بررسی عناصر نمادین و اسطوره‌ای در هنر فلزکاری دوره‌ی ساسانی مکشوفه از مازندران

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

علی محمودی عالمی ¹ (گروه تاریخ، واحد نجف‌آباد ،دانشگاه آزاد اسلامی ،.نجف آباد، ایران)
محمد کریم یوسف جمالی ² (واحد نجف آباد ، دانشگاه ازاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران)
مهدی موسوی ³ (گروه باستان‌شناسی،دانشگاه تربیت مدرس، تهران،ایران)
ناصر جدیدی ⁴ (واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد ، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/01/16 تاریخ پذیرش : 1395/05/20 تاریخ انتشار : 1396/02/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

یکی از درخشان ترین دوره های تاریخ فرهنگ و تمدن ایران از نظر ترویج هنرهای گوناگون، دوره‌ی ساسانی می‌باشد. نواحی ساحلی دریای خزر به‌ویژه مازندران از دیرباز محل تجلی آثار هنری بوده‌است و نمونه‌‌های ‌بی‌شماری‌ از این آثار در گوشه و کنار موزه های مختلف در داخل و خارج کشور به‌چشم می خورد. هنر درخشان دوره‌ی ساسانی بسیاری از مظاهر زندگی و شکوه پادشاهان را به‌تصویر کشیده‌است. با نگاهی عمیق به آثار ساخته‌شده در این دوره، می توان به‌آسانی دریافت که استفاده‌ی وسیع از نقوش پرندگان، حیوانات، گیاهان، ایزدان و موجودات اساطیری به‌شیوه ای نمادین در این آثار مشاهده می شود. پس از بررسی و تحقیق در مورد کلیه‌ی آثار تهیه‌شده در دوره‌ی ساسانی یک وجه مشترک در همه‌ی آن‌ها، نظرها را به خود جلب می کند و آن تشابه و هماهنگی نقوش تزیینی در کلیه‌ی این آثار به‌ویژه نقوش‌برجسته، ظروف فلزی، پارچه‌ها و مهرها می‌باشد.هدف از این پژوهش، بررسی عناصر نمادین و اسطوره‌ای بر روی آثار فلزی مکشوفه از مازندران در دوره‌ی ساسانی، در پاسخ به سؤال چیستی ارتباط مضامین اسطوره‌ای عصر ساسانی با نقوش خلق‌شده بر روی آثار فلزی مکشوفه از مازندران در دوره‌ی ساسانی بوده‌است.

چکیده انگلیسی:

One of the glorious historical eras in Iranian culture and civilisation, from the aspect of promoting art, is Sasanian era. The coastal areas of the Caspian Sea, especially Mazandaran , have always been where artworks emerged and countless examples of artworks are seen in different museums of Iran as well as outside Iran. The splendid art of Sasanian era has demonstrated the life and magnificence of kings. With a deep look at the artworks in this era, one can easily realise that the extensive use of shapes such as birds, animals, plants, gods, and mythological creatures (fantasy creatures) were depicted. By examination and investigation of the collected Sasanian artworks, a common feature among them catches one's eyes. That common feature is the similarity and harmony of decorated shapes in all these artworks especially reliefs, metal dishes, fabrics and stamps. This study aims at investigating the symbolic and mythological elements in the metalwork of Sasanian era by examining the shapes on the discovered metalwork in Mazandaran Province. This study is an attempt to answer the following question: What is the relationship among the mythological themes in Sasanian era based on the discovered shapes of their metalwork in Mazandaran Province.