بررسی پیامدهای اصلاحات ارضی (مطالعه موردی شهرستان مراغه)

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

رضا نژادنقی ¹ (گروه تاریخ ، واحد شبستر ، دانشگاه آزاداسلامی ، شبستر- ایران)
معصومه قره داغی ² (گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی ،شبستر- ایران)
ناصر صدقی ³ (هیئت علمی گروه تاریخ ،دانشگاه تبریز- ایران)
منیژه صدری ⁴ (گروه تاریخ، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/01/11 تاریخ پذیرش : 1399/01/18 تاریخ انتشار : 1399/03/01

کلید واژه: مراغه, کشاورزی, پیامدها, واژگان کلیدی: اصلاحات ارضی, تقسیم زمین,

چکیده مقاله :

چکیده اصلاحات ارضی یکی از مهم ترین برنامه هایی بود که در دوره محمدرضا شاه به مرحله ی اجرا درآمد و تحولات عمیقی را در زمینه مالکیت ارضی، ساختار طبقاتی، تحرک اجتماعی و ترکیب گروههای حاکم به وجود آورد. درواقع هدف از اجرای اصلاحات ارضی اجتماعی و سیاسی بود که درهم شکستن نفوذ سیاسی، اجتماعی مالکان از پیامدهای اصلی آن بود. آغاز طرح از شهر مراغه بود که به عنوان پیشگام این حرکت شناخته شد. در عرصه ی اجتماعی اجرای اصلاحات ارضی موجب رشد و توسعه ی طبقه ی دهقانی و کارگری شد. یافته ها و نتایج نشان می دهد که در عرصه ی سیاسی اجرای اصلاحات ارضی به تضعیف قدرت مالکان و افزایش نفوذ و تمرکز قدرت دولت در روستاها منجر شد. اصلاحات ارضی در شهر پیشگام اصلاحات موجب مهاجرت جمعیت روستایی به شهر شد و بسیاری از محله ها در مناطق روستایی از جمله میکائیل آباد، عشرت آباد، یوسف آباد، هاشم آباد ایجاد شد که به دنبال پیامدهای اجتماعی، اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی ناخوشایند بود و منجر به ایجاد مشاغل کاذب در مراغه شد از سوی دیگر خروج نیروی کار، از دست دادن فرصت های شغلی در مناطق روستایی که هیچ نتیجه ای جز تخریب کشاورزی نداشت، گردید. دراین تحقیق از روش توصیفی - تحلیلی استفاده شده است و حوادث مورد نظر با استفاده از اسناد تاریخی، خاطرات رجال سیاسی ومصاحبه با شاهدان عینی وقایع موردتجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

Abstract The Iranian Land Reform was among the most important programs that were operationalized during the reign of Mohammad Reza Shah and left deep impacts on land ownership, class structure, social mobility, and the composition of the ruling parties. In fact, the land reform had social and political goals and its major consequence was the elimination of owners’ political and social influences. The starting point of the program was Maragheh, and the county was acknowledged as the pioneer in this movement. On social dimension, the land reform brought about growth and development for farmers and workers. Findings and results reveal that on political dimension, the land reform weakened owners’ power and at the same, enhanced the influence of the central government and its concentration of power in villages. In its pioneer county, the land reform caused the migration of villagers to the town and a significant number of neighborhoods, such as Mikail Abad, Eshrat Abad, Yousef Abad, and Hashem Abad, were formed in rural areas, which brought about unfavorable social, economic, political, and cultural consequences and created a number of fake jobs in Maragheh. It also resulted in the removal of workforce and losing job opportunities in rural areas that did nothing but destroying agriculture. In the current study, the descriptive-analytical methodology has been applied and the events have been analyzed through applying historical documents, political elites’ memoirs, and interviews with eyewitnesses.