جایگاه کار، تلاش و همّت در ضرب المثل های کردی و عربی

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات کردی و لکی

مسلم خزلی ¹ , آرمان محمدی رایگانی ² , جهانگیر امیری ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی کرمانشاه
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی کرمانشاه
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی کرمانشاه

تاریخ دریافت : 1395/06/05 تاریخ پذیرش : 1398/06/25 تاریخ انتشار : 1398/08/01

کلید واژه: تلاش, ضرب‌المثل, فرهنگ عربی, کار, فرهنگ کردی,

چکیده مقاله :

ضرب المثل‌های کردی و عربی به عنوان یکی از فنون ادبی منثور آیینه‌ای تمام نما از فرهنگ ایرانی و عربی هستند که مؤلفه‌های فرهنگی، اجتماعی و رویدادهای تاریخی مردمان این دو فرهنگ را به نسل‌های بعدی انتقال داده‌اند ونقش بی‌همتایی را در حفظ اندیشه‌ها و رسوم نیاکان و پیشینیان ایفا کرده‌اند. کار، تلاش و همت مضاعف یکی از موضوعات مهمی است که در این ضرب المثل‌ها بازتاب یافته و دارای جایگاه ارزشمندی است. این جستار نیز بر آن است با رویکردی تاریخی و با روش توصیفی-تحلیلی به مقایسه ضرب المثل‌های کردی و عربی در مورد کار، تلاش و همت بپردازد و همسانی‌های موجود میان آنها را نشان دهد. بر اساس نتایج پژوهش کار، تلاش و همت در در فرهنگ ایرانی-اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و همیشه به عنوان عامل پویایی جامعه معرفی شده است. با دقت در این ضرب المثل‌ها می‌توان رد پای سخنان و اندیشه‌های حکیمان و بزرگان را نیز یافت. بنابراین، این ضرب المثل‌ها به عنوان پل ارتباطی میان نسل‌های جدید و قدیم گزاره‌ها و مؤلفه‌های فرهنگی، اجتماعی و تاریخی را به نسل‌های جدید انتقال داده و به فرهنگ کار مداری تشویق می‌کنند.

چکیده انگلیسی:

The Kurdish and Arabic proverbs as a literal mirror technique of Iranian and Arabic culture have transmitted the cultural, social, and historical events of the two peoples to the next generations and have played a unique role in preserving the ancestors' thoughts and customs. Work, effort, and struggle are one of the important topics reflected in these proverbs and they have a valuable place. This paper seeks to compare the Kurdish and Arabic proverbs of work, struggle, and effort with a historical and descriptive-analytical approach and show the similarities between them. According to research results, work, effort, and struggle in Iranian-Islamic culture have a special place and they have always been introduced as a dynamic factor of society. Carefully, these proverbs can also be traced to the words and thoughts of the wise and the intelligent. Thus, these proverbs as a bridge between new and old generations transmit cultural, social, and historical propositions and components to new generations and encourage a work-oriented culture.

منابع و مأخذ:

کتاب ها

- قرآن کریم

- ابن مسکویه، علی بن محمد (بدون التاریخ)، الحکمة الخالدة، تحقیق عبدالرحمان بدوی، بیروت، دار الأندلس.

-ابن مقفع، عبدالله (1407)، الأدب الصغیر و الأدب الکبیر، بیروت، دار بیروت للطباعة و النشر.

-الجاحظ، عمرو بن بحر (1423)، المحاسن و الاضداد، بیروت، دار ومکتبة الهلال.

-جمالپور، کامبیز (1389)، پیامی پیشینیان، ضرب‌المثل‌های کُردی کرمانشاهی، چاپ دوم، تهران، مؤسسه فرهنگی، هنری کوثر.

- الحریری، أبو محمد قاسم بن علی بن محمد بن عثمان (1389)، مقامات الحریری، دار بیروت للطباعة و النشر.

- الحنفی البغدادی، جلال (1432)، الأمثال البغدادیة، تقدیم: محمد رضا الشبیبی، الطبعة الأولی، بیروت، الدار العربیة للموسوعات.

-الراغب الاصبهانی، ابو القاسم حسین بن محمد(1997)، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق: عدنان دادودی، الطبعة الثانیة، دمشق، دار القلم.

- رحیمی، کیومرث (1379)، هرسین در گستره‌ی تاریخ، چاپ اوّل، مؤسسه فرهنگی، هنری کوثر.

- رخزادی، علی (1379)، آواشناسی و دستور زبان کردی، چاپ سوم، تهران، ترفند.

- رضایی کلهر، اکبر، کریمی، نورالله (1385)، واته‌ی پیشنان، یکهزار ضرب‌المثل کردی، ج1، چاپ اوّل، کرمانشاه، انتشارات کرمانشاه.

-الزمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمر (1979)، أساس البلاغة، بیروت، دار صادر.

-الزمخشری، ابوالقاسم محمود بن عمر (1412)، ربیع الأبرار و نصوص الأخبار، ج5، تحقیق عبدالأمیر مهنا، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.

-سهراب نژاد، علی محمد (1392)، ضرب‌المثل‌های ایلام، چاپ اوّل، ایلام، انتشارات زانا.

-شیخ الاسلام، سید حسین (1374)، ترجمه هدایة العلم و غرر الحکم، ج2، چاپ اوّل، قم، انصاریان.

-کاتبی، حسینقلی (1369)، زبانهای باستانی آذربایجان، چاپ اوّل، تهران، پاژنگ.

-محمدی، آیت الله (1376)، جغرافیای تاریخی ایوان غرب، چاپ اوّل، ناشران قم.

-محمدی ری شهری، محمد(1367)، میزان الحکمه، مکتب الاعلام الاسلامی.

-المیدانی، أبو الفضل أحمد بن محمد بن إبراهیم (بدون التاریخ)، مجمع الامثال، ج2، المحقق: محمد محیى الدین عبد الحمید، بیروت، دار المعرفة.

-ناتل خانلری، پرویز (1382)، تاریخ زبان فارسی، ج1، ویرایش دوم، تهران، فرهنگ نشر نو.

-ناتل خانلری، پرویز (1366)، زبان شناسی و زبان فارسی، چاپ دوم، تهران، توس.

 مجلات

-امیری، جهانگیر، خزلی، مسلم (1393)، «تأثیر کلام علی (ع) بر ضرب‌المثل‌های کردی»،مجموعه مقالات برگزیده همایش ملی بینامتنیت (التناص)، قم، صص21-50.

-رش احمدی، رسول، المیرا شاهرودی (1386)، «ضرب‌المثل‌های تعلیمی و تربیتی کُردی»، مجلۀ فرهنگ مردم ایران، شماره10، صص215-228.