لایه‌بندی دستگاهِ شناختیِ «آگاهی اسطورهای» از منظر ارنست کاسیرر بر‌مبنای شاخصه‌های «ثابت بودن»، «بنیادین بودن» و «گسترۀ نفوذ»
محورهای موضوعی : پژوهشهای معرفت شناختی
مجیدرضا مقنی پور
1
(بخش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
اشکان رحمانی
2
(بخش هنر ، دانشکده هنر و معماری ، دانشگاه شیراز ، شیراز ، ایران)
کلید واژه: معرفت شناسی, کاسیرر, آگاهی اسطوره ای,
چکیده مقاله :
کاسیر به مانند کانت، تنها مسیر شناختِ انسانی را از راه فرم‌هایی از مفاهیم ذهنی و انتزاعی که در واقع ابزارهای شناختی انسان هستند، می‌دانست؛ اما از سویی دیگر وی عمیقاً معتقد بود که این فرم‌ها تنها به الگوهای عقلانی محدود نیستند، بلکه فرم‌ها و الگوهای غیرعقلانی نیز در فرآیندِ معرفتِ انسانی نقش دارند، چرا که منطقِ آگاهی‌بخشِ انسانی، پیوسته عقلانی نبوده است و حواس و عواطف نیز در شکل‌بخشی صورت‌های شناختی او دخیل بوده‌اند. در این میان وی اسطوره را به عنوان یکی از ابتدایی‌ترین فرم‌های شناختی انسان به ما عرضه می-دارد و به معرفی ویژگی‌ها و محتواهای این فرم از معرفتِ انسانی می‌پردازد. هدف اصلی این مقاله، تفکیک و لایه‌بندی محتواهای معرفی شده توسط کاسیر از این شکل معرفتی بر پایۀ سه شاخصۀ ثابت بودن، بنیادین بودن و گسترۀ نفوذ آنها بر دیگر محتواها می‌باشد. در نتایج این پژوهش که بر پایۀ بازخوانی دقیق اندیشه‌های کاسیرر در این خصوص انجام گرفت، محتواهای دستگاهِ شناختی آگاهی اسطورهای در قالب پنج لایۀ تقابل بنیادین، قوانین، واسطه‌ها، مقولات ویژه و ادراکات از یکدیگر تفکیک گردید؛ بر این اساس تمامی این محتواها بر پایۀ تقابل بنیادین مقدس/ نامقدس که هستۀ مرکزی این آگاهی را اشغال کرده است، شکل می‌یابند؛ همچنین این محتواها بر پایۀ میزان نزدیکی با هستۀ مرکزیِ این دستگاه شناختی، دارای ثبات بیشتر و نیز تاثیرگذاریِ گسترده‌تری بر لایه‌های بیرونی و پس از خود هستند.
As a Kant, Cassirer saw the only path to human cognition through forms of mental and abstract concepts that are in fact human cognitive tools; but on the other hand he deeply believed that these forms were not limited to rational models only. But irrational forms and patterns also play a role in the process of human knowledge. Because the logic of human consciousness has not always been rational, and human senses and emotions have been involved in shaping his cognitive forms. In the meantime, he presents "Myth" as one of the most important forms of human cognition and introduces the features and contents of this form of human knowledge. The main purpose of this article is to separate and layer the contents introduced by Cassirer from this epistemological form based on the three indicators of "being fixed", "fundamental" and "their extent of influence" on other contents. The results of this study, based on a careful reading of Cassirer's ideas in this regard, contain the contents of the cognitive system of mythological consciousness in the form of five layers: "fundamental confrontation", "laws", "mediators", "special categories" and " Perceptions” were separated. Accordingly, all of this content is based on the fundamental "Holy / unholy" opposition that occupies the central core of this consciousness. Also, these contents, based on their proximity to the central core of this cognitive system, have more stability and have a wider impact on the outer and posterior layers.
الیاده، میرچا .(1374). اسطوره، رویا، راز، چاپ دوم، انتشارات فکر روز،.
جعفری، حسن .(1388). دین و اسطوره: بررسی نظریه ارنست کاسیرر درباره اسطوره، دوفصلنامهتخصصیپژوهشنامهادیان(صص 27 ـ 54) ، شماره 6.
سلوکوور، هاری .(1374). هنر و ادبیات در اندیشه ارنست کاسیرر، فصلنامههنر (صص 60 ـ 78) ، شماره 28.
ـ ضیمران، محمد .(1379). گذر از جهان اسطوره به فلسفه، انتشارات هرمس، چاپ اول
ـ قاسمی، نیما .(1387). تبیین علمی و تبیین دینی ـ اسطوره ای، نقدعلم گرایی، مطابق با فلسفه اسطوره شناسی ارنست کاسیرر، ذهن (صص 35 ـ 54)، شماره 34 و 35.
کاسیرر، ارنست .(1382). اسطوره دولت، ترجمه یدالله موقن، چاپ دوم، انتشارات هرمس.
همو .(1388 ). رسالهای درباب انسان، ترجمه بزرگ نادرزاده، چاپ چهارم، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
همو .(1390a ). زبان و اسطوره، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ دوم، انتشارات مروارید.
همو .(1390b ). فلسفه صورت های سمبلیک، جلد دوم : آگاهی اسطورهای، ترجمه یدالله موقن، چاپ سوم، انشارات هرمس.
ـ موقن، یدالله .(1389). ارنست کاسیرر؛ فیلسوف فرهنگ، چاپ اول، انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی.
Cassirer, Ernst .(1994). An Essay on Man: An Introduction to a Philosophy of Human Culture, New Haven and London, Yale University Press.
Cassirer, Ernst .(1946). Language and Myth, Susanne K., Langer (trans.), New York,Dover Publication.
Cassirer, Ernst .(1953). The Philosophy of Symbolic Forms: Vol.1, Language, RalphManheim (trans.), New Haven and London, Yale University Press.
Cassirer, Ernst .(1995). The Philosophy of Symbolic Form: vol.2, Mythical Thought, Ralph Manheim (trans.), New Haven and London: Yale University Press,1955.
Cassirer, Ernst .(1957). The Philosophy of Symbolic Form: vol.3, The Phenomenology of Knowledge, Ralph Manheim (trans.), New Haven and London: YaleUniversity Press.
_||_