدیدی از نظر ملاصدرا مطرح می‌شود، با نگاه جدیدی از ملاصدرا مواجه می‌شویم که نتیجه و حاصل بررسی علم، عالم و معلوم آرمانی از منظر اوست. به نظر می‌رسد او در این مباحث در پی نزدیک کردن معرفت فلسفی به معرفت دینی بوده و درنهایت این دو را دو روی یک سکه به شمار آورده است و با مباحثی که در این باره مطرح کرده ما را به استنباط این مطلب رهنمون نموده است که گوهر دین چیزی جز حکمت نیست و مابقی امور صرفاً صدفی جهت حفاظت از این گوهر گرانبها است.

چکیده انگلیسی:

 This paper has attempted to answer the question: what is the relationship between ideal and religious knowledge? In order to obtain this aim, Mulla Sadra's various and scattered discussions are integrated about knowledge, knower and known in a proper framework. By this approach In addition to the new details have been represented in Mulla Sadra's thought, we  encounter a new  doctrine which is resulted in study of ideal knowledge, knower and known. It seems that Mulla Sadra by this discussion has wanted to make the philosophical knowledge close to the religious knowledge, and finally he believed that the both of them are two sides of one reality which can lead to conclude the essence of religion is nothing but wisdom and the rest served merely as a shell to protect this precious core.

منابع و مأخذ:

داوری اردکانی، رضا.(1390). ما و تاریخ فلسفه اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

ملاصدرا.(1340). رساله سه اصل، تصحیح سیدحسین نصر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

همو.(1354). المبدأ و المعاد، تصحیح سید جلال­الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.

همو.(1360). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

همو. (1363). مفاتیح الغیب، تصحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.

همو. (1366). تفسیر القرآن الکریم، تصحیح محمد خواجوی، قم: انتشارات بیدار.

همو. (1383الف). شرح اصول الکافی (کتاب العقل و الجهل)، تصحیح محمد خواجوی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

همو.(1383ب). شرح اصول الکافی (کتاب العلم)، تصحیح محمد خواجوی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

همو.(1385). اسرار الآیات، تصحیح سید محمد موسوی، تهران: انتشارات حکمت.

همو.(1981.م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، بیروت: دار احیاء التراث.

طباطبایی، سید محمدحسین. (1379)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج2، مقدمه و پاورقی مرتضی مطهری، تهران: انتشارات صدرا.

عبودیت، عبدالرسول. (1385) درآمدی بر نظام حکمت صدرایی، ج1، تهران: انتشارات سمت و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

لاهیجی، محمد جعفر. (1376) شرح رسالة المشاعر، تصحیح سید جلال­الدین آشتیانی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

نصر، سید حسین. (1359)  نظر متفکران اسلامی دربارۀ طبیعت، تهران: انتشارات خوارزمی.