افعال کم کاربرد در گویش لایزنگانی

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات مناطق مرکزی (اصفهان، فارس، تهران، سمنان و غیره))

حسن رنجبر ¹ (دانشجوی کارشناسی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز)
اکبر صیادکوه ² (دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز)

تاریخ دریافت : 1393/06/25 تاریخ پذیرش : 1394/02/01 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: لایزنگان, کهنگی زبان, افعال کم کاربرد, افعال ساده, افعال پیشوندی,

چکیده مقاله :

لای زنگان یکی از روستاهای استان فارس است که در 54 کیلومتری شرق داراب قراردارد. زبان مردم این روستا را گویش لری می دانند. به علل مختلف از جمله دوری از مرکز و قرار نگرفتن درمسیر راه های پررفت و آمد بزرگ، زبان مردم این منطقه کمتر در معرض تحول قرار گرفته است. تحقیق دربارۀ چند و چون زبان مردمان این منطقه از حوصلۀ یک مقاله بلکه از یک کتاب نیزفراتر است؛ به همین سبب این مقاله تنها به فعل های ساده وپیشوندی کم کاربرد این روستا اختصاص یافته است. فعل هایی که بیشتر آن ها برای نسل جدید این روستا کم کم ناآشنا شده و پای درآستانۀ فراموشی نهاده است و همچون سایرگونه های این زبان درآیندۀ نزدیک از آن ها کمتر نشانی خواهیم یافت. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بسامد فعل های پیشوندی کم کاربرد در این روستا بسیار گسترده است و این خود پیوند استوارتر گویش لای زنگانی را با زبان پهلوی و زبان فارسی باستان ثابت می کند. از دیگر نشانه های پیوند و کهنگی این گویش، کاربرد صامت "ذال" به جای "دال" است.

چکیده انگلیسی:

Layzangan is a village located in 54 kilometers east of Darab. Acording  to 1391 census data، its population is 2452 people .The language of people in this village is  «lori».For different  reasons like long distance from the center and not being located near a busy road their language  has not undergone  much change. The study of the language of the people in this area is beyond the scope of an essay or even a book. So this essay explores just the less-used simple prefix verbs that are already   less familiar to the younger generation  are gradually being forgotten and may altogether disappear soon. The results of this study show that the frequency of less-used simple prefix verbs is very wide .This proves this language link to Pahlavi and ancient Persian. The other sign of the aging of this language is the use of «z» instead of «d» .A lot of signs of aging found in this dialect are not in the scope of this essay and this essay just explores the less-used simple prefix verbs commonly used in this area

منابع و مأخذ:

1  . ابومنصور علی ابن احمد اسدی طوسی، (1319)، لغت فرس، به­تصحیح و اهتمام عباس اقبال، تهران، چاپخانه­ی مجلس.                                                                                   

2  . انوری،حسن و حسن احمدی گیوی، (1387)، دستور زبان فارسی 2، تهران، انتشارات فاطمی، چاپ چهارم.

3  . خانلری،پرویز ناتل، (1369)، تاریخ زبان فارسی، جلد اول، تهران، نشر نو، چاپ چهارم.                                                                                                      

4  . سعدی شیرازی،(1384)، کلیات سعدی، محمد علی فروغی، تهران،شقایق.

5  . سلامی، عبدالنبی،(1381)، فرهنگ گویش دوانی، تهران ، نشر آثار.

6 . سلامی، عبدالنبی،(1390)، گنجینۀ گویش­شناسی فارس، دفتر ششم. تهران، نشر ناشر.

7 . شجاعی، سید محمود (1380 ) "پژوهشی در گویش دشستان "، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز .    

8 . فره وشی، بهرام، (1346)، فرهنگ پهلوی، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.

9 . مصاحب، غلام­حسین، (1387)، دایرة المعارف فارسی، جلد دوم، تهران، انتشارات کتاب­های جیبی.

10  . معین،محمد، (1383)، فرهنگ معین، تهران ،مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر، چاپ بیست و یکم.

11 . ملک­زاده، محمدجعفر، (1380)، فرهنگ زرقان: واژه­نامۀ لهجۀ فارسی مردم زرقان فارس، تهران، نشر آثار، چاپ دوم.

12  . نفیسی، علی اکبر، (1343) ، فرهنگ نفیسی، کتاب­فروشی خیام.