بررسی چگونگی رویارویی رضاشاه با مقوله ی دین و واکاوی رفتار شناختی او با روحانیت

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

محراب حاتمی ¹ , منیژه صدری ² , سمین فصیحی ³ , نازلی اسکندری نژاد ⁴

1 - گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران
2 - گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران
3 - گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه الزهرا، تهران،
4 - گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران

تاریخ دریافت : 1396/02/10 تاریخ پذیرش : 1396/07/20 تاریخ انتشار : 1397/07/01

کلید واژه: مجلس شورای ملی, رضاشاه, مدرس, کلید واژه ها: روحانیون, آیت الله بافقی, اردشیر جی,

چکیده مقاله :

رضاخان در سالهای پس از کودتا و آغاز دستیابی به سلطنت حداقل به ظاهر رفتاری مذهبی از خود بروز می‌داد وتظاهر به مذهب می‌کرد، اما رفتار او از حدود سال های 1306ش تغییر یافت و کم کم دست به سخت گیری علیهبرخی مراسم مذهبی و اقدامات روحانیون زد. رضاشاه تحت تأثیر همتای ترک خود آتاتورک دین و روحانیت را مانعتجدد و نوسازی می دید. و با نوسازی در ارتش ونظام اداری، نظام حقوقی وساختارآموزشی وحتی در سازمان اوقافو نیز نوسازی در ساختار قدرت و دربار به دنبال ساختن ایرانی نو بود که در آن نقش دین و روحانیت کم رنگ‌ترباشد. آیا رضاشاه در طول پادشاهی، به طور یک نواخت با دین و علمای دینی روبه رو شده یا رفتار او در مقابل پدیدهی دین و روحانیون مذهبی در طول سالیان، دچار تغییر و تحول گردیده است. تنها می توان تا همین حد به قضاوتنشست که به هر دلیل، در سال های اولیه ی به قدرت رسیدن رضاخان، دین برای او اهمیت داشته، و روحانیت ومذهب شایسته ی احترام بوده است، اما به تدریج نحوه ی مواجهه ی رضاشاه با دین تحت الشعاع قدرت یابی او قرارمی گیرد. پژوهش حاضر درپی پاسخ به این سؤال اصلی است که به راستی چرا رضاخان در برهه ای از زمان سیاستمذهبی خود را تغییر داد؟ اگر او تا مقطعی تظاهر مذهبی داشت، چرا دیگر آن را ادامه نداد، بلکه به سیاست تقابل بامذهب و روحانیت روی آورد؟ این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی در نظر دارد به چالشهای بین روحانیون ورضاشاه و دلایل مخالفت این دو جناح بپردازد.

چکیده انگلیسی:

AbstractAfter the coup and accessing sultane, Reza shah at least apparently showed areligious behavior. But his behavior change from 1306 and gradually showedseverity against some religious ceremonies and spiritualties' actions. Rezashah, influenced by his counterpart ataturk, considered religious anddenomination as a barrier for revival and modernization and desired building amodern iran by modernization in army, administration system , Law system,and education and even conseration organization and renewing power andcourt structures in which religion and spiritualty had a loe function. Is Rezashah encountered uniformally with religion and religious ulens or hid behaviorhas change during years? It can only be judged that for any reason in earlyyears of Reza shah sultanate, religion has been important and spiritualty hasbeen respectabke but gradually hus behavioe is influenced by his powerseeking behavior. Current study wants to answer this question in fact whyReza shah change his religious trend why he didn't continue that but also hechange toward contrasting with a descriptive-analytic procedure considerschallenges between spiritualties and Reza shah and reason of the contrastbetween these two wings.