ارتباط سیاسی مانا و آشور بر اساس نوشتار سالنامه های آشوری

محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ

مهتا شیخی ¹ , علیرضا هژبری نوبری ² , محمود طاووسی ³ , رضا شعبانی صمغ آبادی ⁴

1 - دانشگاه تهران
2 - دانشگاه تربیت مدرس
3 - دانشگاه تربیت مدرس
4 - دانشگاه شهید بهشتی

تاریخ دریافت : 1398/04/29 تاریخ پذیرش : 1398/08/29 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه: شمال غرب ایران, روابط سیاسی, مانا, آشور, سالنامه,

چکیده مقاله :

قرون 7 تا 10 ق.م مقارن با دوران آشور در بین النهرین و نخستین تقابلات سیاسی ضدآشوری در غرب و شمال غرب ایران است. این نواحی از دیرباز در مسیر شاهراههای مهم ارتباطی قرار داشته و موطن اقوام قدرتمند مانا بود که در پی حملات دو دولت آشور و اورارتو به تدریج گرد هم آمده و حکومتی پادشاهی را تشکیل دادند که گاه به طور مستقل و گاه به عنوان متحد یکی از این دولت ها به حفاظت از منافع خویش در منطقه پرداخت. شناخت و درک چگونگی ظهور و زوال این دولت علی رغم نقش مهم در شکل دهی نخستین پایه های حکومت متحد در فلات ایران به دلیل فقدان منابع مکتوب مانایی دارای ابهامات بسیار بوده و بازسازی روابط سیاسی آن با دولت قدرتمند آشور تنها از طریق تحلیل اطلاعات سالنامه های آشوری میسر است. این متون نمایانگر نحوه ارتباطات سیاسی دولتهای منطقه در این برهه زمانی و تقابلات نظامی آنان بوده و حاوی اطلاعاتی ارزشمند در خصوص شهرها و مراکز مهم استقراری مانا هستند که تنها شمار اندکی از آنان تاکنون شناخته شده است. در این نوشتار به جهت روشن کردن روابط سیاسی دو دولت و نقش آنها در کنترل منطقه اطلاعات موجود در متون سالنامه های آشوری که به ماناها اشاره دارند مورد بررسی قرار گرفته و حیات سیاسی حکومت مانا در تاریخ ,از آغاز ظهور تا ادغام در حکومت ماد, به چهار دوره تقسیم گشته است و در نهایت به بررسی نقش روابط سیاسی این دو دولت بر فرهنگ و جامعه مانا پرداخته شده است.

چکیده انگلیسی:

The 7th to 10th centuries BC coincided with the rule of Assyrian Empire in the Mesopotamia, and the earliest instances of political confrontation in northwest Iran. These areas were home to the Manna tribes, who had gradually joined to gather in the region and established a monarchy following recurrent attacks by both Assyrian and Urartu governments. The rise and fall of Mannaean is marked by ambiguities and obscurities due to lack of Mannaean written resources, and so the reconstruction of its political relations with the powerful state of Assyria is only possible through exploration of Assyrian Annual reports. This study aims to elucidate the political relations between Manna and Assyria, and their role in regional control. The data was sourced from Assyrian Annual reports concerning the Manna people, whose history of political life, from the beginning until their integration into the Median government, has been classified into four periods. Finally, the study examined the role of Mannaean-Assyrian political relations in the Mannaean culture and society.