بررسی رشد اقتصادی در کشورهای وابسته به منابع طبیعی (با تاکید بر منابع نفتی)

محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیت

کاظم یاوری ¹ , مهدیه رضاقلی زاده ² , مجید آقایی ³

1 - دانشیار دانشگاه تربیت مدرس
2 - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
3 - دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت مدرس

تاریخ دریافت : 1394/02/01 تاریخ پذیرش : 1394/02/01 تاریخ انتشار : 1390/01/12

کلید واژه: رشد اقتصادی, روش گشتاورهای تعمیم یافته, شدّت منابع طبیعی, شومی منابع طبیعی,

چکیده مقاله :

این مقاله در صدد بررسی ارتباط بین وفور منابع طبیعی (با تاکید بر منابع نفتی) و رشد اقتصادی در هشت کشور نفتی منتخب عضو اوپک[1] می‌باشد. مدل سازی داده‌ها و اطلاعات آماری در این تحقیق بر پایه مدل‌های پانل پویا[2](DPD) و پانل ایستا[3](SPD) قرار گرفته و رابطه میان وفور منابع طبیعی و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب عضو اوپک طی دوره زمانی 1970 تا 2008 با استفاده از تخمین زن‌های گشتاورهای تعمیم یافته (GMM)[4]، اثرات ثابت[5] و اثرات تصادفی[6] برآورد شده است. نتایج تجربی حاصل از این تحقیق رابطه منفی میان وفور منابع طبیعی و رشد اقتصادی (افزایش GDP سرانه) در این کشورها را تأئید می‌نماید. * دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، (نویسنده مسئول)، پست الکترونیکی: [e-mail] **دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، پست الکترونیکی: [e-mail] ***دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و پژوهشگر گروه آمارهای اقتصادی پژوهشکده آمار ایران [e-mail] 1- عربستان سعودی، ایران، عراق، امارات متحده عربی، کویت، نیجریه، لیبی، الجزایر [2]- Dynamic Panel Data [3]- Static Panel Data [4]- Generalized Method of Moments [5]- Fixed Effects [6]- Random Effects

چکیده انگلیسی:

This paper, by focusing on oil resources, tries to investigate the relationship between natural resources abundance and economic growth in 8 OPEC selected countries during 1970- 2008. We used Dynamic Panel Data and Static Panel Data Model for this purpose and estimated the relations by Generalized Method of Moments[1], Fixed Effects and Random Effects Estimator. The results represented that there is a negative relationship between oil resources abundance and economic growth in above mentioned countries. [1]. GMM * Associate Professor in Economics at University of Tarbiat Modares, Tehran, Iran (Corresponding Author), Email: [e-mail]                              **PhD student in Economics at University of Tarbiat Modares, Tehran, Iran, Email: [e-mail] ***PhD Student in Economics at University of Tarbiat Modares and Researcher at Statistical Research and Training Centre, Tehran, Iran, Email: [e-mail]

منابع و مأخذ:

منابع

- درگاهی، حسن (1387). رونق نفتی و چالش­های توسعه اقتصادی (با تاکید بر ساختار تجارت و کاهش رقابت ­پذیری اقتصاد ایران). فصلنامه تحقیقات اقتصادی، دوره 43، شماره 5(84) : 92-71

- سامتی، مرتضی و همکاران (1386). اثر منابع طبیعی بر اقتصاد کشورهای اوپک و چند کشور منتخب. جستارهای اقتصادی، سال چهارم، شماره هفتم: 74-55

- گسکری، ریحانه و همکاران (1384). بی ثباتی صادرات نفت و رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال هفتم، شماره 94:24-77.

- یاوری، کاظم و سلمانی، بهزاد (1384). رشد اقتصادی در کشورهای دارای منابع طبیعی: مورد کشورهای صادرکننده نفت. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، سال دهم، شماره 37: 24-1

-    Arellano, M., & Bond, S. (1991). Some tests of specification for panel data: Monte Carlo evidence and an application to employment equations. Review of Economic Studies, 58:277-297.

-    Auty, R. M. (2001). Resource and economic development. Oxford University Press, Oxford and New York.

-    Barro, R.J. (1990). Government spending in a simple model of endogenous growth. Journal of Political Economy, 98:.S103-25.

-    Barro, R.J.,& X. Sala-i-Martin. (1992). Public finance in models of economic growth. Review of Economic Studies, 54:646-61.

-    Behabib, J., & M. Spiegel. (1994). The role of human capital in economic development: Evidence from aggregate country cross-data. Journal Monetary Economics, 34:143-173.

-    Chi Yung. E. (2006). Is natural resource abundance benefical or detrimental to output level and growth?

-    Dritsakis, N. (2004). Tourism as a long-run economic growth factor: an empirical investigation for Greece. Tourism Economics, 10 (3), (September 2004):305-316.

-    Eugenio-Martin, N. Morales, R. Scarpa. (2004). Tourism and economic growth in Latin American countries: A panel data approach. Milan, Italy, Fondazione Eni Enrico Mattei Nota di Lavoro(26).

-    Grossman, Gene M., & Elhanan Helpman. (1991). Innovation and growth in the global economy. MIT Press, Cambridge, MA.

-    Gylfason. T, Tryggvi T. H, & Gylfi Z. (1999). A Mixed blessing: natural resources and economic growth. Macroeconomic Dynamics 3: 204-225.

-    Gylfason. T. (2001). Natural resources and economic growth: what is the connection?. CESifo Working Paper (530).

-    Hirischman.A.O. (1958). The strategy of economic development. new york: yale university press.

-    Karl. T. l. (1997). The paradox of plenty: oil booms, Venezuela and other petro- states. Berkeley: University of California Press.

-    Kuznets, S. (1966). Modern economic growth. New Haven, CT: Yale University Press.

-    Lucas, R.E. Jr. (1988). On the mechanics of economic growth. Journal of Monetary Economics, (22):3-42.

-    Manzano. O. & Rigobon. R. (2001). Resource curse or debt overhang?. NBER Working Paper 8390.

-    Myrdal, G. (1968). Asian Drama: An inquiry into the poverty of nations. New York, Pantheon Books

-    OPEC in the world economy , opec Annual report. Organization of the petroleum exporting countries public

-    Ortega, Bravo. C., & Gregorio. De. J. (2005). The relative richness of the poor? Natural resources, human capital, and economic growth. The World Bank, Policy Research Working Paper Series 3484.

-    Owen Edgar. (1987). The Future of Freedom in the Developing World. Pergamon Press.

-    Papyrakis. Elissaios.,& Reyer. Gerlagh. (2007). Natural Resources: A Blessing or a Curse? FEEM Working Paper (8).

-    Ranis, G. (2004). Human Development and Economic Growth. Economic Growth Center, Yale University, Center Discussion Paper, NO. 887.

-    Rodriguez, F., & Sachs, J. (1999). Why do resource abundant economies grow more slowly? Journal of Economic Growth, (4).

-    Sachs, J., & Warner, A, M. (1997). Natural resource abundance and economic growth. nber working paper, center for international development and harvard institute for international development.

-    Sachs. J. D.,& Warner. A. M. (1999). Natural resource intensity and economic growth. Development Policies in Natural Resource Economies.

-    Sen, A.N. (1999). Development as Freedom. New York: Alfred A. Knopf.

-    Solow, R. (1956). A contribution to the theory of economic growth. Quarterly Journal of Economics, 70:65-94.

-    Stevense. P (2003), Resource impact: a curse or a blessing?, working paper, center for energy, petroleum and mineral law and policy, university of Dundee.

-    Todaro, M (2005), Economic Development, 9th Edition, Addison-Wesley Publishers.

World bank (2008), The CD of World Development Indicators (WDI)