بررسی گونه های اصلی وزن و تحول آن ها در شعر گویش شیرازی
محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات مناطق مرکزی (اصفهان، فارس، تهران، سمنان و غیره))
محمد مرادی
1
(
دانشجوی زبان و ادبیات فارسی. گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
)
کلید واژه: وزن, ادبیات بومی, گویش شیرازی, شاه داعی شیرازی, شمس پس ناصر, بیژن سمندر,
چکیده مقاله :
ادبیات بومی از آن جا که بسترها و زمان های متفاوتی برای بروز و ظهور دارد همواره ویژگی هایی متفاوت و خاص خود داشته است. یکی از بسترهای اصلی برای واکاوی جنبه های ادبی گویش ها و زبان ها، تحلیل شدرهایی است که در قلم رو این گویش ها سرود شده اند. شدر شیرازی از آن جا که قدمتی نزدیک به 999 ساله دارد و با توجه به آثار کمّی و کیفی که در پیوند با آن منتشر شده است ، به ویژه در قرن های هشتم، نهم و دوران مداصر، بستری مناسب برای پژوهش و تحقیق در حوزه ی ادبیات بومی است بنابراین در این مقاله سدی شده است با بررسی عنصر وزن عروری در اشدار دو تن از شاعران کهن گویش شیرازی )شمس پُس ناصر و شاه داعی شیرازی( و پن تن از شاعران مداصر فارس در این زمینه )بیژن سمندر، یدالله تارمی، احد ده بزرگی، سیروس دادرس و محمد حسن شفاعت(، گونه های اصلی وزن در شدر گویش شیرازی )با تأکید بر قالب نزی( شناسایی شود و در مقایسه ی این وزن ها با گونه های رای در شدر رسمی هر دوره، تفاوت ها و شباهت های آن ها مقایسه شود علاوه بر این سدی شده است، سیر تحوی وزن نزی شیرازی از قرن هشتم تا دوران مداصر با ارائه ی نمونه ها و جدوی ها ترسیم و مدرفی شود.
The local literature that has various time and places it consists different and special characteristics. One of the places for study on different aspects in local languaes and dialects is the poem criticism which has been composed there. The Shirazi poem that nearly has been composed 800 years ago and with respect to the quality and quantity of its works espeacialy in 8th and 9th centuries of Hejrah and in the cntemporary time is a good domain for investigation and study in local literature. In this paper it has been tried to recognize the prosodist rtheme of two old poets- shams pos naser and Shahdaee Shirazi – and five fars contemporary poets- Bijan Samandar, Yadolah Taremi, Ahad Dehbozorgi, Siroos Dadras and Mohamad Hassan Shafaat- and introduce the main theme of shirazi dialect especialy Ghazal Rhythm. They are compared with the the contemoprary types of Farsi poems and they also are compared with the similarities and differences to them. In addition, the development of the Ghazal in 8th century of Hejrah to contemporary with tables and samples are introduced.
