سیمای جامعۀ کرد در لالایی های کردی

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات کردی و لکی

رحمان مشتاق مهر ¹ , آمینه فیضی ²

1 - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
2 - دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.

تاریخ دریافت : 1398/04/18 تاریخ پذیرش : 1398/07/27 تاریخ انتشار : 1399/03/01

کلید واژه: جامعه‌شناسی, فولکلور, کُرد, لالایی, اقوام ایرانی, ژانه ژین,

چکیده مقاله :

کردها همچون سایر اقوام ایرانی، ادبیات شفاهی غنی، پربار و دیرینه‎ای دارند. لالایی ها به عنوان بخشی از ترانه های عامیانه در ادبیات شفاهی کردها سهم قابل توجهی دارند. این لالایی ها همچون آینه ، گوشه‎هایی از فرهنگ، تاریخ و واقعیت های اجتماعی را منعکس می‎کنند. با واکاوی این بخش از فرهنگ عامّه، موادّ جامعه‌شناختیِ بسیاری از قبیلِ مسائل اعتقادی، تربیتی، اخلاقی، سیاسی، فرهنگی، آداب و سنن و... به دست می آید که در شناخت فرهنگ و مردم و آشنایی با روحیّات و دلبستگی‎های قومی کردها نقش مهمی خواهد داشت. این تحقیق بر آن است که به شیوۀ تحلیل محتوایی، سیمای جامعه و فرهنگ مردم کردزبان را از لابه‎لای لالایی های کردیِ گرد‌آمده در کتاب ژانه ژین بررسی کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که پژواکِ صدای زنان، معتقدات مذهبی، عقاید خرافی، مسائل سیاسی، وضعیت معیشتی و مراودات و ارتباطات، بازی‎ها ، داستان ها و حکایت ها و ویژگی‎های اقلیمی را می توان در این لالایی ها شنید و از طریق آن‎ها با یکی از قدیم‎ترین اقوام ایرانی، آشناییِ عمیق‎تری حاصل کرد.

چکیده انگلیسی:

The Kurds, like other Iranian tribes, have a rich, gorgeous, and ancient oral literature. Lullabies have a significant share in Kurdish oral literature as part of folk songs. These lullabies, like a mirror, reflect corners of culture, history, and social realities. By researching this part of popular culture, many sociological materials such as religious, educational, moral, political, cultural, customs and traditions are obtained, which are in the knowledge of culture and people and familiarity with spirits and attachments. The ethnicity of the Kurds will play an important role. This research aims to examine the image of the Kurdish community and the culture of the Kurdish-speaking people through the Kurdish lullabies collected in the book "Jeanne Jean". Findings suggest that echoes of women's voices, religious beliefs, superstitions, political issues, living conditions and relationships, games, stories and anecdotes and climatic characteristics can be found. He listened to these lullabies and through them became acquainted with one of the oldest Iranian tribes.

منابع و مأخذ:

کتاب ها

- آدورنو، ایوتادیه، و دیگران، (1377)، درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات، گزیده وترجمۀ محمد جعفر پوینده، تهران: انتشارات نقش جهان.

- بیهقی، حسینعلی،(1367)،  پژوهش در فرهنگ عامّه ایران،  مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.

- راوندی، مرتضی،(1356)، تاریخ اجتماعی ایران، تهران: امیر کبیر.

- سلیمی، هاشم ؛ کهریزی، ثریا،(1387)، ژانه ژین، تهران: انتشارات آنا.

- عمرانی، سید ابراهیم،(1381)، لالائی­های ایران(کرمان، فارس، خراسان، مازندران، آذربایجان)، تهران: پیوند نو.

- گلدمن، لوسین،(1371)، جامعه‌شناسی ادبیات، دفاع از جامعه‌شناسی رمان، ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران: هوش و ابتکار.

- هدایت، صادق.(1379). فرهنگ عامیانۀ مردم، تهران، نشر چشمه.

مجلات

- ارشاد، فرهنگ،(1387)، «برداشتی جامعه‌شناختی از ادبیات عامیانه»، فرهنگ مردم ایران، شماره12،صص3-26.

- عنایت،حلیمه؛ حسینی، مریم؛ عسکری چاوردی،(1390)، «لالایی ­ها، رسانه ­ای زنانه یا ملودی خواب آور کودکانه؟ (تحلیل جامعه‌شناختی از لالایی­ های منطقه لامرد فارس)»، زن در فرهنگ و هنر، دوره 3،صص57-76.

- وجدانی، بهروز،(1387)، «لالایی، موسیقی، نقش زن در انتقال فرهنگ شفاهی»، کتاب ماه هنر، شماره آبان، صص98-104.

- یوسفیان، محمدجواد،(1377)، «اجتماعیات در ادبیات»، فصل‌نامۀ علوم اجتماعی، شمارۀ دهم، صص93-108.